‘Dit moet gewoon stoppen’, zei schrijver en stand-upcomedian Raoul Heertje gisteren bij talkshow Bar Laat (BNNVARA) over het geweld in het Midden-Oosten. Hij vindt dat de wereld moet ingrijpen, omdat Israël nooit vanzelf zal stoppen met bombarderen.
In De Afro-Europeaan gaat Ikenna Azuike langs bij verschillende Afrikaanse gemeenschappen in Europa. Door de tv-serie voelt hij zich meer verbonden met zijn Nigeriaanse wortels.
Het idee voor tv-serie De Afro-Europeaan komt deels voort uit de eigen interesse van regisseur Soraya Pol (1987). ‘We weten veel over Afro-Amerikanen, maar veel minder over Afro-Europeanen’, zegt ze. Pol wilde die onbekende verhalen graag vertellen. ‘In tegenstelling tot Afro-Amerikanen hebben Afro-Europeanen geen gedeelde geschiedenis. Ze hebben allemaal een ander aankomstverhaal. Dit is het zwarte perspectief op Europa.’
Vanaf vanavond is De Afro-Europeaan te zien bij de VPRO op NPO 2. In deze serie reist de Nigeriaans-Britse Nederlander Ikenna Azuike (1979) langs Afrikaanse gemeenschappen in Europa op zoek naar advies. De serie toont hoe de verschillende gemeenschappen in Europa aarden. Hoe verhouden zij zich tot hun nieuwe omgeving en wat nemen zij mee uit hun eigen cultuur?
‘Zwarte mensen hebben nu eenmaal veel om boos over te zijn’
Samen met Ikenna Azuike, programmamaker en eigenaar van een productiebedrijf, werkte Pol aan de serie. ‘Ikenna worstelde erg met zijn wortels. Is hij een Europeaan of een Afrikaan, en hoe houd je de Afrikaan in jezelf in stand? Veel van die identiteitsvragen zijn herkenbaar bij mensen met een migratieachtergrond. Het is waardevol om dat te onderzoeken met iemand voor wie dit dagelijkse kost is, dat maakte Ikenna erg geschikt.’
De serie is tweeledig. Aan de ene kant is er een inkijkje in zes gemeenschappen. Zo gaat de presentator op bezoek bij Nigeriaanse Engelsen, Somalische Finnen en Kaapverdische Portugezen. ‘Iedereen heeft zijn eigen worsteling’, zegt Pol. Aan de andere kant zien we Ikenna Azuike advies halen bij zijn mede Afro-Europeanen.
Sinds de serie voelt Azuike zich veel meer verbonden met zijn eigen wortels. ‘Het is verrijkend’, zegt hij. ‘Het is voor mij een geschenk om deels Nigeriaans, Brits en inmiddels ook een beetje Nederlands te zijn.’
In de serie zeg je niet te weten of je twee culturen tegelijk kunt zijn. Hoe kijk je daar nu tegenaan?
Azuike: ‘Dat kan wel, absoluut. De serie heeft mij een nieuw soort bewustzijn gebracht. Soraya speelde daar een belangrijke rol in. Ze daagde mij uit om niet de meest voorkomende versie van mezelf te zijn, de diplomatieke Ikenna die met een lach de meest ongemakkelijke situaties vermijdt. Dat liet ze mij niet doen. Ik moest het ongemak omarmen. Ik werd boos en verdrietig, maar het is uiteindelijk heel waardevol gebleken.’
Wat gebeurde er met je?
‘Ik geef mezelf nooit de ruimte om echt kwaad te worden. Toen het voor het eerst gebeurde – tijdens een dansworkshop in Polen – werd ik stil en voelde ik me losgekoppeld. Ik wilde praten over mijn zwartheid. Er borrelde iets in me op, een energie en emotie die ik niet kon plaatsen. Ik besefte me dat wanneer je in contact komt met je zwartheid, je moet erkennen dat daar soms een vorm van boosheid in zit. Zwarte mensen hebben nu eenmaal veel om boos over te zijn.’
‘Het was een opeenstapeling van gevoelens. Het luchtte uiteindelijk redelijk snel op. Dat ik me veilig voelde, speelde daar zeker een rol in. Voorheen had ik een muur van steen en hoge hekken om mijn boosheid en ongemak buiten de deur te houden.’
‘Ik ben op reis wat betreft mijn identiteit’
Azuike groeide op in het Nigeriaanse Lagos, waarna hij naar Engeland verhuisde. Inmiddels is hij getrouwd met een Nederlandse vrouw en samen hebben ze twee kinderen. Het gesprek is in het Nederlands, maar om zijn gevoelens extra kracht bij te zetten, gebruikt hij af en toe Engelse krachttermen.
Heb jij moeten aarden in Europa?
‘Ik denk het wel. Van de ene op de andere dag bevond ik me in een totaal andere cultuur. De mensen zagen er anders uit, hadden een andere manier van doen, en ook de architectuur en de straten waren anders. In die zin moest ik me aanpassen, en ik denk dat mensen met een gemengde achtergrond daar goed in zijn. Het zit ’m ook in de kleine dingen. Voorheen noemde ik mezelf een Britse Afrikaan. Tegenwoordig noem ik mezelf een Nigeriaanse Brit. Ik heb het omgedraaid, omdat ik nu trots ben op mijn Nigeriaanse wortels. Ik ben immers in Lagos begonnen en daarna pas naar Engeland verhuisd. Ik ben op reis wat betreft mijn identiteit.’
Heb je je ooit ongemakkelijk gevoeld over je Afrikaanse roots?
‘Misschien wel. Het is pijnlijk, maar ik schaamde me voor mijn donkere huidskleur. Op school was iedereen wit en ik wilde niet opvallen. Ik wilde niet dat mijn vader mijn sportwedstrijden bezocht. Ik was bang om ontmaskerd te worden. Mijn ouders stuurden me naar witte scholen, waardoor ik opgroeide in een witte omgeving. Ik was een brave student, deed mee aan alle Engelse sporten zoals cricket, hockey en rugby. Ik wilde mijn ouders trots maken. Ik denk dat ik destijds veel gevoelens heb onderdrukt. Ik had het nooit over Nigeriaanse tradities, die kende ik ook niet. Ik sprak mijn vaders taal niet en toonde geen interesse om die te leren. Ik ging volledig op in de Britse cultuur. Dat zag je terug in hoe ik mijn naam uitsprak; ik had die ‘verengelst’. Sinds de serie ben ik dat gaan veranderen. Als ik heel eerlijk ben, denk ik dat ik dat allemaal deed omdat ik dacht dat mijn ouders dat graag wilden. Ik wilde ze niet teleurstellen of ze zich zorgen laten maken over mij.’
Wat betekent je Nigeriaanse vader voor jou?
‘Heel veel. Hij was mijn culturele barometer. Ik draag zijn kleding met trots, ik vind het heerlijk als ik zijn foto in beeld zie. Ikenna betekent letterlijk ‘kracht van de vader’. Misschien was het wel een ongezonde verhouding. Veel van mijn levenskeuzes baseerde ik op wat hij ervan zou vinden. Ik heb geleerd dat ik tegelijkertijd van hem kan houden en dingen kan doen die hij niet zou goedkeuren. Dat kan naast elkaar bestaan. Een grote motivatie om deze serie te maken was ook dat mijn kinderen later minder vragen zouden hebben dan ik had. Als ze de serie zien, weten ze veel meer over mijn gevoelens. Hopelijk heb ik alvast veel vragen voor hen beantwoord.’
Hoe gaan jouw kinderen om met hun identiteit?
‘Ik hoop dat ze de gemengde cultuur als een rijkdom ervaren, mij heeft dat wel wat tijd gekost. Mijn jongste zoon vindt zijn wortels iets interessanter dan de oudste. Daarnaast denk ik dat ze gewoon gefocust zijn op zichzelf, en dat ze een mooie tijd hebben zonder zich zorgen te maken over identiteitskwesties. Het is ook niet mijn taak om hen de Nigeriaanse cultuur over te brengen. Maar ik wil wel duidelijk maken waarom ik bepaalde dingen doe. Papa en mama bij hun voornaam noemen mag bijvoorbeeld écht niet. Als ze me plagen, zeggen ze ‘Ikenna’.’
‘Op school was iedereen wit en ik wilde niet opvallen’
Tijdens het interview merkt Azuike op dat hij af en toe strategisch begint te praten. Dat komt, zegt hij, doordat hij een witte journalist te woord staat en omdat veel mensen zijn woorden straks zullen lezen. ‘We leven in een gepolariseerde wereld, alles kan uit de context gehaald worden. Ik voel een verantwoordelijkheid om voorzichtig te zijn met mijn woorden en emoties. Doordat ik in een wit land woon, voel ik me vaak niet vrij om te spreken over racisme en boosheid.’
Bewondering
Regisseur Soraya Pol, ook van gemengde afkomst, herkent dat gevoel. Dat verschijnsel heet codewisseling. ‘Dat betekent dat je over verschillende culturele talen beschikt en je kunt aanpassen aan je omgeving’, verduidelijkt zij. ‘Dat is echt een rijkdom, al voelt het soms alsof je zoekende bent. Wij zijn de eerste generatie die dit meemaakt, omdat we met meerdere culturele talen zijn opgegroeid.’
‘Ik hoop dat de kijker bewondering krijgt voor mensen die op een dag besloten naar een volledig nieuwe plek te gaan, waar ze niet per se welkom waren’, zegt Pol. ‘Daarnaast hoop ik dat zichtbaar wordt hoe belangrijk het is om te koesteren waar je vandaan komt. De culturele kennis die in al die families zit, moet niet verloren gaan. Vragen zoals ‘wie ben ik?’ en ‘wat neem ik mee?’ zijn intercultureel en intergenerationeel. Ik hoop dat mensen geïnspireerd raken om zichzelf meer cultureel te voeden. Wat Ikenna heeft mogen doen is natuurlijk een luxe; dat je mag proeven van al die gemeenschappen en culturen. De serie is als een odyssee: Europa door een zwarte bril.’
‘I dealt with you a very long time, now you have to deal with me’, zegt de Afro-Amerikaanse schrijver James Baldwin uitdagend tegen een Nederlandse journalist in 1981. ‘Want ik ben en blijf hier, begrijp je dat?, voegt hij daaraan toe.
Het is een fascinerend gesprek over racisme en ‘minderhedenproblematiek’ in Amsterdam van alweer veertig jaar geleden. En elke keer weer wanneer ik het fragment afspeel, raak ik betoverd door de actualiteit van de woorden van Baldwin.
In het gesprek waarschuwt hij de Nederlanders: trek lering uit de geschiedenis van de Verenigde Staten en doe niet hetzelfde. ‘Je hoeft geen tweede Harlem te bouwen’, zegt hij en toch, meldt hij met priemende ogen, dat dat in Amsterdam wordt gebouwd.
Ik liet dit fragment bij New Metropolis Nieuw-West zien bij de open avond Breek je bek maar open over gettoïsering en gentrificatie in Amsterdam. De sprekers Soumeya Bazi, Ugur Ümit Üngör en Sayat Tekir vonden het allemaal een treffende beschrijving van de ontwikkelingen in Amsterdam.
‘Wat mij ook opviel is dat de journalist geen idee lijkt te hebben waarover hij het heeft’, reageerde Üngör. Sayat Tekir, die acht jaar geleden als vluchteling naar Nederland is gekomen, vertelde over zijn ervaringen in Geuzenveld, waar hij twee jaar heeft gewoond in een azc.
‘Ik ging naar de kapper, naar de supermarkt en kleermaker, en dat kon allemaal in het Turks’, zegt hij lachend. Om Nederlands te leren – dat hij na acht jaar stukken beter spreekt dan sommige Turkse Nederlanders die al meer dan veertig jaar hier wonen – moest hij niet in Nieuw-West zijn. Hij is toen ook naar Zuidoost verhuisd.
Ik kijk met dezelfde ideeën naar het fragment, maar ben me bewust van hoe aan de rechterkant van het politieke spectrum de zaken geduid zullen worden. Tirades met de strekking: zie je nou wel, ze hadden zelf ook al gewaarschuwd voor de multiculturele samenleving. En toch is dat gedrocht door onze strot geduwd door linkse politici.
Alle mensen zijn broeders. Als je dat niet kunt bevatten, houdt het op
Een vals frame uiteraard, omdat vooral rechtse werkgevers op goedkope arbeidsmigranten hebben geaasd en dat nog steeds doen.
‘Alle mensen zijn broeders. Als je dat niet kunt bevatten, dan houdt het op’, zijn de wijze woorden van Baldwin. Helaas hebben politici, massamedia, beleidsmakers én ‘nuchtere burgers’ veertig jaar lang niet geluisterd. En dan zou de extreemrechtse Caroline van der Plas Amsterdam moeten redden? Laat me niet lachen.
De leugens van onverbeterlijke PVV-racisten (een asielcrisis), die totaal niet geloven in de broederschap van de mensheid, doen het tegenwoordig veel beter.
Alsof blanke Nederlanders wel die woning, goede zorg en goedkoop openbaar vervoer krijgen als er geen migratie meer is. Onzin van de bovenste plank. Maar goed. ‘Als je een leugen maar vaak genoeg herhaalt, zullen mensen het geloven’, zou propagandaminister Joseph Goebbels van nazi-Duitsland zeggen. We weten allemaal wat dat heeft veroorzaakt.
Daarom wil ik iedereen die gelooft dat er te veel migranten in Nederland zijn, vragen om even te stoppen met het broodje döner dat ze naar binnenwerken en na te denken over de volgende vraag: hoe zou jij je voelen als er constant in alle kranten en tv-stations zou worden beweerd dat er hier te veel blanke Nederlanders zijn?
Ja, die doet pijn hè. Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet. Dat is de les van James Baldwin.
Een door Athene aangestelde imam voor een moskee in Noord-Griekenland werd allerminst warm ontvangen door de Turkse gemeenschap. ‘Opgedonderd’, riepen ze hem na.
Zo meldt de Turks-islamistische krant Yeni Safak, die de video van het incident heeft gedeeld.
‘Je hoeft helemaal niet te praten’, schreeuwt een boze moskeeganger naar de imam, die nog mompelt dat de moskee, het huis van God, voor iedereen open moet zijn. ‘Niet voor iemand met de toga van een imam, onze imam zit al binnen’, krijgt hij te horen van een ziedende Turk. Een andere boze man zegt: ‘Geef hem zijn schoenen en laat hem opdonderen.’
‘Wie aanbid jij nou?’, schreeuwt hij de imam uit Athene nog na, die rechtsomkeert maakt en strompelend zegt dat hij dan maar buiten gaat bidden.
De islamitische Turkse Grieken beroepen zich op zogenoemde ‘historische rechten’ om hun eigen imam aan te wijzen. De Griekse staat zou, volgens Yeni Safak, er alles aan doen om dat recht van de Turkse minderheid te ontnemen.
De Turkse gemeenschap in West-Thracië (Noord-Griekenland) is een van de weinige die de deportaties aan het begin van de twintigste eeuw wisten te ontlopen. In tien jaar tijd, vanaf de Eerste Balkanoorlog in 1912 tot aan de bloedige Grieks-Turkse oorlog die eindigde in 1922, zijn honderdduizenden Griekse Turken naar Turkije en bijna anderhalf miljoen Grieken uit Turkije naar Griekenland gevlucht.
Italië is begonnen met de opvang van asielzoekers in Albanië, waar ze hun asielprocedure afwachten. Afgelopen maandag vertrok het eerste schip met 16 mannen naar de Italiaanse asielzoekerscentra in het Balkanland.
De 16 mannen komen uit Egypte en Bangladesh. Ze waren afgelopen zondag op zee gered nadat hun boot uit de Libische haven van Tripoli in de problemen kwam.
Vorig jaar november sloot de extreemrechtse premier van Italië Giorgia Meloni een deal met haar Albanese tegenhanger Edi Rama over het azc, omdat de centra in Italië volzitten. Het is de eerste keer dat een constructie als deze wordt geïmplementeerd in de EU.
De migranten worden op zee opgepikt – of gered – om vervolgens een eerste screening te krijgen op een militair schip op zee. Daarna worden ze naar een aanmeldcentrum gebracht in de Albanese haven Shengjin, en vanaf hier naar het nieuwe complex in Gjader, beschrijft France 24. De faciliteit in Albanië wordt betaald en gerund door Italië, hoewel er Albanese bewakers in dienst zijn.
Er is echter veel kritiek op de procedure. Het complex zou lijken op een detentiecentrum, volgens de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Piantedosi. Ook mensenrechtenorganisaties zijn bezorgd over de kwaliteit van de opvang. De vluchtelingenorganisatie van de VN (UNHCR) zal ter plaatse aanwezig zijn als waarnemer in de eerste drie maanden.
D66 en CDA willen Hongarije tijdelijk schorsen uit het Schengenverdrag, omdat het te gemakkelijk Russische migranten toelaat. Dit vormt een veiligheidsrisico voor Europa, vinden de partijen in de Tweede Kamer.
‘Orbán rolt de rode loper uit voor Russische arbeidsmigranten zonder normale veiligheidschecks. Dat is levensgevaarlijk. Inlichtingendiensten waarschuwen continu voor Russische sabotage in Europa’, zegt D66-initiatiefnemer Jan Paternotte op X. Volgens hem zijn de afgelopen jaren 400 Russen op verdenking van spionage uit Europa gezet.
De twee partijen zullen er vanavond bij minister-president Schoof op aandringen dat hij de schorsing bespreekt op Europees niveau. Dit verzoek zal hier niet als een verrassing komen. Op 3 augustus kwamen 69 europarlementariërs met hetzelfde idee vanwege de Russische dreiging.
Een schorsing uit het Schengenverdrag zou betekenen dat er weer reisdocumenten nodig zijn om naar Hongarije te reizen. Momenteel is het mogelijk om vrij te reizen binnen het Schengengebied.
Hongarije heeft onlangs het aanvraagproces gewijzigd voor een ‘nationale kaart’, waarmee arbeidsmigranten van buiten de EU in Hongarije kunnen werken. Russische en Wit-Russische gastarbeiders kunnen nu makkelijker een visum aanvragen, zonder de strenge veiligheidscontroles.
De Hongaarse minister-president Viktor Orbán is echter kritisch over de suggestie dat Hongarije de EU hiermee blootstelt aan veiligheidsrisico’s. Hongarije heeft vorig jaar 3.000 verblijfsvergunningen afgegeven aan Russische migranten; er wonen nu 7.000 Russen in Hongarije. Er werken momenteel 300.000 Russen in Duitsland, 100.000 in Spanje en 60.000 in Frankrijk, zegt hij in een recent debat met de Europese Commissie, te zien op X.
Grenscontroles
Het is nog onduidelijk welke positie andere partijen in de Tweede Kamer innemen over de kwestie. De VVD zegt tegen NOS dat er ook andere opties zijn. Europese afspraken, zoals het Schengenverdrag, kunnen alleen unaniem gewijzigd worden, zegt Kamerlid Thom van Campen tegen de nieuwssite. Controles van binnengrenzen zouden effectiever kunnen zijn, aldus het Kamerlid.
Dit zou niet de eerste keer zijn dat er aan de grenzen van het Schengengebied beperkingen worden opgelegd. Duitsland heeft in september grenscontroles ingevoerd om illegale migratie tegen te gaan.
Waar het conflict tussen Israël en Iran zich een jaar geleden op de achtergrond voltrok, is het vandaag de dag de grote dreiging die tot een regionaal conflict kan leiden. Maar waar gaat het eigenlijk om?
Toen Iran vorige week dinsdag rond de 200 raketten op Israël afvuurde, kwam de kans op een groot regionaal conflict weer een stap dichterbij. De aanval van Iran, waarbij geen doden vielen, was een reactie op de moord op Hezbollah-leider Hassan Nasrallah, elf dagen eerder en op Hamas-leider Ismael Haniyeh, een aantal weken daarvoor. Het was de tweede aanval van Iran op Israël – ook in april vuurde het een rakettenregen af op Israël, toen omdat Israël het Iraanse consulaat in Damascus had aangevallen. Was de eerste vooral een vooraf aangekondigde licht- en geluidshow, de tweede was menens.
‘Netanyahu heeft nu eindelijk Iran zo ver dat het reageert’, zegt Erwin van Veen, senior research fellow bij Clingendael. En dit stelt Israël in staat om daar weer op te reageren. Iran heeft al aangegeven daar ook weer op te zullen reageren. Zo gaan ze steeds een treetje omhoog op de escalatieladder.’ Op dit moment zijn alle ogen gericht op Israël, dat beloofd heeft dat het de aanval zal vergelden. De vraag is nu met welke intensiteit, want dat heeft nogal wat implicaties voor de regio.
Maar voordat we deze zogenaamde escalatieladder naar boven toe verkennen, is het goed eerst naar beneden te kijken. Hoe begon het conflict ook alweer tussen de twee landen, die meer dan 2000 kilometer uit elkaar liggen en geen territoriale vete uit te vechten hebben? Dat begon met een belangrijke verschuiving in de regionale veiligheidsarchitectuur, namelijk de oprichting van de islamitische republiek Iran en de Amerikaanse weigering om de belangen en oriëntatie van het nieuwe regime te accepteren, legt Van Veen uit.
Aversie van de VS
Toen de Iraanse revolutie van 1979 uiteindelijk de islamitische republiek produceerde, werd deze ontwikkeling door veel leiders in de regio met achterdocht bekeken. Ook door buurland Irak, dat vreesde voor een soortgelijke revolutie onder de sjiieten in eigen land. Toen Irak in 1980 Iran binnenviel, werd het gesteund door de VS en andere westerse regeringen. De oorlog richtte enorme verwoestingen aan in Iran en er vielen rond de 1 miljoen doden. ‘De Iraanse veiligheidselite die op dit moment aan de macht is, werd gevormd tijdens deze Iran-Irak oorlog’, zegt Van Veen. De permanente aanwezigheid van Amerikaanse troepen in de regio is daarnaast een pijnpunt voor het Iraanse regime, vanwege de Iran-Irak oorlog, maar vooral vanwege Washingtons inval in respectievelijk Afghanistan (2001) en Irak (2003). De VS voegden Iran ook nog eens toe aan de axis of evil – het as van het kwaad – nota bene nadat Iran de VS-inval in Afghanistan met advies en inlichtingen terzijde had gestaan.
‘De Iraanse veiligheidselite die aan de macht is, werd gevormd tijdens de Iran-Irak oorlog’
Het was een van de redenen voor Iran om een netwerk aan groeperingen aan zich te binden, legt van Veen uit. ‘Dit was in feite een levensverzekering, voor het geval Iran ook zou worden aangevallen door de VS. Het was een soort voorwaartse verdediging.’
Met uitzondering van Hezbollah, was deze verdediging echter niet direct een bedreiging voor Israël. Sterker nog, Israël stond in de Irak-Iran oorlog aan de kant van Iran, omdat het Saddam Hoessein als het grote gevaar beschouwde. De islamistische leiders van Iran schaarden zich echter al vroeg achter de Palestijnse zaak. Ze zagen Israël – evenals de VS – als een indringer in de regio en zeiden Israël van de kaart te willen vegen. Deze woorden worden ook nu nog door analisten gezien als de ware intentie van Iran. Volgens Van Veen is dit onterecht. ‘Het is met name retoriek die past binnen het discours van de islamitische republiek, en geen daadwerkelijk plan. Irans buitenlands en veiligheidsbeleid is vooral pragmatisch van aard.’
Inmiddels is de ‘voorwaartse verdediging’ van Iran uitgegroeid tot de ‘As van het Verzet’, een verzamelnaam van groeperingen die zichzelf neerzetten als verdedigingslinie tegen de agressie van Israël en haar bondgenoot, de Verenigde Staten. Het gaat om de Houthi’s in Jemen, Hezbollah in Libanon, een aantal groepen in Irak en Syrië, en Hamas in Gaza. Daarnaast gebruikt Iran deze groepen ook als pressiemiddel om in de regio invloed uit te oefenen. Sinds 7 oktober vorig jaar zijn deze groepen veel zichtbaarder geworden. Sommige analisten stellen dat de groeperingen vooral hun eigen agenda hebben, terwijl anderen eerder menen dat Iran de orders uitdeelt.
Israëlische luchtverdedigingssysteem
Terug naar de escalatieladder. Voor 7 oktober ging het om een kat-en-muisspel tussen Iran en Israël, waarbij afschrikking de voornaamste tactiek was. Hezbollah was daarbij de grootste troefkaart van Iran, omdat het direct aan de grens ligt met Israël en het direct kan bestoken met raketten en drones. Hezbollah verklaarde zich al snel na 7 oktober solidair met Hamas. Israël hield Iran daarvoor medeverantwoordelijk en voerde daarom gelijk zelf de aanvallen op Iraanse infrastructuur in buurland Syrië op.
‘We weten niet hoeveel raketten Hezbollah over heeft’
Maar hoe gevaarlijk is Iran nu echt voor Israël? Als je afgaat op analisten in bijvoorbeeld de VS of in Israël zelf, dan is Iran nog steeds uit op een totale verwoesting van de staat Israël. Het is immers wat de islamitische leiders van Iran hebben gezegd, is een veel gehoord argument. Van Veen gelooft niet dat Iran een existentiële bedreiging vormt voor het voortbestaan van de staat Israël. Naast het feit dat het tot nu toe terughoudend heeft gereageerd op het conflict in de regio, heeft het noch de intentie noch de capaciteit om Israël daadwerkelijk van de kaart te vegen, zo beargumenteert hij.
De enige partij die een serieuze bedreiging vormt voor Israël is momenteel Hezbollah, stelt Van Veen. ‘Deze dreiging komt voort uit de aanname dat het zoveel raketten kan afvuren dat het Israëlische luchtverdedigingssysteem verzadigd raakt, en een tweede, derde of vierde golf raketten vervolgens Haifa of Tel Aviv raakt. We weten op dit moment alleen niet hoeveel raketten Hezbollah over heeft.’ Volgens Van Veen zal Hezbollah dit niet zomaar doen, omdat dit een forse escalatie zou betekenen. ‘Israël zal dan gegarandeerd hard terugslaan en de VS zal dan ook een duit direct in het zakje doen.’
Kernwapens
Vormt Israël dan wel een gevaar voor Iran? Israël heeft gedreigd met aanvallen op de olie-installaties van Iran, maar Iran heeft laten weten dat het hierop zal reageren met aanvallen op de olie-installaties in de Golfstaten. ‘Deze landen hebben er niets mee te maken, maar het is een waarschuwing van Iran naar het Westen toe, want dit zal impact hebben op de olieprijzen’, zegt Van Veen.
Israël zou echter het liefst de nucleaire installaties van Iran aanvallen. ‘Die beschouwt het al jaren als een existentiële dreiging’, zegt Van Veen. ‘Dit is op zich flauwekul aangezien je kernwapens alleen gebruikt in het geval van een directe aanval op je eigen grondgebied, maar Israël heeft nu de kans om hier iets tegen te doen.’ Iran heeft op dit moment geen kernwapens, maar wel een kernprogramma. In Israël en ook in westerse landen leeft de angst dat Iran binnen korte tijd in staat is kernwapens te ontwikkelen. Israël maakt er dan ook geen geheim van dat het een aanval op Irans nucleaire faciliteiten beschouwt als een serieuze optie. Maar volgens analisten zou het wel eens de reden kunnen zijn achter de escalatie van het conflict met Iran. Israël zou Iran al jaren proberen uit de tent te lokken, om zo een aanval op de nucleaire faciliteiten te legitimeren.
Of dit ook daadwerkelijk gaat gebeuren, is nog maar de vraag, zegt Van Veen. ‘Dit kan Israël niet doen zonder de steun van de VS, en daar staan momenteel de verkiezingen voor de deur. De VS hebben Israël tot nu toe geen halt toegeroepen, maar wanneer het direct bij het conflict wordt betrokken, dan ligt de zaak anders’, denkt Van Veen.
Gazaanse bevolking
Een ding is zeker, een kat-en-muisspel is het conflict tussen Iran en Israël niet meer. De oorlog in Gaza markeerde het beginpunt van een periode van escalatie die alleen maar toeneemt. Interessant is je af te vragen in hoeverre deze escalatie nog te maken heeft met de oorlog in Gaza, en of een staakt-het-vuren hier ook een ontdooiing van het conflict tussen Iran en Israël zal betekenen.
‘Er is geen staakt-het-vuren in zicht’
De ‘kwestie Iran’ is groter dan dat, denkt Van Veen. ‘De Iraanse leiders hebben zich altijd uitgesproken tegen zionistische en imperialistische tendensen in het Midden-Oosten. Aan de andere kant is de positie van Iran in de regio nooit geaccepteerd door de Verenigde Staten, waardoor Israël het zich kan permitteren om zo hard van leer te trekken tegen Iran.’
De koppeling tussen Hamas en de As van het Verzet maakte onvermijdelijk dat de decennia oude strijd tussen Israël en Iran momenteel op de voorgrond komt te staan. Tegelijkertijd is het tragisch, vindt Van Veen, want ‘het leidt af van de slachting die Israël aanricht in Gaza’. ‘Er is geen staakt-het-vuren in zicht. Tegen de tijd dat Israël klaar is met de militaire operaties, kan het aantal directe en indirecte doden zomaar zijn opgelopen richting de kwart miljoen. Dat is ruwweg 8 tot 12 procent van de Gazaanse bevolking voor 7 oktober. Dit conflict begint proporties aan te nemen van de gebeurtenissen in bijvoorbeeld Rwanda en Srebrenica, beide gitzwarte pagina’s in onze geschiedenis. We staan erbij en kijken ernaar.’
De rechtbank in Breda ziet in de dood van de 25-jarige Marokkaanse-Nederlander Hamza el Baghdadi door zijn buurman Gerben van V. ‘vooralsnog’ geen racistische motieven. Dat meldt de Volkskrant.
De verdachte Van V. verklaart tegenover de rechter uit ‘zelfverdediging’ te hebben gehandeld toen hij op 11 juli zijn Marokkaanse buurman doodschoot.
‘Ik vind het stuitend dat ik word weggezet als een racist die zomaar heeft lopen schieten, terwijl dat absoluut niet het geval is geweest’, aldus Van V.
Volgens hem zou Hamza de aanstichter van ‘het geheel’ zijn geweest en beroept hij zich op noodweer.
Direct na de schietpartij op 11 juli haalden velen op sociale media de islamofobe geschiedenis van de verdachte erbij en betichtten zij de media van bagatellisering van de moordzaak als ‘een ordinaire burenruzie’.
Uit de tijdlijn van Van V.’s sociale media-accounts blijkt in ieder geval dat hij moslims van pedofilie beschuldigt en moslima’s met een hoofddoek ‘een toonbeeld van achterlijkheid’ noemt.
Volgens de advocaat van de verdachte moeten deze uitingen ‘compleet los’ worden gezien van het schietincident. ‘Mijn cliënt heeft een scherpe mening over bepaalde onderwerpen, maar dat heeft niets te maken met wat hier is gebeurd’, aldus Van V.’s advocaat Hakan Akbaba tegen de Volkskrant.
Ga toch fietsen! Deze Nederlandse uitdrukking schoot spontaan door mij heen bij de column van Tayfun Balcik van 12 september over zijn aanschaf van een e-bike, als reactie op een eerdere kritische bijdrage van collega-columnist Abdelkader Benali. En daarbij dacht ik dat heel letterlijk, niet in overdrachtelijke zin, waarbij die drie woorden een heel andere betekenis hebben.
Ten eerste al de prijs van zo’n e-bike. Getriggerd door Tayfuns opmerking dat hij met een maximum-budget van 2000 euro in de winkel werd weggelachen, ben ik eens gaan googelen. Gemiddeld schijn je op zeker anderhalf maal zoveel te moeten rekenen.
In 2019 heb ik dat bedrag voor mijn motor betaald, en die gaat toch echt wel wat sneller. Nee, geen Harley, en ook weliswaar tweedehands, met iets meer dan 20.000 kilometer op de teller, maar daarmee kan ik nog jaren en zeker 100.000 kilometer vooruit. Zo ver zal een e-bike niet meegaan, schat ik zo.
Waar heb je dat ding voor nodig, zolang je niet hoogbejaard bent?! Voor hellingen en heuvels om tegenop te trappen moet je toch tenminste naar Zandvoort of het Gooi; in Amsterdam heb je hooguit wel eens een steil bruggetje met een stijging van een meter, maar dat is het dan.
Een huisvriend van mijn grootouders, de bekende joodse psychiater Hans Keilson, fietste nog tot zijn tachtigste af en toe wel eens de twintig kilometer van zijn woonplaats Bussum naar Bilthoven heen en weer om hen te bezoeken. Hij is er 101 mee geworden.
Ik was 44 toen ik in 2005 op vakantie met een gewone herenfiets met drie versnellingen in veertien dagen van Amsterdam naar Wenen ben gepeddeld. En op mijn drieënzestigste fiets ik ook nog regelmatig van mijn woning in de Amsterdamse binnenstad naar mijn kantoorruimte voorbij Nieuw-West. Dat kost een goed halfuurtje, en dat ik daarbij een gevaarlijk getto doorkruis, was mij nog niet opgevallen.
Nederland kampt met toenemende obesitas, omdat velen te veel eten en te weinig bewegen
Of dat op een e-bike zoveel sneller zou gaan? In ieder geval niet met de motor (toch een stuk wendbaarder dan een auto), dat heb ik al eens uitgeprobeerd. De meeste tijd ben je kwijt aan wachten bij stoplichten of kruisingen, en het remmend ontwijken van kinderwagens, boodschappenkarretjes of op huurfietsen rondzwabberende toeristen.
Fietsen is gezond – net als wandelen. En als je dat gewoon in het dagelijks leven doet, en niet voor elke meter de auto of de tram neemt, dan blijf je ook op natuurlijke wijze fit. Nederland kampt met toenemende obesitas, omdat velen te veel eten en te weinig bewegen.
Dat obesitas-probleem is deels een omgekeerd welvaartsprobleem: hoe minder welvarend, hoe groter de kans erop; mede om die reden meer dan gemiddeld bij Turks- of Marokkaans-Nederlandse kinderen. Die bewegen minder en pakken eerder de bus naar school dan de fiets. Ook het idee dat je voor je plezier grote afstanden kunt fietsen of wandelen is minder ingeburgerd. Daar werkt een gebrek aan traditie in het herkomstland door.
Dat laatste is een mentaal-culturele kwestie die met welvaart samenhangt. In dat opzicht bestaat er al een duidelijk verschil tussen Noord- en Zuid-Europa, dat niet alleen vanuit het klimaat (in Spanje uren in de brandende zon lopen is niet aangenaam – maar is uren in de Engelse regen dat wel?) te verklaren valt.
In minder (of pas sinds kort) welvarende landen, waar velen zich geen auto kunnen veroorloven, is zo’n auto veel meer een statussymbool: een bewijs dat je maatschappelijk geslaagd bent. Wie loopt is arm. En wie voor zijn plezier loopt is gek. Toen enkele Nederlanders een aantal jaren geleden eens een wandelroute van Amsterdam naar Istanbul uitzetten, werden ze in Bulgarije verbijsterd aangestaard.
Het is mij ook in de Alpen opgevallen. In het Zwitserse kanton Ticino loopt op 1000 meter hoogte een soort taalgrens. Daaronder spreekt men Italiaans. Daarboven Duits. Vrijwel iedereen die je hoog in de bergen tegenkomt is óf een Duitser, óf een Duits-Zwitser, óf een Oostenrijker, van de onvermijdelijke Nederlanders en een enkele Brit afgezien.
In de negentiende eeuw zijn dienovereenkomstig in de Italiaanse Alpen veel hoge bergtoppen voor het eerst door Britse of Duitstalige alpinisten bedwongen. Daarin werkt ook de toenmalige Romantiek in de ‘Germaanse’ landen door, met zijn passie voor de wilde natuur.
Het is inmiddels wel aan het veranderen – bij Sankt Moritz, nabij de taalgrens, hoorde ik van de zomer nu ook veel meer Italiaans dan dertig jaar geleden – maar verdwenen is die oude cultuurkloof beslist nog niet.
de Kanttekening is een onafhankelijke en emancipatoire mediaorganisatie. Onze kernwaarden zijn: vrij, moedig en inclusief.
© 2017 de Kanttekening B.V. Alle rechten voorbehouden.
