De Indiase deelstaat Kerala wordt bestuurd door communisten. Onze correspondent Sara-May Leeflang doet verslag vanuit het gebied. Zij sprak onder anderen de premier van de deelstaat.

Kerala is economisch gezien één van de meest succesvolle deelstaten van India. Het welzijn van de inwoners ligt hoger dan in andere deelstaten. De geletterdheid is in deze deelstaat het hoogst, zo rond de 93 procent en de levensverwachting is met 77 jaar ook al het hoogst in heel India. Er is ook een ander aspect dat Kerala erg bijzonder maakt, namelijk de succesvolle geschiedenis van de communistische beweging die er nu de dienst uitmaakt.

De geschiedenis van de Communistische Partij van India (CPI) in Kerala gaat terug tot vlak na de Tweede Wereldoorlog. In 1957 ontstond in de deelstaat een beweging tegen imperialisme, kapitalisme en ongelijkheid. De voorganger van de CPI won de verkiezingen in Kerala, maar werd na twee jaar afgezet door het nationale congres. Toch was er een begin gemaakt. De CPI kwam zes jaar later weer aan de macht, in 1965, en daarna weer in 1967, 1980, 1987, 1996, 2006 en meest recentelijk in 2016. Ook in de deelstaten Bihar en West-Bengal vormt de CPI een meerderheid. Volgens journalist Urooba (30) is de CPI een pionier op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg.

Waarom is het communisme zo populair in Kerala? De premier van de deelstaat, Pinarayi Vijayan, vertelt dat hervormers de weg vrij hebben gemaakt voor de communisten. De communisten konden hun ideologie goed vertalen en waren degenen die overgingen tot politieke actie. Dat is volgens hem nog steeds het geval. ‘De linkse beweging werkt nauw samen met allerlei progressieve bewegingen die zich focussen op de onderdrukte, gemarginaliseerde en benadeelde groepen in de samenleving.’

In Kochi, de op één na grootste stad in Kerala, is de meerderheid van de bevolking hindoe, circa eenderde is christen en rond twintig procent is islamitisch. Ook staan er zeven synagogen, waarvan de oudste uit 1568.

Jounalist Bridju (52) uit Wayanad wijst erop dat Kerala de eerste regio in de wereld is waar een communistische partij in een democratisch systeem regeert. ‘De CPI steunt veel ecologische en sociale projecten. Er is ook een campagne gestart tegen het diepgewortelde kastensysteem met leuzen als ‘ik heb geen kaste’. Uiteraard moet de partij functioneren in een democratisch systeem, dus is ze pragmatisch. Het mengt haar idealen met de praktijk.’ De CPI is volgens Bridju aan de macht dankzij de middenklasse. ‘Mensen in Kerala zijn opgeleid en weten wat hun rechten zijn. De mensen hier kiezen voor rechtvaardigheid.’

Meningsverschillen lopen echter soms zo hoog op dat conflicten tussen hindoes en communisten ontstaan. Voornamelijk tussen fanatieke aanhangers van de CPI en de nationalistische hindoeorganisatie Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS). Die wordt ook wel gezien als de moederpartij van de landelijk regerende hindoepartij Bharatiya Janata Partij (BJP).

Een RSS-lid overleed afgelopen juli nadat zijn hand was afgehakt in een conflict. Er zijn acht verdachten aangehouden die connecties hebben met de CPI. De BJP riep op tot een algemene staking, waarna overal in de deelstaat winkels en restaurants hun deuren sloten. Mensen gingen de straat op om te protesteren. Volgens Manoj gebeurt dat vaak in de deelstaat. ‘Er is altijd wel een partij die iets heeft om tegen te protesteren en oproept tot een algemene staking.’

Ranjith (44) uit Kochi, werkzaam in de IT, gelooft niet in één soort communisme. ‘Er is geen land of regio waar het communisme in zijn werkelijke vorm wordt uitgedragen. Ook in Kerala gebeurt dat niet.’ Volgens Ranjith regeert de CPI in Kerala omdat de geletterdheid zo hoog ligt.

Luchthavenmedewerker Mohan (48) uit Khozikode vindt dat we vooral naar de positieve dingen in het leven moeten kijken. Hij beweert dat de CPI populair is omdat haar ideologie is gelinkt aan spiritualiteit. ‘Indiërs groeien op met spiritualiteit en idealen van gelijkheid. Dat laatste vinden ze in het communisme. Ook al staan we daar nu nog ver vanaf. In plaats daarvan vermoorden mensen elkaar. Wij hebben een cultuur die pleit voor vrede en sereniteit voor alle levende wezens op aarde, zodat alle wezens met elkaar verbonden zijn. Wij gebruiken de woorden namasthe en pranam om iemand te groeten of iets te wensen. Pranam betekent levensenergie die door mij heen gaat en is niet van mij alleen. Het is van iedereen. Als we dat leren begrijpen dan kunnen we eindelijk als eenheid plezier hebben.’

Volgens student Lydia (24) is de communistische beweging vooral een tegengeluid tegen de BJP en zusterpartijen die nu in de landelijke regering zitten. ‘Mensen schrikken van de nationalistische polariserende taal die premier Narendra Modi en zijn partijgenoten uitslaan. Zij kiezen voor een tegenbeweging die strijd voor eenheid in plaats van raciale en religieuze verschillen.’

Volgens Suneesh (48), manager van een eco-resort in Wayanad, zijn de kiezers ook pragmatisch. ‘Er is veel corruptie in de Indiase politiek. Dus de ene keer kiest men voor de BJP en als haar termijn is afgelopen en corruptieschandalen aan het daglicht zijn gekomen, dan kiezen mensen voor een alternatief. Totdat bij het alternatief ook weer corruptie wordt ontdekt. Dan stapt de kiezer weer over.’