Londen is een peperdure stad, niet in de laatste plaats doordat het zo populair is onder de hyperrijke Arabieren. ‘Het traditionele Londen is weg.’

Naast olie en islam is er nog iets dat de rijke Arabieren uit de Golfstaten naar Europa exporteren: zichzelf. Vooral in de zomermaanden trekken honderdduizenden toeristen uit onder andere Bahrein, Saoedi-Arabië en Qatar naar Londen. Velen van hen zien de stad als hun tweede thuis en hebben er dan ook een tweede huis. Of anders wel een slimme en veilige vastgoedinvestering. Londens vastgoed is zeer gewild en door deze ontwikkeling zijn huizen voor de lokale Londenaar vaak onbetaalbaar, wat niet wegneemt dat ze links- of rechtsom er een financieel graantje van meepikken.

Londen direct Londonistan noemen gaat wellicht wat ver, maar het valt niet te ontkennen dat de stad een grote aantrekkingskracht op miljonairs en miljardairs uit het Midden-Oosten uitoefent. In totaal wonen er zo’n driehonderdduizend Arabieren in Londen. Tijdens de zomermaanden loopt dit aantal echter makkelijk op tot zo’n anderhalf miljoen. Deze periode wordt in Engeland ook wel the season genoemd, het seizoen waarin talloze gefortuneerde olieprinsen en Arabische vastgoedmagnaten naar de stad afreizen. Waar deze steenrijke Golf-Arabieren zich in Londen bevinden? Dat is vrij eenvoudig te ontdekken aan de hand van de geparkeerde auto’s. Vooral de wijken rondom Hyde Park zijn gevuld met Ferrari’s, Rolls Royces en andere gemotoriseerde hebbedingetjes van Qatari of Saoediërs met exorbitant veel geld. Een andere indicatie van hun aanwezigheid zijn de vele busjes van elektriciens, metselaars en andere bouwvakkers. Want wat is een penthouse immers waard wanneer het niet naar eigen smaak is ingericht? De Kanttekening nam een kijkje in Hyde Park.

Niet heel erg welvarend, maar wel goedgemutst is de dakloze troubadour Lightning Shanley. De man eet bij de ingang van Hyde Park een middagmaal bestaande uit kaasstengels en vruchtensap. Shanley beziet zijn nieuwe Arabische stadsgenoten met gemengde gevoelens. ‘Het traditionele Londen is weg. Hoeveel mensen met een Cockney-accent hoor je nou nog in het park? Het is vooral Arabisch.’ Ook hekelt de dakloze man de smaak van deze nieuwe rijken. De moderne nieuwbouw van glas en staal sluit volgens hem nauwelijks aan bij de edwardiaanse gebouwen van weleer. Tegelijkertijd zou de gitaar spelende zwerver de Arabieren niet graag zien vertrekken. De fooien die deze mensen hem geven zijn namelijk bovengemiddeld hoog. ‘Je moet hun psyche een beetje snappen en weten hoe je met deze superrijken moet praten. Mohammed al-Fayed houdt bijvoorbeeld erg van grapjes.’ Shanley beweert daarna dat Fayed, de vader van de verloofde van wijlen Lady Di, regelmatig in Hyde Park jogt en hem door de jaren heen duizenden euro’s heeft geschonken. ‘De Arabieren hier zijn naïef en betalen standaard te veel, ook voor vastgoed. Ik ken een gast die veertienduizend pond neertelde om een parkeergarage te huren voor een paar maanden!’ Hoe betrouwbaar Shanleys relaas is, blijft schimmig. Na het verhaal over Fayed vertelt hij namelijk achtereenvolgens dat hij samen met Mötorhead speelde en dat hij ooit een roze limo deelde met Elizabeth Taylor. Ook zou hij hebben geholpen bij de verkoop van een Rembrandt aan de Russische maffia en bevriend zijn met de ex van Bob Marley. Juist ja. Aan de andere kant leiden sommige vagebonden een wild en kleurrijk bestaan, dus wie weet?

Ook in het park aanwezig is het bejaarde echtpaar Patricia en Gordon Atikinson. Het duo zegt pas sinds de Olympische Spelen van 2012 echt te beseffen hoe veel macht de nieuwe rijken in de stad hebben. Tijdens het evenement parkeerde de Russische miljardair Roman Abramovich, de eigenaar van onder andere voetbalclub Chelsea, zijn superjacht pontificaal in de Thames. ‘We dachten er nooit echt over na totdat we ons realiseerden dat ze zich overal langzaam maar zeker naar binnen werken’, vertelt Patricia. Ze herinnert zich nog de tijd dat er in Londen voornamelijk voor de lage en middeninkomens werd gebouwd. ‘Als je terugkwam van vakantie was je blij wanneer je tuin niet was veranderd in een flat!’ De vrouw verwacht dat in de toekomst de gewone Londenaar nog meer naar de periferie van de stad zal worden geduwd. Gordon legt de schuld daarvan vooral bij het Labour-bestuur van de stad. Dat zou allang geleden gestopt zijn met het behartigen van de belangen van de gewone Londenaar. ‘Dat gaat ook niet meer veranderen. Liever liegen ze tegen zichzelf dat alles goed komt. Londen is voorgoed van de rijken en verbonden aan het kapitalisme met een hoofdletter K.’

De tocht gaat verder langs de gedenkfontein van Lady Di en de dagjesmensen eromheen. Een stukje verder in Mayfair valt op dat sommige peperdure wagens wellicht al maanden niet zijn verplaatst. Decadentie in de vorm van stof op de vooruit, ook dat is rijkdom. Via de Marble Arch komen we aan bij het kantoor van Paddington Estates. In tegenstelling tot Gordon Atkinson vinden ze hier dat er juist een tekort aan steenrijke Arabieren in de stad is. ‘Zoals je ziet sta ik hier nu alleen, maar vroeger werkten hier zeven mensen’, vertelt Fawzi Moosa terwijl hij naar de lege kantoorruimte wijst. De makelaar in luxe vierkante meters legt uit dat de stroom nieuwe klanten uit de Golf vrijwel geheel is opgedroogd. De Arabische huizenkopers die zijn kantoor nog wel weten te vinden zijn verandert van quick deciders in kieskeurige onderhandelaars die proberen af te dingen. ‘Ik weet niet wat er in de Golf over Londen wordt verteld, maar het kan nooit goed nieuws zijn.’ Zelf legt Moosa vooral de schuld bij de Brexit en de hogere belastingen op vastgoed van twee miljoen pond en meer. Ook de erfbelasting zou Arabische kopers afschrikken. Toch houdt Moosa wel vertrouwen in toekomst. ‘Het rouleert. Eerst waren het de Russen, toen de Chinezen en de Arabieren. Wat we nu zien is vooral de instroom van rijke Grieken, die deze hogere belastingen van huis uit al gewend zijn.’ Wat volgens de makelaar ook meespeelt is dat de inwoners van de Golfstaten vaker investeren in hun eigen regio. Zo wordt er volgens hem momenteel veel vastgoed in Egypte verkocht. Hij wijst er verder op dat Saoedi-Arabië een hypermoderne miljoenenstad uit de grond wil stampen en dat ze ook in Bahrein en Qatar nog lang niet zijn uitgebouwd. Op de vraag of de stad überhaupt zit te wachten op al die welvarende Arabieren lacht Moosa besmuikt. ‘Londen houdt van de rijken, dus ook van Arabieren met geld.’

Niet ver van het makelaarskantoor vandaan blijken ook Nederlandse Arabieren zich thuis te voelen in het hart van Londen. Akil woonde ooit in Zutphen, maar verhuisde met zijn kinderen mee die nu in de stad studeren. Hij werkt als kapper bij salon Jumeirah. Net als Lightning Shanley heeft hij regelmatig rijke cliënten die speciale aandacht behoeven. ‘Je moet er een beetje mee spelen, de meeste zijn redelijk down to earth. Ze tippen meestal goed, maar zijn ook veeleisend.’ Volgens Akil heeft de dip in nieuwe aanwas van Golf-Arabieren vooral te maken met negatieve berichtgeving over de stad. ‘Veel mensen in het Midden-Oosten zouden denken dat Londen een shithole is boordevol agressie en geweld.’ Hoeveel daarvan waar is durft Akil overigens zelf niet te zeggen. ‘Ik ben een saai mens, na het werk ga ik meteen naar huis.’ De kapper verwacht dat het centrum van Londen in de toekomst verder vercommercialiseerd. Iets wat hij overigens van harte toejuicht. Wel hoopt hij dat de rijke Golf-Arabieren iets leren van de Engelse beleefdheid. Vooral het patsen met dure wagens in de zomer noemt hij ongepast. ‘Ik vind het beschamend om zo openlijk te showen met je geld.’