Medewerkers van een museum in Seattle (VS) protesteren omdat een van de tentoonstellingen antizionisme met antisemitisme verwart. Zo meldt the New York Times.
De medewerkers van het Amerikaanse Wing Luke Museum in Seattle zijn vorige week de straat opgegaan in een zogenoemde ‘walkout’ onder werktijd. Ze protesteren tegen het feit dat pleiten voor de bevrijding van Palestina en antizionisme door het museum gelijk wordt gesteld met ‘Jodenhaat’. Dit gebeurt volgens hen in de tentoonstelling Confronting Hate Together, die juist gaat over het bestrijden van racisme en antisemitisme.
Medewerkers van het Wing Luke Museum waren in het bijzonder kritisch op een zin in de tentoonstelling dat ‘tegenwoordig Jodenhaat schuilgaat achter antizionisme, met Joden die overal de daden van Israël zouden verdedigen’. De tentoonstelling heeft tot een vertrouwensbreuk geleid en zou het museum in verband brengen met zionisme, stellen ze.
De walkout, waar bijna de helft van het museumpersoneel bij betrokken was (24 personen), begon vorige week woensdag, toen de nieuwe tentoonstelling begon. Sindsdien heeft het museum de deuren moeten sluiten.
Confronting Hate Together
De tentoonstelling Confronting Hate Together is samen met de Washington State Jewish Historical Society ontwikkeld. In de tentoonstelling gaat het om hoe gemeenschappen zich gezamenlijk tegen racisme en antisemitisme kunnen wapenen.
Volgens het protesterende personeel heeft de directie van het museum onvoldoende rekening gehouden met hun zorgen over het gelijkstellen van antizionisme met antisemitisme. De directie is teleurgesteld en ‘wil de dialoog blijvend aangaan’.
Dat het museum de deuren moet sluiten is volgens the New York Times het laatste voorbeeld van hoe culturele instituties in de VS spanningen ervaren vanwege de oorlog in Gaza. Meningsverschillen over hoe het Palestijnse leed en Israëlische gevoeligheden geadresseerd moeten worden hebben onder andere tot ontslagen en censuur van artiesten geleid, aldus de krant.
Twaalf Amerikaanse senatoren hebben in een brief aan het Internationaal Strafhof gedreigd dat de Verenigde Staten ver kan gaan om bondgenoten te bevrijden. Dit bericht de Arabische website Middle East Eye.
Karim Khan, de hoofdaanklager van het Strafhof, wil arrestatiebevelen uitvaardigen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en minister van Defensie Yoav Gallant. De twaalf Amerikaanse senatoren zijn hier niet van gediend en beroepen zich op de beruchte American Service-Members’ Protection Act uit 2002, beter bekend als de The Hague Invasion Act.
‘Als u een bevel uitvoert voor de arrestatie van het Israëlische leiderschap, zullen we dit niet alleen interpreteren als een bedreiging voor de soevereiniteit van Israël, maar ook voor de soevereiniteit van de Verenigde Staten. Ons land demonstreerde in de Protection Act van de American Service Members hoever we zullen gaan om die soevereiniteit te beschermen’, schreven de senatoren in een brief aan de officier van justitie Karim Khan, aldus Middle East Eye.
Protection Act van de American Service Members
President George W. Bush ondertekende deze controversiële wet in 2002 in reactie op de aanslagen van 11 september. Volgens deze wet mogen de VS er alles aan doen om eigen militairen en overheidsheidspersoneel én die van hun bondgenoten te beschermen en hen te bevrijden als zij gevangengenomen worden.
Toen de wet werd aangenomen, merkte Human Rights Watch op dat de wet het gebruik van militaire strijdmacht goedkeurt als een dergelijk persoon wordt vastgehouden door het Internationaal Strafhof in Den Haag, waarmee de VS al decennialang op gespannen voet staat.
Tot dusver is het nog nooit zo ver gekomen, en het is ook nu niet duidelijk wat de woorden concreet betekenen. Preident Joe Biden noemde de wet niet, hoewel hij het arrestatiebevel wel veroordeelde. Staatssecretaris Anthony Blinken had het over mogelijke sancties tegen landen die lid zijn van het strafhof, schrijft Middle East Eye.
Dreigende taal
Het Republikeinse Congreslid Brian Mast sprak wel dreigende taal. ‘Amerika erkent het Internationaal Strafhof niet, maar het hof zal zeker weten wat er gebeurt als je onze bondgenoten als doelwit neemt’, zei hij.
Het ICC zoekt naar arrestatiebevelen tegen Benjamin Netanyahu en Yoav Gallant vanwege de bloedige oorlog in Gaza die aan meer dan 35.000 Palestijnen het leven heeft gekost. Gisteren bombardeerde Israël een tentenkamp in Rafah, waarbij tientallen Palestijnse burgers zijn omgekomen. Sommige mensen werden levend verbrand omdat tenten in brand vlogen en ze daaruit niet konden ontsnappen.
Op 4 juli mogen de Britten weer naar de stembus. Het Verenigd Koninkrijk bevindt zich op een kruispunt, na veertien onrustige jaren onder conservatief bewind. Labour gaat de verkiezingen waarschijnlijk winnen. Maar dit zorgt voor nieuwe onzekerheid.
Centraal tijdens deze verkiezingscampagne staat het neoliberale economische model van de Conservatieven. Dit model heeft voor een groeiende kloof tussen arm en rijk gezorgd, die groter is dan in de rest van West-Europa.
Onder het motto van bezuinigingen en een gezond huishoudboekje hebben openbare instituties, zoals de National Health Service, geleden onder ernstige bezuinigingen. Het gevoel van malaise is alomtegenwoordig. In dit gat is de Labourpartij van Keir Starmer gesprongen. De partij heeft een duidelijke progressieve agenda en wil de verzorgingsstaat nieuw leven inblazen: hogere belastingen voor bedrijven en de rijken, meer personeel in de publieke sector, krachtige investeringen in de gezondheidszorg en het onderwijs.
Maar is Labour niet te ambitieus? Als de belastingen te zeer worden verhoogd kan dit leiden tot een vermindering van de productiviteit, een verstikking van de innovatie en een uittocht van kapitaal en talent naar het buitenland. Labour moet kiezers die hierover terechte vragen hebben over de streep trekken met overtuigende antwoorden.
is Labour niet te ambitieus?
Maar deze verkiezingen gaan niet alleen over economie, maar ook over immigratie en de relatie van het Verenigd Koninkrijk met Europa en de rest van de wereld. Kiest het VK voor de toekomst of voor isolement?
Progressieve krachten zien de verkiezingen van 4 juli als een kans om het VK opnieuw te positioneren als een open samenleving die tolerantie hoog in het vaandel heeft en de diversiteit viert. Vanuit dit perspectief kan het VK een invloedrijke stem in de wereld blijven, een land dat trots is op zijn historische identiteit als een pluralistische, avontuurlijke handelsnatie. Maar dit betekent wel een breuk met het naar binnengekeerde neo-nationalisme van de Conservatieven.
De reactionaire krachten die de brexit mogelijk hebben gemaakt, zijn nog steeds een krachtige onderstroom in de Britse politiek. Dit blijven ze vooral onder die delen van de bevolking die het meest ontregeld zijn door de snelle economische en demografische verschuivingen die door de globalisering zijn veroorzaakt. Deze Britten zijn voor het beperken van immigratie om de ‘eigen’ cultuur te beschermen en voor protectionistische economische maatregelen. Ze geloven dat het VK met deze isolationistische koers de controle over zijn eigen lot herwint.
Keir Starmer en links in het algemeen staan voor een grote uitdaging. Ze moeten deze perspectieven met elkaar verzoenen en een koers uitstippelen die de ideologische verschillen overbrugt. Labour biedt een immense belofte: het Verenigd Koninkrijk krijgt nieuw leven ingeblazen. Maar tegelijkertijd brengt dit ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Het is een aantrekkelijk vooruitzicht om de ketenen van de bezuinigingen van je af te werpen en de economische weegschaal, die lange tijd in het voordeel van de rijken was, weer in evenwicht te brengen. De uitvoering van zo’n ambitieus programma vereist behendig politiek gemanoeuvreer om te voorkomen dat er nieuwe vertrouwenscrises uitbreken.
De Britten staan nu op een kruispunt. Ze kunnen er op 4 juli voor kiezen om eindelijk eens een goede richting in te slaan, na jaren van stuurloosheid. Het Verenigd Koninkrijk worstelt nog steeds met zijn koloniale verleden, het British Empire van weleer. Winnen de Conservatieven, dan blijft het herfst. Maar een overwinning van Labour kan mogelijk voor een nieuwe lente zorgen, waardoor het land weer relevant wordt in de wereld.
Tientallen pro-Palestina demonstranten zochten zondagavond de confrontatie op met een pro-Israëlische steunbetoging van de SGP op de Dam. De politie arresteerde 73 van hen, omdat ze strafbare feiten zouden hebben gepleegd.
Zo meldt de Amsterdamse stadszenderAT5. ‘Er werden fietsen uit rekken getrokken en deze werden voor de bus gegooid. Agenten zijn geschopt, gekrabd en beledigd’, meldt de zender op basis van een politiebericht.
De nieuwssite Left Laser beschuldigt de politie echter ook van geweld tegen hun eigen journalist, die bijna door een stoel werd geraakt, zo is op beelden te zien. ‘Ik heb een perskaart man’, roept de journalist nog tegen de politie.
De pro-Palestijnse demonstratie begon bij het bij het Amerikaanse consulaat aan het Museumplein. De vlam sloeg in de pan toen de groep zich verplaatste naar de Dam, waar een pro-Israëlische SGP-manifestatie aan de gang was.
De politie verhinderde een massale confrontatie door de pro-Palestijnse groep op de Kalverstraat in te sluiten. Ze werden aangehouden voor het verstoren van de openbare orde en met een bus afgevoerd.
Ongeveer 2,5 miljoen mensen in Soedan kunnen omkomen van de honger als de burgeroorlog voortduurt. Hiervoor waarschuwt Instituut Clingendael.
Het in Den Haag gevestigde instituut heeft hierover een elf pagina’s tellend rapport uitgebracht, From hunger to death, dat gebaseerd is op gepubliceerde gegevens over oogsten, de voorraden van wat mensen in huis hebben en de import van humanitaire hulp. Het rapport stelt dat de bevolking van Darfur en Kordofan het zwaarst worden getroffen.
In april bracht UNICEF al een alarmistisch rapport uit. Naar schatting 8,9 miljoen kinderen in Soedan worstelen met voedselonzekerheid, aldus het kindagentschap van de Verenigde Naties. Voor 4,9 kinderen is de nood acuut.
Burgeroorlog
In Soedan woedt nu meer dan een jaar een burgeroorlog, tussen het Soedanese leger enerzijds en de Rapd Support Forces (RSF), een Arabische rebellenbeweging, anderzijds. RSF pleegt grove misdaden tegen de menselijkheid tegen de niet-Arabische bevolking van Darfur.
De ruggengraat van de naar schatting 100.000 RSF-strijders wordt gevormd door Arabieren. Veel oudere strijders behoorden twintig jaar geleden tot de beruchte Janjaweed-milities, die in opdracht van oud-president Omar al-Bashir een genocidale oorlog voerden tegen de zwarte bevolking in Darfur. Daarbij kwamen toen zo’n 300.000 mensen om.
Gerben-Jan Gerbrandy is lijsttrekker van D66 bij de Europese verkiezingen. Hij staat voor een sterk en open Europa. ‘We moeten niet denken dat we de grenzen maar een beetje dicht kunnen houden.’
Op 6 juni mogen we naar de stembus voor het Europees Parlement. Hoofdredacteur Mehmet Cerit spreekt met lijsttrekkers voor de Europese verkiezingen. Vandaag is de beurt aan Gerben-Jan Gerbrandy, die de D66-lijst aanvoert. De nu 56-jarige Gerbrandy studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Leiden. In 1993 werd hij assistent van voormalig VVD-leider Joris Voorhoeve, die toen directeur was van het prestigieuze Instituut Clingendael. Van 2009 tot 2019 was Gerbrandy lid van het Europees Parlement namens D66, nu hoopt hij als lijsttrekker van deze sociaalliberale partij opnieuw in dit parlement verkozen te worden.
U bent in 2017 door Natuurmonumenten verkozen tot Groenste Politicus van Nederland. Waarom is groen zo belangrijk voor u? En wat wilt u doen voor de natuur in Nederland en Europa?
‘Het is een titel waar ik misschien wel het meest trots op ben. Ik ben zoon van twee biologen. De liefde voor de natuur kreeg ik met de paplepel ingegoten. Ik ben mij ook bewust van de kwetsbaarheid van de natuur, de basis van al het leven. Wij zijn volledig afhankelijk van de natuur. Natuur kan heel goed zonder de mens, maar de mens is niks zonder de natuur. Dan bestaan we niet meer. Het onderuit halen van de natuurherstelwet in Brussel was voor mij het laatste duwtje om weer terug te gaan naar Brussel.
‘Er is de afgelopen paar jaar ontzettend veel gedaan op het gebied van klimaat. Heel goed werk, dat is vastgelegd in wetgeving. Maar op het moment dat natuur aan de beurt kwam als onderdeel van de Green Deal, is dit gestopt. De natuurherstelwet, de plannen om de landbouw te verduurzamen, de pesticidenrichtlijn, we moeten ze heel snel weer oppakken, want ze zijn essentieel voor ons allemaal.’
In Europa is extreemrechts in opkomst. De PVV in Nederland, AfD in Duitsland, Vlaams Belang in België, en Fox in Spanje. Wat is het antwoord van D66 op extreemrechts?
‘Het is natuurlijk voor D66 uitgesloten samen te werken met extreemrechts. Extreemrechtse partijen sluiten mensen uit en zijn een gevaar voor onze democratie, mensenrechten en rechtsstaat.
‘Extreemrechts krijgt alleen maar macht, op nationaal én Europees niveau, als andere partijen de macht met hen delen, of onderdelen van hun agenda overnemen. Dat zien we nu in Nederland gebeuren. D66 is zeer kritisch op VVD, NSC en BBB, omdat ze überhaupt met de PVV willen samenwerken. D66 was een van de initiatiefnemers van een resolutie, die in maart door de Europese liberalen is aangenomen, waarin staat dat een liberaal nooit samenwerkt met extreemrechts. Conservatief rechts moet meer richting het centrum bewegen. We zullen continu blijven adresseren hoe gevaarlijk extreemrechts is.’
Is dat voldoende?
‘Laten we het hopen.’
Bestaat de kans dat we straks in Europa een extreemrechtse meerderheid krijgen?
‘Ja, we leven in een democratie. Maar we moeten ervoor zorgen dat we de juiste wetgeving hebben. En mensen duidelijk maken hoe gevaarlijk het is om op extreemrechts te stemmen.
‘Wat mij erg raakt, is dat we twee verschrikkelijke wereldoorlogen op het Europees continent gehad hebben. Daarna zijn mensen, die misschien familie verloren, bij elkaar gaan zitten. Ze zijn over dat verleden heengestapt en gaan samenwerken. We weten dankzij die oorlogen hoe belangrijk het is om een rechtsstaat te hebben, een goed functionerende democratie, vrije media, individuele vrijheden, en daarmee vrede en veiligheid. Maar het lijkt wel alsof we twee generaties later de waarde daarvan vergeten zijn.’
Moet VVD-lijsttrekker Malik Azmani zich duidelijker uitspreken tegen de PVV?
‘De VVD heeft zich willens en wetens in een ongekend moeilijke positie gemanoeuvreerd. Die kritiek komt absoluut niet alleen van D66, maar ook van onze Franse en Italiaanse collega’s. Het is uitermate pijnlijk en onverstandig dat de VVD samenwerkt met de PVV. De heer Azmani zegt: er is een verschil tussen wat je nationaal en Europees doet. Maar dat is een pijnlijke spagaat.
‘We hebben een sterk Europa nodig om alle uitdagingen op het gebied van gezondheid, economie, klimaat en natuur aan te kunnen de komende jaren. De kracht van Europa wordt voor een groot deel bepaald door de lidstaten. Het anti-Europese extreemrechtse kabinet dat nu wordt samengesteld, maakt Europa alleen maar zwakker. Wilders heeft zelfs nadrukkelijk gezegd: wij willen Europa van binnenuit uithollen. Daar moet de VVD gewoon niet aan meewerken.’
Gerben-Jan Gerbrandy. Foto: D66
Hoort de VVD nog wel thuis bij Renew Europe?
‘De VVD heeft het heel moeilijk in de liberale fractie nu. Maar het kabinet is er nog niet. En laten we eerst de Europese verkiezingen afwachten.’
Maar wat is uw standpunt?
‘Nee, D66 gaat daar niet alleen over. Dat is aan alle liberalen. Laten we dus eerst de verkiezingen afwachten en eens kijken of er inderdaad zo’n kabinet komt.’
D66 staat bekend als pro-Europa, maar tegenwoordig heb je ook de pan-Europese beweging Volt. Waarom zou een pro-Europese kiezer op D66 moeten stemmen?
‘D66 was al pan-Europees, ver voordat Volt überhaupt werd opgericht. Ik heb zelf al jarenlang veel contact met een boel zusterpartijen van D66 binnen en buiten Europa. Dus ik zie, eerlijk gezegd, niet de meerwaarde van Volt. Die partij is ontsproten uit D66. Ze zeggen D66-dingen. Alleen, het idee van Volt, om een grote pan-Europese fractie in het Europees Parlement te vormen, dat is helaas mislukt. Daarom kun je beter op D66 stemmen, dat net zo pro-Europees en progressief is, en ervoor zorgt dat bijna honderd liberalen in het Europees Parlement diezelfde lijn volgen. Daar kom je verder mee dan met een handjevol Volters.’
27 kleine legertjes
Het vrije Europa wordt aan de oostkant bedreigd door Rusland. Moet Europa koste wat het kost Oekraïne blijven steunen?
‘Poetin is een gevaar voor de westerse vrije wereld. Dat zie je ook aan de manier waarop hij met Noord-Korea samenwerkt en met China en Iran partnerschappen opbouwt. Dat zijn levensgevaarlijke ontwikkelingen. Poetins inval in Oekraïne is een schande voor de mensheid. We zien beelden van een loopgravenoorlog en worden honderd jaar terug in de tijd gebracht.
‘Ik ben het Oekraïense volk ontzettend dankbaar, dat zij daar elke dag weer vechten voor Europese waarden. Er mag meer steun komen. Dat betekent niet dat ik pro-oorlog ben. Integendeel, elke euro die we uitgeven aan oorlog is eigenlijk een nederlaag voor de mensheid. Maar we hebben helaas te maken met mensen als Poetin, en daartegen moeten we ons beschermen.
‘Of die oorlog uitzichtloos is, dat weet ik niet. Je kunt pas tot een vredesakkoord komen als beide kanten het idee hebben dat er met wapens niet meer te winnen is. Op dit moment hebben de Russen nog het gevoel dat ze de oorlog kunnen winnen. Daarom moeten we de komende tijd Oekraïne echt maximaal helpen. Helaas maken de politieke en militaire omstandigheden op dit moment een vredesakkoord niet mogelijk.’
Moet er om ons tegen Rusland en andere vijanden te beschermen een sterk Europees leger komen?
‘D66 is absoluut voorstander van een Europees leger. De Europese lidstaten geven samen drie keer zoveel geld uit aan defensie als Rusland, maar toch zijn we voor onze verdediging volledig afhankelijk van de Verenigde Staten. Ook als Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen straks niet wint en Joe Biden wordt herkozen, zal Europa militair gezien steeds meer op eigen benen moeten staan. Een Europees leger binnen NAVO-verband lijkt mij een prima idee. Met 27 kleine legertjes redden we het gewoon niet.’
En hebben we hier Turkije bij nodig, het Turkse leger?
‘Tja, Turkije is natuurlijk een ongelooflijk lastig vraagstuk.’
Turkije is nog steeds kandidaat-lid van de Europese Unie, ondanks de mensenrechtenschendingen, het muilkorven van de pers en de vervolgingen van de politieke dissidenten. Moeten we Turkije niet gewoon de deur wijzen?
‘Turkije speelt een gevaarlijk dubbelspel en heeft ook wapens aan Rusland geleverd. Vijftien jaar terug was de discussie over het EU-lidmaatschap van Turkije veel actueler. Het doet pijn om te zien hoe Turkije onder president Erdogan op het gebied van democratie, mensenrechten en rechtsstaat is afgedreven. Op papier is Turkije nog steeds een kandidaat-lidstaat, maar politiek gezien natuurlijk al lang niet meer.
‘Het is een belediging voor het Turkse volk als we Turkije definitief de deur wijzen’
‘Maar of Turkije nu definitief moeten afschrijven? Van nature ben ik een optimist. Ik geloof dat landen weer de goede kant op kunnen draaien. Je ziet dat in Polen, dat jarenlang onder de PiS-partij helemaal afgleed. Ik ben blij dat de oppositie de verkiezingen heeft gewonnen. Het is goed dat we Polen niet uit de EU hebben gezet. Dat zou een belediging zijn voor het Poolse volk. Het is ook een belediging voor het Turkse volk als we Turkije definitief de deur wijzen. Er zijn ontzettend veel Turken die wel degelijk meer richting Europa willen, op het gebied van democratie, mensenrechten, politieke vrijheden en vrije media. Die mensen moet je blijven steunen.’
De EU heeft een vluchtelingendeal gesloten met Turkije, een ook met andere landen, waaronder Tunesië en Egypte. Dit heeft voor veel menselijk leed gezorgd, zoals het illegaal terugduwen van vluchtelingen en het negeren van mensenrechtenschendingen. Vindt u de deals nog steeds humaan? En houden we hiermee niet die dictators in het zadel?
‘D66 is geen tegenstander van deals met derde landen over asielzoekers. Het gaat om de invulling ervan. Tijdens de Tunesiëdeal besloten de Italiaanse neofascistische premier Giorgina Meloni, EU-president Ursula von der Leyen en onze eigen minister-president Mark Rutte om zonder enig democratisch mandaat in één keer een miljard weg te geven aan een Tunesische dictator. Dat heeft tot ontzettend veel leed geleid. Niet tot minder vluchtelingen, maar wel tot heel veel geld in de corrupte zakken van een dictator. Zo moet het absoluut niet.
‘D66 steunt het nieuwe Europese migratiepact, maar staat kritisch tegenover bepaalde onderdelen ervan. Zoals de mogelijkheid om ook minderjarigen in detentiecentra aan de randen van Europa op te sluiten. Maar als we niets doen, hebben we over tien jaar een groot probleem. Voor de een vanwege de hoeveelheid mensen van buiten die naar hier komen. Voor de ander vanwege de mensen die verdrinken in de Middellandse Zee. En voor weer een ander omdat mensensmokkelaars hieraan verdienen. We moeten dit vraagstuk Europees aanpakken, niet nationaal. Daarom moeten we het migratiepact uitvoeren. Laten we er vooral ook op toezien dat dit op een menselijke manier gebeurt.’
Het grootste deel van de migratie is arbeidsmigratie. Wat wil en kan D66 in Europa doen aan het reguleren hiervan?
‘Het grootste deel van de arbeidsmigratie komt van binnen de Europese Unie. Dat is een prachtig gegeven, vrij verkeer van personen. We vinden het fantastisch als een Nederlander in Estland, Griekenland, Oostenrijk of Portugal werkt, maar blijkbaar hebben we er grote problemen mee als Bulgaren, Roemenen en Polen deze kant op komen. Dat vind ik heel dubbel. Die vrijheden gelden namelijk voor iedereen.
‘Tegelijkertijd zijn er allerlei misstanden. Er is in Nederland veel laagbetaald werk, in de vleesverwerkingsindustrie, in hele grote distributiecentra, met slechte arbeidsomstandigheden. Het toezicht daarop moet absoluut verbeteren. Maar we moeten ook, vindt D66, als Nederland nadenken over wat voor economie wij willen. Bij een andere economie, die meer digitaal en duurzaam is, hoort hoogwaardiger en beter betaald werk. Daar komen andere mensen van buiten op af.
‘Tegelijkertijd hebben we in de zorg, bouw en bij de aanleg van onze energie-infrastructuur gewoon veel mensen nodig. We moeten niet denken dat we de grenzen maar een beetje dicht kunnen houden. We zullen nog heel lang afhankelijk blijven van arbeidsmigranten.’
Is het VN-Vluchtelingenverdrag van 1951 nog wel passend voor de huidige tijd? Moet er misschien een nieuw verdrag komen?
‘Er zijn mensen die zeggen dat het verdrag van 1951 niet meer van deze tijd is. Daar ben ik het niet mee eens. Het verdrag is gebaseerd op fantastische, universele, altijd geldende principes. Dat je mensen die in nood zijn, die vluchten voor oorlog en geweld gewoon opvangt, is een fundamenteel uitgangspunt. Los van dit verdrag ben ik een humanist, die in medemenselijkheid gelooft. We hebben de fundamentele plicht om te kijken naar hoe het met onze medemens gaat.’
Oorlog in Gaza
Sinds 7 oktober zijn er meer dan 35.000 Palestijnen in Gaza vermoord door Israël. Wat wil D66 in Europees verband doen om dit geweld te stoppen?
‘Allereerst was er de aanval van Hamas op 7 oktober. Een aanval die alle perken te buiten ging. Hamas is ook voor Palestina een verschrikking, een terreurorganisatie die met geweld een machtspositie in Gaza heeft opgebouwd. Maar de reactie van Israël op Hamas is buitenproportioneel en staat niet in verhouding tot wat er op 7 oktober is gebeurd. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu is terecht, samen met de leiders van Hamas, door het Internationaal Strafhof in Den Haag officieel als verdachte aangemerkt.
‘De regering van Netanyahu doet elk uitzicht op een tweestatenoplossing teniet. Het lijkt erop dat de beoogde endgame de totale vernietiging is, niet alleen van Hamas maar van geheel Gaza, van iedereen die daar nu woont. De Palestijnen hebben recht op een eigen plek. We moeten zo snel mogelijk naar een staak-tot-vuren om uiteindelijk tot een tweestatenoplossing te komen.’
‘Ik ben humanist, een groot fan van Erasmus’
Doet de Europese Unie wel genoeg om deze oorlog te stoppen?
‘Alle infrastructuur in Gaza die door de EU is betaald, is nu door Israël vernietigd. De grote tekortkoming van de EU is dat we in ons buitenlandbeleid niet met één stem spreken. Inmiddels hebben verschillende lidstaten Palestina erkend, terwijl anderen dat niet doen. D66 wil het veto afschaffen. We moeten niet als 27 dwergjes maar als één wereldmacht opereren. Niet alleen economisch maar ook politiek. Ik hoop dat Europa met haar rechtsstatelijkheid, democratie, mensenrechten een hele positieve invloed kan hebben op het wereldtoneel.’
Tegenkandidaten van kleur
U bent in 2023 lijsttrekker geworden voor de Europese verkiezingen, als witte man. Twee vrouwelijke kandidaten van kleur, zittend D66-Europarlementariër Samira Rafaela en voormalig D66-Kamerlid Selima Benhadji, werden het niet. Is D66 nog niet klaar voor een lijsttrekker met een biculturele achtergrond?
‘Ik vind het jammer dat er met zulke ogen naar gekeken wordt. Vooral omdat D66 bij uitstek een partij is die naar individuen kijkt en niet naar iemands achtergrond. Juist dat heeft mij altijd aangetrokken in D66. Je bent niet waar je vandaan komt. Ik heb mij gekandideerd vanwege de duurzaamheidsagenda. Ik heb mij nooit gezien als tegenkandidaat van twee kandidaten van kleur. Ik vind dat we als D66 ontzettend trots mogen zijn op onze interne democratie. Elk lid heeft een stem. Ik had er ook vrede mee gehad als ik het niet was geworden. We hadden gewoon ontzettend sterke kandidaten.’
Maar wat kunt u voor kiezers van kleur betekenen?
‘Wat ik voor iedereen beteken. Ik maak geen onderscheid naar culturele achtergrond. Ieder individu is uniek. Ik vind dus dat we ieder mens ook zo moeten behandelen. Ik ben humanist, een groot fan van Erasmus. Deze Rotterdamse filosoof is een van de grootste intellectuelen die we ooit in Europa hebben gehad. Hij was voor de vrede en benadrukte het belang van de rede. Hij geloofde daarnaast in het goede van de mens en in diversiteit. Diversiteit is meer dan religie of culturele achtergrond. Jarenlang heb ik in het Europees Parlement gewerkt. Niets is leuker dan werken met mensen met een andere nationaliteit of culturele achtergrond. Of je nu uit Marokko of Turkije komt of het Caribisch gebied, iedereen neemt zijn eigen culturele achtergrond mee. De goede dingen maken ons beter en Europa vele malen sterker. Ik zal mij blijven inzetten voor veiligheid, klimaat, natuur en een sterke economie. Dat zijn onderwerpen die voor iedereen belangrijk zijn.’
Maar biculturele Nederlanders hebben meer zorgen en zijn extra onzeker vanwege de opkomst van extreemrechts, denk aan het kabinet met de PVV. Ze worden openlijk weggezet en gediscrimineerd. Wat kan D66 doen?
‘Kijk, als er één partij is die altijd is opgestaan tegen het gevaar van Geert Wilders, dan is dat D66 wel. Voormalig D66-leider Alexander Pechtold was heel sterk tegen Wilders, daarna Sigrid Kaag. Wij zijn een soort tegenpool van wat de PVV wil. De PVV wil mensen met een andere culturele achtergrond ontmenselijken, wij staan juist voor humaniteit. Onze nieuwe leider Rob Jetten is net zo. D66 biedt veel ruimte aan mensen met een andere culturele achtergrond. Tegelijkertijd sta ik open voor kritiek, want het kan altijd beter. U mag mij daar na 6 juni ook op aanspreken.’
Van donderdag 30 mei tot zondag 2 juni vindt in Londen het Muslim International Film Festival (MIFF) plaats. Doel van dit cinemafestijn is om vooroordelen tegen moslims en de islam te bestrijden. In Rotterdam wordt op diezelfde dagen het Arab Film Festival georganiseerd.
MIFF-festivaldirecteur Sajid Varda zegt dat islamofobie al veel langer bestaat dan 7 oktober 2023. ‘Toen 11 september (2001) plaatsvond, zag je een enorme verschuiving in de rollen die erop gericht waren moslims als terroristen te laten zien’, vertelt hij aan de website The New Arab. ‘De moslimgemeenschap en het islamitische geloof werden iets om te haten.’
Voor sommige islamitische scriptschrijvers was het moeilijk om een verhaal te pitchen, tenzij het iets met terrorisme of een andere negatieve trope over de islam te maken had, vervolgt hij. ‘Voor moslimacteurs was het een uitdaging om geen auditie te doen voor rollen waarin moslims in een slecht daglicht werden gesteld.’
In 2017 richtte Varda UK Muslim Film op, een stichting die als doel heeft om negatieve vooroordelen over moslims en de islam in film te bestrijden. ‘Hoe laten we de schoonheid en de creatieve talenten van moslimfilmmakers zien? Door ons te concentreren op onze verhalen en narratieven, en filmmakers met andere achtergronden te eren die verbazingwekkende filmische verhalen over onze geloofsgemeenschap hebben gecreëerd.’
Tijdens het MIFF worden onder andere films uit het Verenigd Koninkrijk, Marokko, Turkije, Jordanië en Soedan vertoond. Ook is er de Palestijnse film An Orange From Jaffa.
Ook in Rotterdam
Tegelijkertijd met het islamitische filmfestival in Londen vindt in Rotterdam het Arab Film Festival plaats. Het gaat onder andere om de films Behind the Mountains, Flight 404, My Dad is Not Dead en de Palestijnse film The Teacher. Op zaterdag is het Palestine Film Day.
De Vereniging van Nederlanders Gemeenten (VNG) maakt zich grote zorgen over het voornemen de spreidingswet te schrappen. ‘De consequenties daarvan komen bij gemeenten terecht. Meer mensen zullen op straat terechtkomen en er zal meer onzekerheid zijn. Dat is zeer zorgelijk.’
In het Hoofdlijnenakkoord van de PVV, VVD, BBB en NSC staat dat de zwaarbevochten wet die in februari dat jaar in werking trad zal worden ingetrokken. Het nieuws sloeg in als een bom bij de mensen en instanties die zich hard hadden gemaakt voor het verdeelmodel, waarbij gemeenten een aantal asielzoekers moeten opvangen dat evenredig is aan hun inwonersaantal. ‘De spreidingswet was ons enige houvast’, zegt het Centraal Orgaan opvang en Asiel (COA).
Ook voor de VNG is de passage in het Hoofdlijnenakkoord een klap in het gezicht. De VNG stond in meerderheid achter de spreidingswet en de plannen om deze te schrappen zorgen voor enorme onrust, zei voorzitter Sharon Dijksma tijdens de ledenvergadering afgelopen vrijdag. ‘Laat een nieuw bewindspersoon zich goed realiseren dat die wet pas weg kan als het huis weer op orde is. Anders wordt de opvangcrisis in de praktijk alleen maar groter.’
Plannen al op tafel
Vanaf 1 februari, het moment dat de spreidingswet inging, moesten gemeenten aan de slag met het vinden van voldoende opvangplaatsen. Deze plaatsen moeten gerealiseerd worden voor 1 juli 2025, maar een verslag van dit plan moet gepresenteerd worden voor 1 november 2024. Aangezien de wet nu nog van kracht is, is dit nog steeds wat er van de gemeenten wordt verwacht.
Maar een week nadat de coalitie de nieuwe plannen had bekendgemaakt, brokkelde de motivatie voor de verdeelsleutel af. Zo gaf de gemeente van Zandvoort vrijdag aan te stoppen met het zoeken naar een locatie. ‘Gezien de onduidelijkheid die is ontstaan (…) heeft het Zandvoorts college van burgemeester en wethouders besloten de uitvoering van het raadsbesluit te temporiseren. In afwachting van de verdere ontwikkelingen op landelijk niveau worden de voorbereidingen gericht op een locatiekeuze voor de opvang van asielzoekers in Zandvoort voorlopig opgeschort’, meldde de Noord-Hollandse gemeente op 24 mei.
Twee dagen eerder trok het COA zelf al aan de bel. ‘Enkele gemeenten hebben al aangekondigd opvangplekken niet te realiseren of besluitvorming on hold te zetten’, zei het opvangorgaan. Tussen de 2.000 en 2.500 opvangplekken zouden hierdoor verloren gaan. Op de korte termijn zou dit betekenen dat er aan honderden mensen geen opvang en begeleiding gegeven kan worden.
‘Wij hebben geen overzicht van welke gemeenten dit doen’
‘Wij hebben geen overzicht van welke gemeenten dit doen’, zegt een woordvoerder van de VNG. ‘Er zijn gemeenten die hun verslag al hebben ingediend bij de provinciale regietafels. De meeste gemeenten staan ook positief tegen het oplossen van het opvangprobleem, met of zonder spreidingswet. De spreidingswet zorgt echter voor een eerlijke verdeling over alle gemeenten.’
Wanneer enkele gemeenten besluiten toch niet mee te werken aan een eerlijke verdeling, zorgt dit voor extra druk bij andere gemeenten, legt Dijksma uit in een uitzending van Radio 1. ‘Het is in onze ogen een solidariteitsverhaal: we doen het allemaal naar vermogen. Als je die solidariteit uit het systeem haalt, moeten gemeenten die voorop staan met opvang, zoals Utrecht, waarschijnlijk meer gaan doen en andere gemeenten helemaal niets.’
Opvangcrisis verergert
De VNG waarschuwt dat dit de opvangcrisis zou kunnen verergeren. ‘We voorzien dat een aantal voorgestelde maatregelen als gevolg kan hebben dat er méér asielopvangplekken nodig zijn en dat er meer mensen op straat belanden. De instroombeperkende maatregelen zullen op korte termijn nog geen effect hebben. Gemeenten wordt in deze periode geen enkel perspectief geboden voor de reeds aanwezige asielzoekers en statushouders.’
Het COA beaamt dit. Het opvangorgaan heeft voor 1 juli nog 8.100 opvangplekken nodig en er is geen perspectief dat dit gaat lukken. ‘Alles zit vol. We kunnen statushouders niet uit de opvang halen omdat er geen woningen voor ze zijn. Tegelijkertijd komen er tussen de 800 en 1200 nieuwe asielzoekers aan per week. Ook voor hen is er niet genoeg plek. Het is elke dag schuiven en puzzelen.’
In Ter Apel zitten momenteel tussen de 2200 en 2300 mensen in de opvang, waar de maximale capaciteit 2000 is. Voor elke dag dat er meer dan 2200 mensen in deze opvang zitten betaalt het COA een boete van 1500 euro. Mensen slapen in de wachtruimtes en in de zogenaamde keten die op het terrein staan. ‘Tja, dit mag officieel niet. Maar buiten slapen mag ook niet. En binnen zit het te vol. Wat wil je dan?’, zo vertolkt een woordvoerder de wanhoop.
Uitstroom statushouders
Maar zelfs bij een lagere instroom blijft een evenredige spreiding van groot belang, denkt de VNG. ‘Gemeenten verwachten dat het voorstel om voorrang voor statushouders op de sociale huurmarkt te verbieden ertoe leidt dat er geen uitstroom plaatsvindt en dat de druk op de asielopvang verder toeneemt, of zorgt voor een toename van dakloosheid.’
‘Het is niet zomaar geregeld, het is logistiek gezien ingewikkeld’
De uitstroom van statushouders is nu al een groot probleem, erkent het COA. ‘Het doel is om per week 500 statushouders onder te brengen in verschillende hotels. Maar dit lukt niet. Het is niet zomaar geregeld, het is logistiek gezien ingewikkeld. Bovendien zitten niet alle gemeenten hierop te wachten’, legt een woordvoerder uit.
Hoewel gemeenten de krapte op de woningmarkt erkennen en graag met het nieuwe kabinet in gesprek gaan over oplossingen, vindt de VNG het verbod op voorrang geen passend antwoord op de problematiek. ‘Niet alleen omdat daardoor meer opvangplekken nodig zijn, maar ook omdat statushouders op deze manier later onderdeel worden van de samenleving, wat snelle inburgering en participatie belemmert.’
Sommige gemeenten gaan wel door
‘Gelukkig zijn er ook gemeenten die aangeven de humanitaire noodzaak wel te zien en doorgaan met het realiseren van opvang in het kader van de wet’, aldus het COA.
Volgens de VNG is er geen reden voor onduidelijkheid nu de spreidingswet onder vuur ligt. ‘Er is een probleem, er is een oproep om noodopvang te realiseren en er is een spreidingswet. Een overgroot deel van gemeenten gaat hier vooral mee om door mee te denken over de vraag hoe we het opvangprobleem op kunnen lossen’, aldus een woordvoerder.
Bovendien liet Dijksma tijdens de ledenvergadering weten dat het laatste woord nog niet is gezegd. ‘We zullen stevig in onze schoenen moeten staan in het gesprek met een nieuw kabinet. We zullen dat constructief doen, maar we hebben ook iets te eisen voor onze inwoners.’
Uit onderzoek van Associated Press blijkt dat er tijdens de Hamas-aanval op 7 oktober seksueel geweld heeft plaatsgevonden tegen Israëliërs, maar dat er ook veel ‘nepnieuws’ over verkrachtingen is rondgestuurd.
VN-onderzoekers concludeerden in maart al dat er ‘redelijke gronden’ zijn om aan te nemen dat er seksueel geweld is gebruikt tijdens de aanval van 7 oktober, ‘waaronder verkrachting en groepsverkrachting’. Maar de VN-onderzoekers zeiden toen ook dat het zonder forensisch bewijs en getuigenissen van overlevenden onmogelijk zou zijn om de omvang van dergelijk geweld te bepalen.
Hamas ontkent seksueel geweld te hebben gepleegd. Persbureau Associated Press bericht nu dat het bewijs voor seksueel geweld door Hamas zich opstapelt, maar dat er ook veel nepnieuws de ether is ingestuurd. Eén verhaal dat ongegrond bleek te zijn, kwam van Chaim Otmazgin, een orthodox-joodse vrijwilliger (organisatie ZAKA) die na de aanval lichamen verzamelde.
Otmazgin trof het lichaam van een tienermeisje gescheiden aan van twee van haar familieleden. Haar broek was naar beneden getrokken en hij ging ervan uit dat ze seksueel was mishandeld. Drie maanden later zou blijken, na wederhoor met Israëlische militairen, dat het lichaam van het meisje door een groep soldaten door de kamer was gesleept om er zeker van te zijn dat het niet booby-trapped was. Terwijl ze dat deden, zakte haar broek af, aldus AP, dat het verhaal nader onderzocht.
De vrijwilligersorganisatie erkent dat in de hectische dagen na 7 oktober ‘gebruikelijke mediaprotocollen’ werden omzeild en dat vrijwilligers – die normaal gesproken door de woordvoerder van ZAKA zouden worden gescreend voordat ze werden geïnterviewd – rechtstreeks toegankelijk waren voor journalisten en voorbarige conclusies trokken over wat ze zagen, zonder forensische kennis.
Sommige critici van Israël grepen de ontkrachte ZAKA-verhalen en andere feitelijk onjuistheden aan om te stellen dat de Israëlische regering de feiten verdraaide om de oorlog te rechtvaardigen.
Jermey Corbyn doet mee aan de Britse parlementsverkiezingen van 4 juli als onafhankelijke kandidaat. De voormalige leider van Labour, die veel steun geniet onder moslims, neemt het op tegen zijn eigen partij.
De huidige Labour-leider Keir Starmer heeft Corbyn verboden om zich te kandideren namens de partij. Afgelopen vrijdag hakte Corbyn de knoop door en besloot om als onafhankelijke kandidaat te strijden voor zijn Londense kiesdistrict Islington North.
‘Ik geloof in democratie’, zei Corbyn in een video die hij vrijdag online plaatste. ‘Ik wil dat onze politieke partijen democratisch zijn, maar leden van Islington North Labour is het recht ontzegd om hun eigen kandidaat te kiezen. We moeten opstaan en zeggen dat we dit niet meer pikken. Wij zullen onze rechten doen gelden.’
Corbyn is mateloos populair onder moslims en radicaal-linkse kiezers, vanwege zijn ondubbelzinnige steun voor de Palestijnse zaak. Ook de Britse onafhankelijke parlementariër George Galloway is zeer geliefd onder pro-Palestijnse kiezers. Beide politici zijn door hun rechtse, pro-Israëlische tegenstanders van antisemitisme beschuldigd. Labour heeft onder leiding van centrumkandidaat Keir Starmer een pro-Israëlische koers ingeslagen. Veel moslims en radicaal-linkse kiezers twijfelen er nu aan of ze Labour gaan stemmen.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
