In Frankrijk mogen scholieren geen hijab of abaya dragen. In Egypte is er al jaren discussie over de niqaab, een gezichtsbedekkende sluier die alleen de ogen vrijlaat. Sinds een maand is de niqaab op Egyptische scholen officieel verboden. Hoe kijken gewone Egyptenaren naar dit verbod en de ontwikkelingen in Frankrijk?

De 29-jarige Amira is het eens met het niqaabverbod, omdat veel Egyptische meisjes volgens haar door hun omgeving verplicht worden de niqaab te dragen. ‘Maar het verbod is in de praktijk lastig te handhaven’, denkt ze. Amira, die sinds een aantal jaar woont en werkt in de hoofdstad Caïro, groeide op in een dorp in Noord-Egypte. De cultuur in Caïro en andere grote steden is volgens haar heel anders dan de cultuur op het platteland, waar uithuwelijking nog veel voorkomt. Veel van Amira’s vriendinnen droegen als jong meisje een niqaab omdat hun familie dat wilde, omdat ze later uitgehuwelijkt werden. ‘En meisjes van veertien dragen er een niqaab omdat zij dan verloofd zijn en hun partner dat graag wil.’

Het recente verbod van de overheid verandert daar volgens Amira niets aan. ‘Wanneer je in een dorp woont en je vader wil iets, dan doe je dat. De overheid en het Ministerie van Onderwijs zijn dan heel ver weg. Zij komen misschien één keer per jaar langs om een kijkje te nemen.’

Amira vertelt dat haar ouders, die allebei op een school werken, zelf meemaken dat het moeilijk is om het verbod te handhaven. ‘Op de school waar mijn vader directeur is lukt het, omdat hij les geeft op een basisschool met jonge kinderen, maar mijn moeder geeft les op een middelbare school en daar is het niet mogelijk. ‘Wanneer ouders willen dat hun dochter een niqaab draagt, dan luisteren de leraren daar naar.’

‘Ik heb familieleden die op school gewoon een niqaab dragen’

De 42-jarige Ahmad blijkt een heel andere kijk te hebben op het recente niqaabverbod op Egyptische scholen. Sterker nog: hij gelooft niet dat er een verbod is. ‘Het is een probleem dat de media dingen vaak groter maakt dan ze zijn.’ Volgens Ahmad is er maar sprake van één of twee casussen op scholen, die in het nieuws zijn uitvergroot. ‘Het wel of niet dragen van een niqaab is een persoonlijke afweging van jonge vrouwen, die niet gerelateerd is aan beleid van de overheid. Ik heb familieleden die op school gewoon een niqaab dragen.’

De 27-Shimaa, die al haar hele leven in Caïro woont, gelooft net als Amira wel dat er een verbod gaande is. Ook vier andere Caïroten die de Kanttekening kort sprak delen die visie. Maar feit is dat er in Caïro, en in Egypte in het algemeen, veel wantrouwen is tegenover de (staats)media, die het bericht over het verbod een maand geleden verspreidden. Wanneer je er mensen over interviewt, dan zijn er dus veel verschillende gesprekken mogelijk.

Shimaa, die overigens ook geen voorbeelden uit haar eigen omgeving kent van scholieren die met het verbod te maken hebben, vindt het net als Amira goed dat er een niqaabverbod is gekomen voor scholen. Maar er zitten wel twee kanten aan, vindt zij. Positief vindt ze dat er nu minder gefraudeerd kan worden met examens, doordat je je niet meer voor iemand anders kan uitgeven. En ze is net als Amira blij dat de overheidsmaatregel ervoor zorgt dat meisjes minder gedwongen kunnen worden de niqaab te dragen. ‘Maar aan de andere kant worden de meisjes die zelf de keuze hadden gemaakt voor de niqaab nu beperkt in hun vrijheid. En die vrijheid staat voor mij voorop.’

Die vrijheid, het recht op zelfbeschikking over wat je als moslima wel of niet draagt, is een thema waar je net als in Europa ook in een land als Egypte over hoort. Amira en Shimaa dragen allebei bewust een hijab. ‘Meisjes en jonge vrouwen horen die keus zelf te maken’, zegt Amira. ‘Ik weet dat daar verschillende meningen over zijn. Het dragen van de niqaab wordt niet als voorschrift vermeld in de Koran. Een vriendin van mij is van mening dat ook het dragen van een hijab niet in de Koran wordt voorgeschreven. En een andere vriendin draagt soms een hijab, maar dan puur als fashion statement.’

‘Ik hoorde dat de hijab op sommige plekken in Europa verboden is, dat vind ik discriminatie’

Shimaa, die het eens is met Amira, droeg haar hijab in eerste instantie om een slecht geknipt kapsel te verbergen. Daarna is ze haar hijab blijven dragen, ze kon hem niet meer afdoen, vond ze, omdat ze hem inmiddels dus droeg. ‘Ik ging verschillende stijlen uitproberen waarop je de hijab kunt dragen.’ Ze begon toen, naar eigen zeggen, van haar hijab te houden. ‘Hij is onderdeel van mij geworden, niemand dwingt me om hem te dragen.’ En ook Ahmad vindt dat je als vrouw zelf mag kiezen. ‘De niqaab en hijab zijn optioneel, een goede daad in de islam. Het wel of niet dragen hangt af van je familiecultuur. Het is niet verplicht in de islam, maar het is goed als je het draagt.’

Over het feit dat de hijab verboden is op Franse scholen zijn Amira, Shimaa en Ahmad alle drie niet te spreken. Shimaa zegt erover dat ze van horen zeggen weet dat de hijab niet overal wordt geaccepteerd in Europa. ‘Ik hoorde dat de hijab op sommige plekken in Europa verboden is, dat vind ik discriminatie’. ‘Het verbieden van een hijab in Europa vindt Amira desgevraagd net zo erg als wanneer een vader of partner in Egypte een meisje verplicht de niqaab te dragen. ‘Ik wil graag een vervolgopleiding doen in Europa. Ik zou wel naar Frankrijk willen, maar dat ga ik niet doen als er zo’n verbod is. Dan ga ik liever naar Spanje.’