De Nederlandse stichting Israel Heartland faciliteert wapenaankopen voor Israëlische kolonisten op de illegaal bezette Westelijke Jordaanoever en omzeilt van Europese sancties, blijkt uit onderzoek van journalistenplatform Investico.
Oprichter van de christenzionistische stichting Nati Rom is bereid tot driekwart van de kosten voor wapenaankopen te subsidiëren. Investico werkte voor dit onderzoek samen met het BNNVARA-programma Boos, De Groene AmsterdammerenNederlands Dagblad.
Israel Heartland is gevestigd in het dorp Reeuwijk en heeft een ANBI-status. De organisatie gebruikt donaties om Israëlische kolonisten financieel te ondersteunen. Van dit geld worden ook wapens gekocht. Israel Heartland-bestuurder Arjen Domburg adviseerde neutrale omschrijvingen bij overboekingen, om zo geen argwaan te wekken bij de bank. Ook erkende hij een cashgeldstroom naar Israël, via collectes van Christenen voor Israël, de grootste christenzionistische organisatie van Nederland.
Volgens Nati Rom is cash ‘altijd het beste’. ‘Ik kan ook voor mijn Israëlische stichting niet zomaar ‘subsidiëren pistolen voor pioniers’ opschrijven’, zei hij. Verder heeft hij gebruik gemaakt van ‘voedselbonnen’ om kolonisten die op de sanctielijst staan financieel bij te staan. Dit is volgens sanctie-advocaat Yvo Amar een flagrante schending van Europese sancties.
Experts waarschuwen dat de christenzionistische steun niet alleen bijdraagt aan mensenrechtenschendingen, maar ook gewelddadig gedrag van kolonisten kan aanmoedigen. Dit kan volgens Anne de Jong, universitair hoofddocent Antropologie aan de Universiteit van Amsterdam, resulteren in ‘wetteloze agressie’ met gevaarlijke gevolgen zoals gewapende overvallen en bedreigingen.
In reactie op deze ophef heeft Christenen voor Israël de steun aan Israel Heartland opgeschort, in afwachting van nader onderzoek. De pro-Israëlische lobbygroep uit Nijkerk benadrukt dat zij altijd transparant is geweest over haar donaties en dat deze uitsluitend bedoeld zijn voor humanitaire hulp, zoals veiligheidskleding en noodhulp. Er zijn geen contante donaties aan Rom gedaan. Voorts heeft Christenen voor Israël kritiek op de methoden van de onderzoekers, die suggestief en schadelijk zouden zijn, en zet vraagtekens bij de neutraliteit van het onderzoek. Christenen voor Israël blijft bovendien geld inzamelen voor Israëlische kolonisten op de bezette Westelijke Jordaanoever. Christenen voor Israël erkent niet dat Israël illegaal Palestijns land bezet en spreekt over het financieren van projecten in ‘Judea en Samaria’.
De pro-Palestijnse theoloog en journalist Remco van Mulligen is blij met het onderzoek van Investico, zo schrijft hij op LinkedIn.
‘Het is treurig dat ik erop moet wijzen, maar als dit niet Christenen voor Israël was, maar een islamitische organisatie die op vergelijkbare wijze islamitisch fundamentalisme in het buitenland financieel steunt en fundamentalisten naar Nederland haalt, dan had onze overheid geen seconde getwijfeld en de hele boel opgerold. Pand dicht. Verbod. Klaar. En een politieke partij die mensen van zo’n organisatie op de kandidatenlijst zet, zou een groot probleem hebben. Dat de ChristenUnie Sarah van Oordt op de lijst had staan voor de verkiezingen van 2023 – en dat was geen uitzondering want de banden tussen beide organisaties zijn zeer hecht – is meer dan verontrustend.’
Sinds 7 oktober 2023 zijn er meer dan 1.800 aanvallen door Israëlische kolonisten op Palestijnen geweest op de bezette Westelijke Jordaanoever, berichtte de Arabische nieuwszender Al Jazeera begin dit jaar. Deze aanvallen omvatten brandstichting, vernieling van eigendommen en fysieke agressie. Vaak werden de aanvallers beschermd door Israëlische soldaten. De gebieden rond Nablus, Ramallah en Hebron hebben de zwaarste klappen opgevangen. Bewapening van kolonisten door de Israëlische regering heeft de situatie verder laten escaleren.
De uitbreiding van Israëlische nederzettingen in het gebied, illegaal volgens het internationaal recht, heeft de spanningen verder verhoogd. Vrijheden van Palestijnen worden steeds verder beperkt, terwijl de demografische samenstelling van het gebied ingrijpend verandert. Organisaties zoals de Verenigde Naties hebben ernstige zorgen uitgesproken over de situatie. Geweld en schendingen van mensenrechten nemen toe, terwijl de druk om actie te ondernemen toeneemt. De gevolgen raken de Palestijnse gemeenschappen diep.
‘You can’t be what you cant see’, je kunt niet zijn wat je niet ziet, zei de Amerikaanse burgerrechtenactivist Marian Wright Edelman. Leg een foto van een willekeurige NAVO-top van pakweg 30 jaar geleden naast een foto van nu en je ziet dat ze gelijk had: mannen, mannen en nog meer mannen, met slechts een enkele vrouw. Het is duidelijk: zonder rolmodellen zijn we nergens.
Sinds Suze Groeneweg in 1918 als eerste vrouw het woord voerde in de Tweede Kamer is er voor vrouwen gelukkig veel veranderd. We mogen stemmen en ons verkiesbaar stellen, we kunnen een bankrekening openen en blijven werken na ons huwelijk, en we zijn baas in eigen buik. Toch is er van echte representatieve vertegenwoordiging nog steeds geen sprake. Het percentage vrouwen in de Kamer blijft steken rond de 40 procent. En dan heb ik het nog niet eens over ons provinciebestuur. Google maar eens de gedeputeerde staten van Zeeland en Flevoland (0 vrouwen), of Fryslân, Overijssel en Limburg (1 vrouw). Wereldwijd waren er op 1 januari 2025 maar 25 landen met een vrouw als staatshoofd of regeringsleider. Als we zo doorgaan duurt het volgens de VN nog 130 jaar voor vrouwen en mannen gelijk vertegenwoordigd zijn als politieke leiders. Dat maken u en ik dus niet meer mee.
Interessante cijfers kwamen onlangs ook uit Duitsland, waar het verschil in kiesgedrag onder mannen en vrouwen interessante parallellen vertoonde met de vertegenwoordiging in de Bundestag, het Duitse parlement. (Radicaal-)rechtse en conservatieve partijen als AfD en CDU/CSU trokken niet alleen veel meer mannelijke kiezers, maar hebben ook veel meer mannelijke volksvertegenwoordigers. Zo heeft AfD slechts 11,8 procent vrouwen in de Bundestag, CDU en CSU komen niet verder dan 25 procent, terwijl links-progressieve partijen als de Groenen (61,2 procent), Linke (56,2 procent) en SPD (41,7 procent) aanmerkelijk meer vrouwelijke volksvertegenwoordigers hebben. Toeval of niet: precies dezelfde partijen konden rekenen op meer vrouwenstemmen.
Toch is er van echte representatieve vertegenwoordiging nog steeds geen sprake
Dat zichtbare rolmodellen een groot effect hebben is al jaren bekend. Verschillende wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat rolmodellen positieve invloed kunnen hebben op beroepskeuze, zelfvertrouwen en zelfs gedrag. Juist daarom in het zo pijnlijk dat verschillende Amerikaanse bedrijven sinds de herverkiezing van Trump hun diversiteitsbeleid bij het grofvuil zetten. Een kwalijke en kortzichtige ontwikkeling. Verandering gaat immers niet vanzelf.
Kijk maar naar de muzieksector. Uit recent onderzoek van BumaStemra blijkt dat vrouwen nog steeds ondervertegenwoordigd zijn. Maar liefst 72 procent van de vrouwelijke respondenten gaf aan zich zorgen te maken over hun positie binnen de sector, tegenover 45 procent van de mannen. Mannen ontvangen bovendien bijna drie keer zoveel inkomsten als vrouwen. En ook hier gaat verandering tergend langzaam: in 2016 was slechts 13 procent van de bij BumaStemra aangesloten tekstschrijvers en componisten vrouw; acht jaar later is dat gestegen naar 16 procent.
Ook in de wetenschap laat de zichtbaarheid van vrouwen te wensen over. Soms lopen vrouwen daardoor zelfs een Nobelprijs mis, zoals Rosalind Franklin, die baanbrekend onderzoek deed naar DNA. Een mannelijke collega ging met haar onderzoek aan de haal en won met twee andere mannen de Nobelprijs. Het Matilda-effect heet dat, genoemd naar Matilda Joslyn Gage, die al in 1870 schreef over miskende vrouwelijke uitvinders.
Die onzichtbaarheid van vrouwen is niet alleen oneerlijk, maar ronduit gevaarlijk. De medische wetenschap heeft jarenlang het mannelijk lichaam als uitgangspunt gebruikt. Daardoor sluiten diagnoses, medicijnen en behandelingen vaak slechter aan op de behoefte van vrouwen en worden sommige aandoeningen door artsen zelfs totaal gemist. Gelukkig is er sinds kort een nieuw initiatief van het Erasmus MC dat juist dit probleem moet aanpakken. Blijft bizar dat we daar zo lang op moesten wachten.
Verandering gaat langzaam. Toch was het hoopvol om te zien hoeveel mensen zich lieten zien en horen deze maand, van tienduizenden demonstranten op de Dam op 8 maart tot ontelbare initiatieven in het hele land. Nu doorpakken met z’n allen. Want zichtbaarheid is niet alleen belangrijk tijdens vrouwenmaand, maar 12 maanden per jaar.
Gisteren kwamen zo’n tweehonderd mensen bijeen voor een interreligieuze iftar op de Dam, georganiseerd door stichting Burgerhart. ‘Het is belangrijk om hier met elkaar te zijn.’
Al ruim een uur voordat het tijd is om te eten, zitten mensen al te keuvelen aan tafel. De bedoeling, volgens de moderator van de avond Arend de Geus, is dat mensen zoveel mogelijk bij onbekenden aan tafel gaan voor ‘ontmoeting, verbinding en dialoog’.
Uiteraard gaat dat niet vanzelf. Vrijwilligers rennen rond om iedereen zo divers mogelijk te plaatsen. Deze journalist naast architect Jan Blakers geplaatst. Hij is betrokken bij de renovatie van het gebouw van stichting Burgerhart in Amsterdam-West. Het is de eerste keer dat hij bij een iftar is.
Meevasten
‘Het is volledig spontaan gegaan. Ik las de uitnodiging en dacht meteen ja, leuk. De Dam is natuurlijk the place to be.’ ‘Mooier kan niet’, voegt hij toe. Blakers vast vandaag ook en denkt tot aan zaterdag, het einde van de vastenmaand, mee te doen.
Tegenover hem zit de vrijwilliger Ben Knol, ook gelieerd aan stichting Burgerhart. Voor hem is het niet de eerste keer, zo’n iftar. Maar hij vast niet mee. ‘Het is niet mijn geloof, hè’, zegt hij met een glimlach. ‘Ik zie wel dat het heel vermoeiend is’, en alweer verschijnt er een glimlach.
‘De Dam is natuurlijk the place to be’
Dan kan de avond echt beginnen met een bonte stoet aan sprekers. Van de studente sociologie Çaglanur tot de rabbijn Albert Ringer van de Liberaal Joodse Gemeente Rotterdam, en nog veel meer.
Çaglanur start haar toespraak met een uitleg van wat sociologie is. ‘Dat is een studie waarbij je de maatschappij streng onder de loep neemt en kijkt naar wat er aan de hand is, welke machtsstructuren een rol spelen.’ Ze geeft een voorbeeld van een sociologische kwestie: de verharding en polarisatie die momenteel plaatsvindt, waar ook zij ‘enorm gefrustreerd’ door is.
Daarmee heeft ze meteen de reden voor de ijverige drang voor verbinding van de organisatoren van de iftartafels te pakken. Ook andere sprekers, zoals Lotte Terwel, die voor de PvdA in het dagelijks bestuur zit van Amsterdam-Centrum, borduurt daar op voort. ‘Ik heb ook sociologie gestudeerd hier in Amsterdam. En denkers en doeners zoals jij hebben we heel erg hard nodig bij de gemeente en ook in de politiek’, zegt ze tegen de studente sociologie.
‘Als je het journaal bekijkt, of de online media tot je neemt, dan kan je er behoorlijk moedeloos van worden wat er allemaal gebeurt in onze wereld’, vervolgt Terwel. ‘Soms is het gewoon te pijnlijk om dat te zien. Maar juist daarom is het nog belangrijker dat wij hier met elkaar zijn en dat wij omzien naar elkaar.’
Ook vanuit de pastor Eugène Brusse en in de Maria-lezing van Susanne Brusse-van de Vosse worden stichtelijke woorden geuit naar ‘onze moslimbroeders en zusters’.
Dankbare Turkse huisvrouw
In deze context van verbroedering en hoffelijkheden over en weer zorgt het hilarische optreden van cabaretière Nilgün Yerli voor verlichting. Sketches van een dankbare Turkse huisvrouw die haar botte, ondankbare Hollandse buurman over de vloer krijgt, of die tussen ‘slimme’ en ‘domme’ Nederlanders maken indruk.
‘Als Slim zegt dat het hier niet gaat om de vrijheid van meningsuiting, maar om vrijheid van godsdienst, zegt Dom dat Slim voor de terroristen is en is Slim opeens een landverrader’, vat Yerli het nationale debat tussen links en rechts Nederland samen.
Theatermaker Nilgün Yerli
Op een gegeven moment wil ze de hele tent meekrijgen om in fonetisch opgetekende Turkse woorden een liedje te zingen. Dat gaat niet helemaal lekker. ‘Een zaal met alleen Nederlanders in de provincie doet het al beter dan jullie’, krijgt de tent de wind van voren.
Gezonde effecten
Nog voordat het tijd is om te eten, komt de huisarts Emir Ertas nog aan het woord. Op rustige wijze legt hij de gezonde effecten van het vasten uit. ‘In veel spirituele tradities is vasten terug te vinden als een van de oudste en slinkste strategieën om ons lichaam te vernieuwen. Uit onderzoek wordt dit allemaal ook bevestigd’, zegt hij.
Volgens Ertas zou vasten de risico’s op diabetes type 2 doen verminderen. ‘Dit is belangrijk omdat de kans op diabetes in onze moderne samenleving steeds groter wordt.’ Ook meent Ertas dat periodiek vasten de darmflora kan verbeteren. ‘Dit resulteert in een minder opgeblazen gevoel, meer energie en een betere algehele gezondheid van de darm.’
Met zoveel wijsheid over de werking van onze ingewanden tijdens ramadan is het tijd voor de iftar met linzensoep, witte rijst, vlees en groente.
‘ik heb niet veel van de verhalen meegekregen, maar voor mij is het samenzijn het belangrijkst’
Na het eten staan enkelen op om te bidden of om een peukje te doen. Anderen blijven uitbuiken, zoals Redouan. ‘Heel leuk initiatief. Ik heb niet veel van de verhalen meegekregen, maar voor mij is het samenzijn het belangrijkst. Daar gaat het om tijdens ramadan.’
Nog niet zo lang in Nederland
Abdulkadir, die op ons afloopt, wil ook wat kwijt aan de krant. ‘Dit is precies wat de wereld nodig heeft. Ik ben heel blij dat ik in Nederland ben. We hebben nog meer vrede, liefde en respect nodig’, zegt hij.
Op de vraag of zulke events alleen vanuit moslims moeten komen, meldt hij dat veel mensen op de achtergrond met veel toewijding hieraan meewerken. ‘Mijn grootste droom is dat mensen uit de lhbt-gemeenschap, de Joodse gemeenschap, hindoes, atheïsten of wie dan ook, allemaal aan dezelfde tafel kunnen zitten. We zijn allemaal mensen.’
Abdulkadir woont nog niet lang in Nederland en zegt dat hij van autochtone Nederlanders wel eens hoort dat ‘Turken die recent naar Nederland zijn gekomen meer open’ zijn. ‘Jij hebt mij eerder uitgenodigd, dan moslims die al veel langer hier wonen’, heeft zijn buurman onlangs tegen hem gezegd. Abdulkadir sluit af met de boodschap dat er meer ‘solidariteit’ moet komen in de maatschappij.
Maatschappelijke beweging
Ook de muzikant Suvari Öztürk is van de partij. Hij merkt op dat de mensen te ‘verdeeld’ zijn geraakt en dat de kloof tussen groepen steeds groter lijkt te worden. ‘Dit maakt me natuurlijk verdrietig, maar zulke avonden geven hoop. Ik zie dit niet alleen maar als een iftar, maar meer als een maatschappelijke beweging voor verandering’, aldus Öztürk.
‘Als een Turk een Nederlander vijf keer uitnodigt, dan blijft de Nederlander steken op één uitnodiging’
Ook aan hem de vraag, moet die verandering alleen vanuit islamitische hoek komen met zulke iftars? ‘Gezegd hebbende dat ik ook uitnodigingen voor zulke momenten van saamhorigheid krijg van andere groepen, lijkt de Turkse cultuur meer collectivistisch van aard te zijn dan de Nederlandse. Het individualisme drukt zwaarder in Nederland’, zegt Öztürk.
‘Gechargeerd gezegd: Als een Turk een Nederlander vijf keer uitnodigt, dan blijft de Nederlander steken op één uitnodiging. Maar dat maakt niet uit. Iedereen leeft op zijn of haar eigen manier. In de voorstelling van Nilgün Yerli kwam dit ook een beetje terug’, grijnst Öztürk.
Aan het einde van de avond wil rabbijn Albert Ringer ook nog even reageren op de toenemende polarisatie. Hoe vindt hij het om in een tijd van bruut geweld in Gaza bij elkaar te komen met moslims? ‘Dit is een hele moeilijke tijd, een tijd waarin er veel kapot gaat’, zegt hij. ‘Sommige mensen weten precies hoe ze daarmee moeten omgaan. Ik weet dat eigenlijk niet. Ik weet niet wat ik kan doen om te zorgen dat de ellende stopt in deze wereld.’
Hij hoopt dat de breuklijnen in de samenleving ‘geheeld’ kunnen worden. ‘Dat is het enige waar ik aan kan bijdragen. Ik hoop dat ik hier samen ben met mensen die met mij proberen om de rust en vrede te herstellen in deze wereld. En in ieder geval in de ogen van de anderen ook een mens te zien. Dat is misschien wel het belangrijkste’, aldus Ringer die met een boeket langzaam ‘the place to be’ verlaat.
Een Marokkaans-Nederlandse man die zich in Syrië schuldig heeft gemaakt aan terroristische misdrijven, mag toch zijn Nederlanderschap behouden. Dit oordeelde de rechtbank van Amsterdam.
De man om wie het gaat heeft een straf uitgezeten van vijf jaar en vier maanden omdat hij naar Syrië was gegaan ten tijde van de burgeroorlog en daar lid is geweest van de terroristische organisaties Ahrar al-Sham en Jund al-Aqsa. Nu hij weer vrij is, wilde staatssecretaris Ingrid Coenradie van Justitie en Veiligheid zijn Nederlandse nationaliteit intrekken.
De Amsterdammer heeft naast de Nederlandse ook een Marokkaanse nationaliteit, staatloos wordt hij dus niet. Toch kan zijn Nederlanderschap niet zomaar worden ingetrokken, dit zou rassendiscriminatie zijn. Het feit dat hij twee nationaliteiten heeft is namelijk onoverkomelijk, Marokkanen kunnen hun nationaliteit niet afstaan.
De rechtbank licht dit aan de hand van een voorbeeld toe. Het gaat om drie vrienden die voor hetzelfde terroristische misdrijf zijn veroordeeld, toch zouden ze anders gestraft worden. De Nederlander verliest nooit zijn Nederlanderschap. Degene met zowel de Marokkaanse en Nederlandse nationaliteit verliest altijd zijn Nederlanderschap – die kan namelijk geen afstand doen van zijn Marokkaanse nationaliteit. Degene met de Turkse en Nederlandse nationaliteit verliest ook zijn Nederlanderschap, tenzij hij zelf afstand doet van zijn Turkse nationaliteit.
‘Degenen met een dubbele nationaliteit worden dus in tegenstelling tot degene met enkel de Nederlandse nationaliteit altijd nadelig getroffen door de toepassing van de wet. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat toepassing van de wet leidt tot onderscheid op grond van afkomst’, zo schrijft Rechtspraak.
Het risico op rassendiscriminatie is al vaker door juristen benadrukt. Toen het huidige kabinet bij aantreden stelde veel harder te willen optreden tegen veroordeelde Nederlanders met een migratieachtergrond, reageerden experts dat het intrekken van het Nederlanderschap in strijd zou zijn met internationale verdragen. De rechter bevestigt dit met deze uitspraak.
De Palestijnse regisseur Hamdan Ballal van de Oscar-film No Other Land is aangevallen door kolonisten in zijn dorp Susya. Hij werd vervolgens meegenomen door soldaten en is sindsdien vermist.
Dit melden internationale media op basis van getuigenverklaringen van Joods-Amerikaanse activisten. Zij waren naar het dorp gekomen toen bleek dat de bewoners werden aangevallen door gewapende kolonisten, maar veel konden ze niet doen, want ook zij werden belaagd.
Het dorp Susya ligt in Masafer Yata, een verzameling dorpen op de Westelijke Jordaanoever die al decennialang te maken heeft met geweld en verdrijving door kolonisten. Masafer Yata is ook de locatie waar de film No Other Land zich afspeelt. Ondanks de belangstelling die de film kreeg, gingen de acties van kolonisten gewoon door.
Om 18.00 uur gisteravond kwamen vijftien gewapende kolonisten naar het dorp. Ze maakten een watertank kapot en gooiden stenen naar de Palestijnen, vertelt een activist aanthe Guardian. Toen Ballal naar zijn huis rende om zijn familie te beschermen, werd hij achtervolgd en geslagen, terwijl soldaten die inmiddels waren gearriveerd toekeken.
Basel Adra, wiens verhaal centraal staat in de film, was ook in het dorp tijdens de aanval. Ballal was gewond en er lag bloed in zijn huis, vertelt hij aan Middle East Eye. Toen er een ambulance kwam om hem naar het ziekenhuis te brengen, ontvoerden Israëlische soldaten hem uit de ambulance en namen ze hem mee. Sindsdien is hij vermist, vat Adra de gebeurtenis samen.
Hij vermoedt dat de film wellicht de aanleiding was voor de aanval, hoewel kolonisten en soldaten regelmatig dorpen in deze regio aanvallen zonder verantwoordelijk te worden gehouden voor deze acties. Het Israëlische leger stelt dat het juist Palestijnen waren die stenen gooiden naar Israëliërs. De soldaten waren gekomen om de ruzie te sussen en arresteerden vervolgens drie Palestijnen en een Israëliër, zegt de Israëlische defensiemacht tegen de BBC.
Afgelopen zaterdag protesteerden zo’n duizend demonstranten in Amsterdam tegen het regime van de Turkse president Erdogan. ‘Iedereen is er klaar mee, daarom staan wij hier.’
Sinds de arrestatie van Istanbul-burgemeester Ekrem Imamoglu afgelopen woensdag, zijn er dagelijks protesten in heel Turkije. De dag voor de aanhouding van de burgemeester werd bekend dat de diploma’s van 38 mensen, inclusief Imamoglu, werden geannuleerd door een ‘duidelijke fout’. In Turkije moet men in het bezit zijn van een universitair diploma om president te kunnen worden.
De Turkse president heeft een protestverbod opgelegd, maar desondanks gingen meer dan een miljoen Turken de straat op om hun ongenoegen te uiten tegen het huidige regime en de ondemocratische manier waarop het wordt gehandhaafd.
Spreekkoren en Turkse vlaggen
Om 12 uur waren er al honderden Turken aanwezig bij het protest tegen het huidige Turkse regime op de Dam in Amsterdam. Veel mensen volgden de oproep om te protesteren via WhatsApp-groepen die de dag ervoor waren gecreëerd door leden van de Turkse Arbeiderspartij (TIP). Ook organiseert TIP, sinds de aanhouding van Imamoglu, elke dag een protest voor de Turkse ambassade in Amsterdam.
Terwijl er Turkse vlaggen werden uitgedeeld, begonnen de eerste spreekkoren van de dag de straten te vullen. Van een oude dame in een scootmobiel tot groepjes jonge studenten scandeerden ze dat het huidige regime moet opstappen en er gerechtigheid moet komen voor Imamoglu.
Rond 1 uur waren er meer dan duizend Turken op de Dam, terwijl toeristen met grote ogen naar de groep Turkse demonstranten keken. De grote groep verplaatste zich naar het Beursplein, zo’n tweehonderd meter verderop. Op de Dam waren inmiddels de eerste demonstranten zich aan het verzamelen voor de landelijke demonstratie tegen racisme en fascisme, georganiseerd door Comité 21 Maart.
‘Ik ben hier vandaag omdat de Turkse overheid de rechten van het volk aanvalt’
Een stoet Turken blokkeerde het tramverkeer, terwijl ze zongen en sprongen voor de afzetting van de Turkse president. Op het Beursplein stonden ook enkele leden van de Nederlandse tak van de CHP, waar net als in Turkije symbolisch kon worden gestemd voor de voorverkiezingen van de Turkse oppositiepartij. Afgelopen zondag behaalde de beoogde kandidaat van de CHP meer dan 15 miljoen stemmen van de Turkse bevolking.
In Amsterdam stond er een rij van honderden mensen rondom het Beursplein die hun stem wilden uitbrengen. Devrim Güven en Ayhan Pekdemir, vicepresident en lid van de CHP-Nederland, waren druk bezig om de lange rij zo snel mogelijk af te handelen.
Volgens Pekdemir zijn de verkiezingen niet alleen van symbolische waarde. ‘Met de stem, zowel hier als in Turkije, wordt ongenoegen over het huidige regime en de situatie in Turkije getoond. Stemmen is een manier om dit democratisch te uiten.’
De CHP-leden hadden niet verwacht dat er zoveel mensen zouden stemmen, waardoor er tijdelijk geen papieren meer waren. Snel werden lege blaadjes gepakt, zodat iedereen alsnog kon stemmen.
Beeld: Caner Mert
Volgens Güven is er een operatie gaande van het Turkse regime tegen zijn partij, maar de mensen die vandaag stemmen zijn niet per se fan van de CHP. ‘Niet alleen leden, maar ook mensen ongeacht hun partijvoorkeur hebben vandaag hun steun betuigd aan de oppositie. Het is mooi om te zien hoe zoveel mensen samenkomen’, zei hij.
Veel expats
Tussen de spreekkoren door praten de protesteerders onderling in vloeiend Turks of in het Engels. In de verkiezingen van 2023 behaalde Erdogan bijna 70 procent van de stemmen van Turkse Nederlanders. Op het protest waren er dan ook veel expats aanwezig, en er werd nauwelijks Nederlands gesproken.
Deniz (24), muziekdocent en net als de meeste demonstranten verhuisd vanuit Turkije, zegt: ‘Ik ben hier vandaag omdat de Turkse overheid de rechten van het volk aanvalt. In Turkije hebben wij totaal geen zekerheid van leven. Wij kunnen niet werken waarvoor wij gestudeerd hebben. Iedereen is er klaar mee, en dat is de reden waarom wij hier staan.’ Volgens Deniz is het nu tijd voor de jongere generatie om te slagen waar de oppositiepartijen in gefaald hebben. ‘De Turkse oppositie kon onderling geen eenheid vormen om Erdogan te verslaan in de afgelopen verkiezingen. Het is nu de taak van de jongere generatie en universitaire studenten, zoals Atatürk in zijn toespraken aangaf, om zich tegen het regime te keren’, zegt ze.
‘Leven in Turkije voelt alsof je in de gevangenis zit’
Deniz is niet verrast door de heftige beelden van de demonstraties in Turkije. ‘De jongeren die daar protesteren en vechten tegen de politie denken niet aan een gevangenisstraf, want leven in Turkije voelt alsof je in de gevangenis zit.’ Deniz heeft ook haar stem uitgebracht voor Imamoglu bij de voorverkiezingen. ‘Stemmen is een manier om mijn ongenoegen te uiten. Het geeft ook een duidelijk signaal richting de oppositie dat wij Imamoglu steunen, ondanks alle leugens die over hem verspreid worden.’
Iets verderop op het Beursplein staat Kemal, rond de veertig jaar, met een biertje in zijn hand. ‘Ik drink nu omdat ik bang ben. Zoals Süreyya Önder, vicevoorzitter van de Turkse Grote Nationale Assemblee, zei tijdens de Gezi-protesten: de jongere generatie kent geen angst, maar omdat wij angst hebben meegemaakt, zijn wij altijd bang’, zegt hij. Ondanks de angst die Kemal voelt, is er ook hoop. ‘Turkije is op dit moment een dictatuur en bevindt zich op een keerpunt waar geen weg meer terug is. Ik sta hier partijonafhankelijk mee te demonstreren tegen een systeem dat vernietigd moet worden. Het is een eerste signaal dat zoveel Turken wereldwijd zich keren tegen Erdogan.’
Volgens Kemal is alleen protesteren niet genoeg. ‘Ik denk dat we als volk een prijs moeten betalen voordat er echte verandering komt. Als we hier nu zouden vechten met de politie, zouden anderen zich er niet mee bemoeien. We vinden onszelf veel te waardevol om dat te doen. Het afzetten van Erdogan is denk ik niet meer mogelijk via de democratische weg’, zegt hij.
Beeld: Caner Mert
Nadat veel mensen gestemd hebben, begint het Beursplein langzaam leeg te lopen. Een groot deel van de groep loopt terug naar de Dam, waar zeker vijftienduizend mensen zich hebben verzameld om te demonstreren tegen discriminatie en racisme. Het Turkse protestblok werd met applaus ontvangen terwijl ze zich aansloten op de Dam, en de spreekkoren over Erdogan waren nog op het Beursplein te horen. Langzaam begon de mars richting het Museumplein.
De Turkse spreekkoren overschaduwden veel andere mensen, behalve de brassband die zich door de protestblokken bewoog. De Turkse spreekkoren zorgden voor veel interesse bij andere demonstranten, die onderling gingen praten over wat er in Turkije gaande was en vaak vroegen wat er in het Turks werd gescandeerd.
‘Vrienden van mij zijn ondergespoten met traangas en geslagen met knuppels’
De demonstratie verliep rustig. Er waren veel bekende gezichten, zoals programmamaker Tim Hofman en Laurens Dassen, fractievoorzitter Volt. Veel Turkse demonstranten bedekten hun gezicht voor de pers. Het protest liep uiteindelijk door naar de Turkse ambassade, die zich aan de achterkant van het Museumplein bevindt.
Turkse versie van Bella Ciao
De demonstranten werden daar door de politie tegengehouden en mochten niet voor de ambassade protesteren, maar wel op een stukje gras zo’n 20 meter voor de ingang. Terwijl een groep poseerde voor een foto, was de Turkse versie van Bella Ciao te horen van de protestmuziekband Grup Yorum.
In het park zat een groep dames die niet bij naam genoemd willen worden omdat ze bang zijn voor eventuele consequenties. ‘Wij zijn hier vandaag omdat wij verandering willen zien in Turkije. We zijn hierheen verhuisd voor een betere opleiding en veiligheid voor vrouwen, maar dat zouden we ook graag in Turkije willen zien.’ Ze kennen mensen die daar protesteren. ‘Vrienden van mij zijn ondergespoten met traangas en geslagen met knuppels. Dat raakt ons ook hier. Daarom willen wij onze steun betuigen aan de demonstranten in Turkije.’
Weinig Turkse Nederlanders
Er is weinig deelname van Turkse Nederlanders aan de demonstratie, omdat velen niet begrijpen wat er in Turkije speelt. ‘Turken hier zijn over het algemeen conservatiever en meer fan van Erdogan. Ze zien Turkije alleen als ze op vakantie gaan en hebben een vertekend beeld van het land.’ Een andere dame vult aan: ‘Ik denk dat sommigen er baat bij hebben als het in Turkije minder goed gaat en alleen aan zichzelf denken.’
Beeld: Caner Mert
Terwijl er op het Museumplein tot ongeveer zes uur toespraken te horen zijn, zijn bijna alle Turkse demonstranten inmiddels vertrokken. In Turkije blijven de demonstraties doorgaan. Inmiddels heeft de leider van de CHP, Özgür Özel, massale boycots aangekondigd tegen merken waarvan de partij vindt dat ze het huidige regime steunen.
Vijftig pro-Israëlische UvA-alumni leveren vrijdag uit protest hun diploma in op de campus van Roeterseiland, waar vorig jaar pro-Palestijnse demonstraties begonnen, aldus een persbericht.
Onder de alumni is oud-voorzitter van het CIDI, Ronny Naftaniel, die Israël onvoorwaardelijk steunt tegen, in zijn woorden, ‘antisemieten’ en ‘terroristen’. Volgens Naftaniel heeft Israël het recht zichzelf te verdedigen en is er absoluut geen sprake van ‘genocide’ in Palestina.
Hij en de 49 anderen willen niet meer ‘geassocieerd worden met een universiteit die haar grondwaarden verkwanselt’, luidt hun protest. Ze noemen zich voortaan ‘ex-UvA-alumni’, een geuzennaam.
Onder de pro-Israëliërs bevinden zich ook voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal en schrijver Keyvan Shahbazi, die zich in het verleden op islamofobe wijze heeft uitgelaten.
Ze geven hun bul terug vanwege de stopzetting van de studentenuitwisseling met de Hebrew University in Jeruzalem, die door pro-Palestijnse demonstranten juist wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan genocide in Gaza. De Universiteit van Amsterdam is de eerste universiteit die deze banden heeft verbroken.
Voor de carrière van Naftaniel en Rosenthal heeft het inleveren van de bul geen gevolgen; zij zijn met pensioen.
Ondertussen is het aantal Palestijnse doden in Gaza opgelopen tot boven de 50.000 en blijft Israël bombarderen in Libanon en Syrië
Ook op de zesde opeenvolgende dag na de arrestatie van de burgemeester van Istanbul, Ekrem Imamoglu, gaan duizenden Turken, ondanks een protestverbod, de straat op. Daarbij riskeren ze bruut politiegeweld. Er zijn al ongeveer 1.200 mensen opgepakt, zo meldt de nieuwssite Turkish Minute.
Met name studenten aan universiteiten dagen de Turkse president Erdogan uit, die hen afschildert als ‘straatterroristen’. Dit terwijl het grootschalige geweld voornamelijk van de autoriteiten komt, bijvoorbeeld door op grote schaal traangas in te zetten tegen demonstranten en door hen af te tuigen.
Zo trotseert een als derwisj verklede demonstrant het traangas van de Turkse politie, dat vol in het gezicht van de ‘derwisj’ wordt gespoten. Dit doet denken aan ‘de vrouw in de rode jurk’ van de Gezi-protesten, nu meer dan tien jaar geleden. Allemaal demonstranten die de harde klappen van de Turkse politie moeten vrezen.
Intussen heeft het platform van Elon Musk, X, dat op goede voet verkeert met de Turkse regering, het account van de Turkse nieuwssite Bianet geblokkeerd. Nog eens 700 accounts van mensen die beelden van de protesten delen, zijn geblokkeerd door X. Daarnaast zijn ook tien journalisten opgepakt.
Critici laken de stilte van Europese leiders over de repressie in Turkije, maar wijzen ook op de angst onder Turken om zich uit te spreken.
Trauma beleven omdat je ouders of grootouders een trauma hebben meegemaakt. Intergenerationeel trauma heet dat – en er zijn mensen die dat ervaren. Toch is er geen consensus over dit fenomeen in de wetenschap. ‘Tweede en derde generaties zijn hooguit gevoeliger voor nieuw trauma’, zegt onderzoeker Marinus van IJzendoorn.
In 1973 werd ARQ Centrum45 opgericht. Een gespecialiseerd centrum voor psychotrauma, gericht op mensen die de Tweede Wereldoorlog hadden meegemaakt. Maar al snel kwamen hier ook andere getraumatiseerde groepen terecht. Uit Nederlands-Indië, mensen die door hun beroep getroffen worden door traumatische ervaringen zoals politie en veteranen, of mensen die recent naar Nederland gekomen zijn en gevlucht zijn voor oorlog en vervolging in hun land van herkomst, vertelt Simone de la Rie.
Ze is klinisch psycholoog en psychotherapeut bij het centrum. Ze werkt met vluchtelingen en Holocaustoverlevenden, maar ook met mensen van de naoorlogse generatie. ‘Dus dat is de tweede generatie van mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben overleefd. Wat bleek, is dat ook de kinderen van deze oorlogsslachtoffers soms klachten en problemen hebben. Toen is er bij ons ook aandacht gekomen voor intergenerationeel trauma.
‘Dan gaan ze bijvoorbeeld dromen over dat wat hun ouders hebben meegemaakt, terwijl ze het zelf niet hebben meegemaakt’
‘Mensen die getraumatiseerd zijn kunnen door hun klachten en problemen heel erg in beslag genomen worden en niet zo beschikbaar zijn voor hun kinderen. Het kan zijn dat mensen heel veel vertellen over hun verleden, of juist alles verzwijgen en dat kinderen eigenlijk niet zo goed weten wat er nou aan de hand is. Soms heeft een kind het gevoel dat hij voor de ouder moet zorgen’, legt de psycholoog uit.
Deze kinderen kunnen op hun beurt weer eigen klachten ontwikkelen. ‘Soms vinden ze het moeilijk om zichzelf te ontwikkelen, om een eigen stem te hebben of voor zichzelf om te komen. Omdat ze geconfronteerd worden met het leed van hun ouders, lopen ze later in hun leven vast. Dan krijgen ze problemen met hun zelfbeeld, of hebben angstgevoelens of stemmingsklachten. Maar het komt ook voor dat kinderen intrusies krijgen van de ervaringen van hun ouders. Dan gaan ze bijvoorbeeld dromen over dat wat hun ouders hebben meegemaakt, terwijl ze het zelf niet hebben meegemaakt.’
Verschillende uitkomsten
De la Rie ontvangt regelmatig cliënten die met dit soort gevoelens worstelen. Maar dat is logisch, zegt ze, want het centrum is gespecialiseerd in traumabehandeling. Ze maakt dan ook een belangrijke kanttekening. ‘Over het algemeen hebben de meeste mensen uit deze tweede generatie niet te maken met dit soort klachten en problemen. Ondanks het feit dat hun ouders te maken hebben gehad met trauma, kunnen ze goed functioneren.’
Het is dan ook lastig om vast te stellen hoe vaak intergenerationeel trauma voorkomt. In het westen is er is relatief veel onderzoek gedaan naar intergenerationeel trauma als gevolg van de Holocaust, maar onderzoekers komen met verschillende conclusies.
Een van die onderzoekers is Marinus van IJzendoorn. De afgelopen dertig jaar voerde hij, samen met anderen, een reeks empirische en meta-analytische onderzoeken uit naar Holocausttraumatisering en de impact ervan op de eerste, tweede en derde generatie. Hoewel hij de persoonlijke gevoelens van slachtoffers allerminst ontkent, concludeerde hij dat intergenerationele overdracht van Holocausttrauma eigenlijk nauwelijks voorkomt.
‘Als je kijkt naar alle data die je hierover kunt vinden, en dat zijn rond 2010 al meer dan 70 studies en bijna 13.000 participanten, dan zie je dat ernstig trauma door de Holocaust voor de eerste generatie wel geldt, zelfs een half eeuw later, maar voor de tweede generatie niet, tenzij deze mensen zelf een nieuw trauma hebben ervaren. De tweede generatie is na de Holocaust geboren. Bij hen zie je dat ze iets kwetsbaarder zijn voor nieuwe traumatische ervaringen. Mensen die daarmee niet te maken krijgen, zullen niet lijden onder de ervaringen van hun ouders of grootouders die in of voor de Holocaust zijn geboren’, aldus de onderzoeker.
Deze conclusie trokken hij en zijn collega-onderzoekers ook op basis van eigen onderzoek, waarbij ze twee groepen met elkaar vergeleken: een groep met grootouders die als kind de Holocaust hadden overleefd en naar het Britse Mandaat Palestina emigreerden, en een groep waarvan de grootouders vlak voor de Holocaust vanuit Oost-Europa naar datzelfde gebied waren geemigreerd. De nadruk van het onderzoek lag op de gehechtheid tussen die grootouders, hun kinderen (nu ouders) en (derde generatie) kleinkinderen. Maar verschil in gehechtheid was er niet, en grootouders leken hun kinderen meestal niet te hebben belast met hun Holocaust trauma, concludeerden de onderzoekers.
‘Daarin is een aantal mensen het met mij eens, maar ook een aantal niet, want die voelen zich miskend in hun lijden. Dat is een lastig uit te leggen probleem. Mensen kampen met allerlei psychische problemen en die kunnen worden toegekend aan een bepaalde oorzaak. Voor een individu kan dat een plausibele oorzaak zijn, en ook een terechte oorzaak. Maar wij zagen over de gehele groep wat anders in het onderzoek. Omdat we niet alleen naar eigen onderzoek wilden kijken, deden we een serie meta-analyses naar eerste, tweede en derde generatie trauma en gehechtheid. Dit betekent dat je allerlei onderzoeken naar hetzelfde fenomeen met elkaar vergelijkt en hier een algemene, meest waarschijnlijke conclusie uit trekt. Uit sommige onderzoeken bleek wel sprake te zijn van intergenerationeel trauma, uit andere weer niet. Meestal ging het om kwalitatief slechter onderzoek wanneer er wel sprake bleek van trauma over meerdere generaties’, aldus Van IJzendoorn.
‘Ze hebben het gevoel dat ze het hier goed moeten doen, omdat hun ouders hierheen zijn gevlucht’
‘Er zijn inderdaad wisselende cijfers van studies die hiernaar gedaan zijn’, zegt de la Rie. ‘Wij zijn natuurlijk een gespecialiseerde instelling, dus de mensen die bij ons komen hebben daar duidelijk last van. Als je de studies op een rij zet die intergenerationeel trauma hebben onderzocht zie je vooral dat kinderen klachten ontwikkelen als zij ouders hadden die last hadden van hun traumatische ervaringen, en PTSS of andere psychische klachten hebben ontwikkeld. Als de ouders traumatische ervaringen mee hebben gemaakt, maar zij hebben geen klachten ontwikkeld, zie je minder intergenerationele overdracht. Wij richten ons vooral op de mensen die deze problemen ervaren.’
Bij ARQ Centrum45 zijn dat inmiddels ook kinderen van vluchtelingen in Nederland. Bij kinderen van eerste generatie vluchtelingen zien we vergelijkbare problemen opspelen: ze zijn heel erg zorgzaam naar hun ouders toe, hebben moeite om goed voor zichzelf op te komen en hebben soms angsten en stemmingsklachten Ze leggen vaak ook de lat hoog: ze hebben het gevoel dat ze het hier goed moeten doen, omdat hun ouders hierheen zijn gevlucht. Ze doen niet gewoon hun best, maar moeten voor hun gevoel slagen. Voor hen is het belangrijk om te werken aan hun zelfbeeld en het interpersoonlijk functioneren. Of we werken met groepstherapie, met anderen van de tweede generatie.’
Oekraïne en Palestina, trauma’s in de maak
Ook Van IJzendoorn heeft oog voor de huidige conflicten. Hoewel hij vele jaren heeft gewijd aan Holocausttrauma, ligt zijn focus nu op Oekraïne, waar nieuwe trauma’s in de maak zijn. Volgens hem biedt Holocaustonderzoek zinvolle lessen voor de huidige conflicten in de wereld.
‘Mijn zorg gaat vooral uit naar de allerjongsten die nu opgroeien in de oorlog. Zij hebben voor de oorlog kort of geen regulier gezinsleven meegemaakt, zij hebben relatief weinig normale gehechtheidsrelaties kunnen opbouwen. Juist gehechtheid is zo belangrijk, want die biedt mogelijk bescherming tegen het effect van trauma. Adolescenten en jongvolwassenen hebben misschien toch wat langere vooroorlogse perioden met een relatief normaal gezinsleven meegemaakt en zijn daardoor minder kwetsbaar, bleek uit ons Holocaustonderzoek.’
Daar komt bij dat er in deze oorlogen veel kinderen zijn die geen ouders meer hebben. Kinderen groeien op als jongvolwassenen, werken op jonge leeftijd en er is niemand die zich over hen ontfermt. ‘In arme landen komen wezen vaak in weeshuizen terecht. Maar ook Oekraïne kent een lange traditie van weeshuizen. Dat zijn ze nu aan het afbouwen, om het te vervangen door pleegzorg en andere vormen van gezinsopvoeding. Dus niet in instituties, in residentiele zorg maar in een gezin waar gehechtheidsrelaties gevormd kunnen worden’, legt hij uit.
‘Soms is het simpelweg onbegrijpelijk wat er is gebeurd en hoe ongelooflijk wreed mensen naar elkaar kunnen zijn’
Hetzelfde hoopt hij voor de Palestijnen, waarbij het aantal wezen waarschijnlijk nog veel hoger ligt en de kans op trauma groot is. ‘Hier moet echt beleid op gevoerd worden’, zegt hij. ‘Bovendien geloof ik op grond van het Holocaustonderzoek in een tweestatenoplossing. Bij de overlevenden van de Holocaust heeft het opbouwen van een eigen staat een beschermende rol gehad, omdat het motiveerde om niet achteruit maar vooruit te kijken en om aan een gemeenschappelijk doel te werken. Hierdoor was er simpelweg minder tijd om vast te blijven zitten in negatieve gevoelens uit het verleden. Dit is misschien niet zo’n populaire mening, maar ik geloof – en zo ook psycholoog Viktor Frankl – niet dat het altijd goed is om achteruit te kijken.
‘Soms is trauma gewoon te groot en ‘onmenselijk’ om een plek te kunnen geven. Soms is het simpelweg onbegrijpelijk wat er is gebeurd en hoe ongelooflijk wreed mensen naar elkaar kunnen zijn. Als het trauma en de herinnering zo massief zijn, kunnen we onze blik beter proberen vooruit richten.’
‘Mensen denken pas aan onrechtvaardigheid als het hen persoonlijk treft.’ – Charles Bukowski
De schandalige arrestatie van de burgemeester van Istanbul, Ekrem Imamoglu, op 19 maart 2025, is veel meer dan een juridische kwestie of een politieke strijd. Het markeert het einde van een jarenlange autoritaire transformatie in Turkije. Deze gebeurtenis is het sluitstuk van de machtsgreep van Erdogan, die begon met de Gezi-protesten in 2013 en versnelde na de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016, waarvan de ware toedracht tot op de dag van vandaag onduidelijk blijft. Een parlementair onderzoek hierover werd destijds geblokkeerd door de AKP en de ultranationalistische MHP.
Na de ‘couppoging’ die Erdogan als een zegen van God beschreef, versnelde hij zijn greep op de macht via nooddecreten, massale zuiveringen en het ondermijnen van de rechtsstaat. Onder het mom van de strijd tegen ‘FETO’, een door het Erdogan-regime verzonnen terreurorganisatie, werden honderdduizenden onschuldige mensen gevangen gezet. Tegelijkertijd werden Koerdische politici, na het mislukken van het vredesproces met de PKK in 2015, en hun partijen systematisch monddood gemaakt door beschuldigingen van terreur.
En de CHP, de Republikeinse Volkspartij? Die zweeg helaas. Of erger nog: ze namen het narratief van Erdogan over. In plaats van de repressie als een frontale aanval op de democratie te veroordelen, koos de ‘linkse, sociaaldemocratische’ CHP vaak voor politieke berekening en nationale retoriek. De zogenaamde terreurwetgeving werd niet alleen getolereerd, maar zelfs gelegitimeerd door de CHP zelf. De gedachte was wellicht: zolang het regime ons niet treft, kunnen we doorgaan. Maar vandaag is die stilte een boemerang geworden.
De zaak tegen Ekrem Imamoglu, en andere burgemeesters en aan de CHP gelieerde mensen, laat zien hoe de instrumenten die ooit tegen anderen werden ingezet, nu worden gebruikt tegen de grootste oppositiepartij en de belangrijkste rivaal van Erdogan.
Nu is het tijd om als Turkse gemeenschap onze stem te laten horen en eenheid te tonen
Het doel van de arrestatie was niet alleen het criminaliseren van een populaire burgemeester, maar ook het voorbereiden van het onder curatele plaatsen van de gemeente Istanbul en de CHP. Dit heeft nog niet plaatsgevonden, maar alles wijst erop dat Erdogan dat van plan is. Dit betekent de totale vernietiging van de grootste oppositiepartij.
Wat triest is, is dat de zaak tegen Imamoglu pijnlijk vergelijkbaar is met de tactieken die eerder tegen de pro-Koerdische partij HDP-leider Selahattin Demirtaş werden gebruikt. De charismatische Demirtaş zit al ruim 8 jaar vast op vage terreurbeschuldigingen. Destijds zweeg de linkse CHP helaas. Nu herhaalt de geschiedenis zich.
Toen Imamoglu werd gearresteerd en de Nederlandse tak van de CHP een protest tegen zijn arrestatie in Amsterdam organiseerde, riep ik mijn volgers op sociale media op om deel te nemen aan deze demonstratie. Ik deed zelf mee om mijn standpunt duidelijk te maken. Vanuit mijn omgeving kreeg ik verwijten: waarom steun je de CHP? Die partij heeft toch de afgelopen jaren minderheden in de steek gelaten en haar stem niet laten horen? Sterker nog, sommigen gaven aan dat ik daarmee indirect de haattaal van Erdogan overnam.
Ik heb aangegeven dat de CHP inderdaad dat heeft gedaan en die haattaal nog steeds gebruikt, maar mijn overtuiging is dat iedereen die wordt onderdrukt onze steun verdient. Nu is het tijd om als Turkse gemeenschap en alle fracties samen onze stem te laten horen en eenheid te tonen.
Met de aanval op de CHP en het uitschakelen van de mogelijke presidentskandidaat Imamoglu, lijkt Erdogan definitief af te willen rekenen met het idee dat macht via verkiezingen kan wisselen. Zoals onze columnist, Turkije-watcher Yavuz Baydar, zondag scherp analyseerde, verlaat Turkije hiermee de democratische wereldorde en stapt het openlijk in het rijtje van autocratische staten zoals Rusland en Azerbeidzjan. Het parlement wordt irrelevant, rechters gehoorzamen politieke bevelen en de media zwijgen of worden onderdrukt.
Als de protesten aanhouden en zich uitbreiden, kan het regime wankelen
Toch is er hoop. In tegenstelling tot oudere generaties, kiezen jongeren niet voor moedeloosheid of stille woede. Ze protesteren, spreken zich uit en maken slim gebruik van sociale media. Ze wachten niet tot politieke partijen hen leiden, ze nemen zelf initiatief. Volgens mij is het mede dankzij deze opstand van jongeren dat Imamoglu uiteindelijk niet ook onder de zogenaamde terreurwet is vastgezet.
De komende twee weken zijn cruciaal. Als de protesten aanhouden en zich uitbreiden, kan het regime wankelen. Als de straten en jongeren stil blijven, is de kans groot dat de democratie in Turkije definitief wordt begraven.
Onze redacteur Tayfun Balcik vatte deze situatie in onze appgroep samen met een Turkse variant op het gedicht van de Duitse predikant en verzetsstrijder Martin Niemöller (1892-1984):
‘Eerst kwamen ze voor Hrant Dink. Ik zei niets – ik was geen Armeniër. Toen kwamen ze voor de Koerden. Ik keek weg – ik was geen Koerd. Daarna gingen ze achter de Gülenisten aan. Ik hield mijn mond – ik was geen Gülenist. Nu zijn de seculieren aan de beurt. En er is niemand meer over om mij te verdedigen.’
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
