De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zal op 4 mei tijdens haar toespraak op de Dam het conflict in Gaza tussen Israël en Hamas onbenoemd laten, met als reden de nadruk op het ‘eigen’ verleden van de Nationale Dodenherdenking. Dat zei ze gister in Nieuwsuur. ‘Twee jaar geleden, noemde u de oorlog in Oekraïne wel’, brengt journalist Mariëlle Tweebeeke haar daarop in herinnering in een pittig interview.
Die opmerking doet de burgemeester van Amsterdam even wankelen tijdens het lange interview op Nieuwsuur. Ze maakt een schokkende beweging en zegt dan verbluft: ‘Dat weet ik niet meer. Dat heeft u dan beter nagezocht. Dat ga ik nu niet doen.’
Tweebeeke vroeg een minuut eerder of ze de oorlog in Gaza ook zou meenemen in haar toespraak tijdens de Nationale Dodenherdenking. Halsema antwoordt ontkennend en geeft een lange uitleg over waarom ze dat niet doet. ‘Dit is onze nationale herdenking’, zegt ze. ‘Dit is het moment waarop wij stilstaan bij de doden in onze eigen oorlog.’
Het gaat op 4 mei dus om ‘ons eigen verleden’, in ‘ons land’, zegt Halsema. Tweebeeke wacht geduldig die lange uitleg af en brengt voorzichtig een opvallende discrepantie in. ‘Ik meen, twee jaar geleden, noemde u wel de oorlog in Oekraïne.’
Halsema die het gehele interview een beheerste indruk maakte, meldt geschokt dat ze zich dat ‘niet meer kan herinneren’ en dat ze dat dit jaar niet gaan doen. ‘En dat heeft er natuurlijk ook mee te maken dat de omgeving waarin je dat doet zo gepolitiseerd is. Zo onrustig en zo emotioneel’, aldus Halsema.
Tweebeeke laat niet los en citeert Andrée van Es, de voorzitter van het Amsterdamse 4 en 5 mei comité, die als volgt heeft verklaard: ‘Als je nooit meer serieus neemt, moet je ook aandacht besteden aan gewelddadigheden in de wereld. En wat voor impact die hebben op onze stad. Als je dat niet op de een of andere manier adresseert en daar geen ruimte voor maakt, komt er een moment waarop je als herdenking ongeloofwaardig wordt.’
Wat is Halsema’s antwoord hierop, vraagt Tweebeeke. ‘Dat is aan de comité’s van Amsterdam’, die wel over tachtig herdenkingen in Amsterdam gaan. Volgens Halsema zitten daar vast maatschappelijke organisaties tussen die de ruimte willen nemen voor ‘wereldproblemen’, aldus Halsema, die daarna herhaalt dat de Nationale Herdenking gereserveerd blijft voor de ‘eigen doden’.
