Neem je als moslim wel of geen kerstboom? We vroegen het aan moslims op straat.

Dat de meningen van moslims over de kerstboom nogal uiteen kunnen lopen, kwam in 2018 goed tot uiting toen acteur Nasrdin Dchar een foto op Instagram plaatste van zichzelf naast een kerstboom. Er waren positieve reacties, maar hij kreeg ook stevige kritiek van mede-moslims.

De één vindt dat het hebben van een kerstboom niets met religie te maken heeft, de ander ziet de kerstboom als een christelijk symbool. ‘Ik heb bewust geen kerstboom, maar mijn zus wel. Weg ermee!’ reageert iemand afkeurend.

Veel moslims zijn principieel tegen de kerstboom. ‘Nee, zo’n ding komt mijn huis niet in’, zegt een islamitische vrouw die we in een Rotterdamse winkelstraat tegenkomen. Ze is alweer weg voordat we naar haar naam kunnen vragen. Ook bij Gulsum (19 jaar) staat thuis geen kerstboom. ‘We vieren ook geen kerst.’

‘Ik heb bewust geen kerstboom, maar mijn zus wel. Weg ermee!’

Fatima (35) heeft geen kerstboom, tot ergernis van haar kinderen. Die zouden heel graag een kerstboom willen. Maar Fatima wil haar kinderen juist leren dat Kerstmis een feest is dat niet bij moslims past.

Ook bij de tieners Imane en Sila staat thuis geen kerstboom. ‘Het is vast leuk en gezellig, maar het hoort thuis bij een ander geloof. Tijdens de Ramadan versieren we ons huis met lichtjes. Dat doen christenen toch ook niet?’

Haar vriendin Sila vindt dat moslims hun eigen cultuur hebben. ‘Wij geloven in Jezus, maar dan als profeet.’ Beide dames benadrukken dat ze respect hebben voor mensen die thuis wel kerst vieren. En ze vieren kerst op school.

‘Ik wil graag een kerstboom, maar mijn man niet’, zucht een teleurgestelde moslima. Maar je hebt ook de pragmatische moslima’s, die een kerstboom niet mooi vinden of te veel werk om die boom op te tuigen. Ze bewaren hun energie liever voor islamitische feestdagen. ‘Dat is al genoeg gedoe.’

Kinderen

‘Toen ik nog jong was en mijn kinderen klein waren, had ik geen bezwaren tegen een kleine kerstboom,’ vertelt Sukran (54 jaar). ‘Maar ik zei tegen mijn kinderen dat het ons feest niet was en legde ook goed uit waarom.’

Ze vond en vindt het belangrijk dat we elkaars religieuze feesten kennen. ‘Maar dat betekent niet dat we bij de kerstboom gaan zingen of onder de kerstboom cadeaus leggen. Het zijn donkere dagen en je kunt je huis versieren met lichtjes of kaarsjes – als je het maar niet te bont maakt.’

De kinderen van Sukran zijn inmiddels volwassen en hebben nu zelf ook kinderen. ‘Zij hebben geen kerstboom, maar met islamitische feestdagen worden mijn kleinkinderen extra verwend met aandacht en cadeaus.’

‘Het maakt mij niet zoveel uit, eigenlijk’

Een andere vrouw, die liever anoniem wil blijven, werkt bij een winkel waar kerstspullen worden verkocht. Zij kan bevestigen dat sommige moslimouders inderdaad strijd met hun kinderen voeren.

‘Als kind vond ik het heel jammer dat we thuis geen kerstboom hadden’, vertelt ze. ‘Ook al vierden we geen kerst, daarom kon je toch wel een boom hebben? Toen ik ouder werd, begreep ik het beter en was ik ook tegen de kerstboom.’

Dankzij haar kinderen is ze pragmatischer geworden. ‘Bij vriendjes en vriendinnetjes staat een kerstboom en mijn kinderen willen ook zo’n mooi lichtjesding. Ik zag in de winkel waar ik werk een paar jaar geleden heel leuke kerstspullen en ik had zoiets van: waarom ook niet?’

Haar kinderen genieten er enorm van, zegt ze, én ze helpen braaf met optuigen en afhalen. ‘Dat was de afspraak en daar houden ze zich aan. In de winkel zie ik trouwens steeds meer moslims die kerstspullen kopen. Niet altijd een boom, maar bijvoorbeeld versiering voor hun raam. Soms is het een compromis met de kinderen. Niet zeuren om een boom? Dan mogen de ramen verlicht worden.’

Volgens haar is er een groot verschil tussen kinderen die op een islamitische school zitten en kinderen die naar een andere school gaan. ‘Op islamitische scholen wordt kerst natuurlijk niet gevierd, dus beginnen deze kinderen minder snel over een kerstboom.’

Done (35 jaar) voert weer op een heel andere manier strijd met haar kleine kinderen. ‘Ik heb een kerstboom gehad. Het is leuk en het brengt gezelligheid met zich mee. Maar ik heb kleine kinderen en eentje wil iedere keer aan de boom trekken. Ik wacht daarom nog even met een kerstboom, totdat ze wat groter zijn.’

Dol op kerstspullen

Toch zijn er ook moslims die bewust wel een kerstboom optuigen. Aya (28) is dol op kerstmis. Ze straalt helemaal als we erover beginnen. ‘Nou en of! Ik ben dol op kerstspullen, want het zijn van die leuke dingen. Ik geniet er beslist van om mijn huis gezellig te maken met kerstdecoraties én ik heb een kerstboom.’

Ook Mo (58 jaar) heeft een kerstboom. ‘Ik ben met een Hollandse getrouwd. Ze is bekeerd tot de islam, maar we hebben altijd een kerstboom. Het maakt mij niet zoveel uit, eigenlijk.’

‘Als kind vond ik het heel jammer dat we thuis geen kerstboom hadden’

Net als moslims vieren joden ook geen kerst. Een kerstboom is voor joden daarom allerminst vanzelfsprekend. Aan het woord is Benji, die in de vrieskou op het Rotterdamse Binnenwegplein aan het collecteren is voor de inwoners van Gaza.

‘Inderdaad, ik ben joods. Bij mij thuis stond er vroeger geen kerstboom en we vierden evenmin kerst. Wel deden we aan de joodse feestdagen en niet te vergeten aan Sinterklaas.’

Benji’s vrouw komt uit het voormalige Oost-Duitsland en is atheïst, maar zij hadden wel altijd een kerstboom. ‘Bovendien hecht ze heel erg aan het kerstfeest. De boom, de cadeaus, alles.’ Met andere woorden, bij Benji thuis staat nu ook een kerstboom.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de Kanttekening op 25 december 2019.