Elke maand gaat de Kanttekening in gesprek met vluchtelingen en statushouders in Nederland. Hoe zijn ze hier gekomen? En hoe hebben zij hun nieuwe leven in Nederland opgebouwd? Deze maand: Sari Akminas (38 jaar) uit Syrië. Of liever gezegd: Sari Ekminas.
Toen hij kort voor zijn vertrek uit Syrië zijn nieuwe paspoort kreeg, zag hij dat er een spelfout in zijn naam zat. De ambtenaar maakte duidelijk dat het dít paspoort werd of helemaal geen paspoort. Aangezien hij in een lastig parket zat en weg wilde, ging hij noodgedwongen akkoord met Ekminas.
Sari Akminas schreef voor Baladna, de eerste dagelijkse Engelstalige krant in Syrië, die populair was onder bijvoorbeeld expats. Alles veranderde toen in 2011 de oorlog uitbrak, de economie achteruit ging en de advertentieverkoop terugliep. Baladna bracht nieuws, maar ook er stonden ook lifestyleartikelen in. De Arabische versie van Baladna bestaat nog online.
‘Ik voelde me in Syrië niet veilig meer, zeker niet nadat er geprobeerd was om me te ontvoeren. Daarom had ik mijn auto verstopt en mijn baard laten staan om niet herkend te worden. In 2013 heb ik Syrië verlaten en ben ik naar Turkije gegaan. Daar heb ik familie. Ik werd verkoper. Geen werk waar mijn hart ligt, maar de schoorsteen moest roken. Maar in Turkije was er geen toekomst voor mij als ongedocumenteerde. Ik had er nooit over nagedacht om naar Europa te gaan, maar een vriend en ik hebben toch die keuze gemaakt. Voor mij werd het Duitsland of Nederland. Ik koos voor het laatste land. Daar heb ik nooit spijt van gehad. Ik had op internet en sociale media vaak afbeeldingen gezien van Amsterdam en van de grachten. Dat leek me wel wat. Die vriend van me is ook naar Nederland gekomen, maar we reisden niet samen.’
Vluchtroute met vijf sterren
Sari beschrijft zijn vlucht naar Nederland als een route met vijf sterren. ‘Ik kon kiezen tussen zorgen dat ik wat geld had en een fake-ID scoren in Griekenland, of een niet ongevaarlijke weg afleggen door Oost-Europa, die deels te voet was. Die laatste optie wilde ik vermijden. Eerst ben ik vanuit Turkije naar Griekenland gevlogen. In dat land heb ik valse identiteitspapieren bemachtigd. Op de luchthaven ging het bijna mis. Als je in Griekenland betrapt wordt op het hebben van valse papieren moet je de cel in, maar er was een cellentekort. Na twee uur te zijn vastgehouden op het vliegveld kon ik weer gaan. Een medewerker gaf me het advies om het nog een keer te proberen. Hij begreep dat ik niet voor niets wilde vluchten, maar hij moest zijn werk doen. Bij de tweede poging ben ik weer betrapt, maar bij de derde poging lukte het om Athene te verlaten.’
‘Als je in Griekenland betrapt wordt op het hebben van valse papieren moet je de cel in’
Eenmaal op Schiphol meldde Sari zich bij de politie als asielzoeker, maar hij scheurde de valse papieren in stukjes en gooide ze in verschillende prullenbakken. ‘Ik had op Facebook gelezen dat dit de beste aanpak was. Later vroegen mensen aan me waarom ik die valse papieren niet had verkocht, maar ik denk niet op die manier. Ik wilde niet dat er misbruik van gemaakt kon worden, vandaar deze keuze. Ik heb ook eerlijk gezegd dat ik op valse papieren had gereisd en wat ik met die papieren had gedaan.’
Op Schiphol werd hij door de marechaussee meteen naar het kantoortje van de IND gebracht. ‘Een dame was heel erg aardig. Ze kalmeerde me en zei dat ik nu veilig was. Het was de eerste keer dat ik iemand van de politie ontmoette die aardig was. In Syrië ging dat heel anders.’
Wat hij ook op Facebook had gelezen was dat je niet zomaar weggestuurd kon worden als je uit een oorlogsgebied kwam, plus wat je moest zeggen en wat er met je ging gebeuren. Ik kreeg een dagkaart voor de trein en een plattegrond met aanwijzingen hoe ik in Ter Apel moest komen.’
Kennismaken met hagelslag
De volgende dag kreeg Akminas wat hij noemt ‘zijn eerste cultuurshock’. Het ontbijt werd geserveerd om 06.00 uur en de lunch bestond uit… een broodje kaas en een glas melk? ‘In Syrië eet je tussen de middag warm. Inmiddels ben ik er helemaal aan gewend en eet ik ’s avonds warm eten. Ik maakte ook kennis met hagelslag. Een dag nadat ik in Ter Apel was aangekomen arriveerde mijn vriend. We hebben aan het COA gevraagd of we bij elkaar konden blijven. Dat bleek uitvoerbaar. Na twee nachten in Ter Apel waren we een maand in Budel en vervolgens in een azc in Doetinchem. Daar was het erg druk. We zijn er een maand gebleven en onze eerste gesprekken met de IND vonden er plaats. Verder hadden we binnen een paar weken een burgerservicenummer. Nu is de wachttijd hiervoor veel en veel langer.’
Na Doetinchem ging het tweetal naar Almere. Alleen was zijn vriend niet langer zijn vriend, maar zijn zwager. De vriend had gevraagd of hij met de zus van Sari zou mogen trouwen. Sari wist dat zijn zus deze man wel zag zitten. Het paar trouwde via Skype, want de zus van Sari was nog in het buitenland. ‘We konden alleen het bovenlichaam van mijn zus zien en zij dat van ons. Onze ‘bovenkant’ was heel netjes gekleed, maar het was erg warm en aan onze benen droegen we shorts.’
Na een tijdje kreeg Sari een huis aangeboden in Oosthuizen, een dorpje bij Volendam. ‘Er woonden veel oudere mensen, de bus kwam twee keer per uur en het huis was veel te groot voor mij. Toch accepteerde ik het, ook al wilde ik in een grote stad wonen. In de periode die volgde, heb ik keihard gewerkt om zo snel mogelijk Nederlands te leren, in te burgeren en mijn rijbewijs te halen. Ik mocht maximaal 20 euro per week aan boodschappen besteden. Zo lukte het me om te sparen voor mijn rijlessen en later een auto.’
Abu Dhabi
Hij vond in Nederland verschillende keren werk dat in het teken stond van asielzoekers in zowel Amsterdam, Utrecht als Rotterdam. Soms was het een match, soms niet. Op een moment voelde Sari toch de behoefte om weer eens in een ander land te wonen. De temperatuur speelde daarbij een rol. ‘Ik wilde geen kou, maar warmte. Mijn zus woont in Abu Dhabi en stelde voor om daar naartoe te komen. Ik kende nog meer mensen daar. De salarissen in Abu Dhabi zijn goed, maar er is geen sociaal werk. Er zijn immers geen arme mensen. In die periode steeg de olieprijs behoorlijk. Ik zat met mijn familie in een restaurant en vroeg me hardop af hoe dat kon in een olieland.’
Hij moest meteen zijn mond houden. Anders zou iedereen aan tafel gedeporteerd kunnen worden. Zoiets kon je niet zeggen.
Vier sollicitatiegesprekken
‘Ik was bezig met online solliciteren in Abu Dhabi, maar ik kreeg geen enkele reactie. Uiteindelijk solliciteerde ik vanuit Abu Dhabi op banen in Nederland. Binnen een paar uur kreeg ik het eerste telefoontje. Ik besloot om niet meer te klagen over het weer en terug te gaan. In Nederland had ik vier sollicitatiegesprekken, waarvan eentje in het azc in Almere, waar ik zelf destijds verbleef als asielzoeker. Daar werd ik aangenomen en ik werk er nog steeds met veel plezier.’
‘Ik ben heel blij dat ik vast werk heb’
Sari gaat vol energie naar zijn werk. ‘Toen ik nog zelf in het azc verbleef, vroeg ik me af en toe af wat de mensen, die ik van achter de balie zag, voor werk zouden doen. Nu weet ik het, want ik doe het zelf. De BRP, de Basisregistratie Personen, de wekelijkse avondmeldplicht en ik help de bewoners van het azc met allerlei dingen. Ze zijn blij dat ik hun taal spreekt, omdat dit voor hen vertrouwd aanvoelt. Het is dankbaar werk.’
Nu weet Akminas zeker dat hij hier blijft. ‘Nederland is een van de beste landen in de wereld. Je hebt werk, je kunt geld verdienen en er is altijd een vangnet, bijvoorbeeld als je je baan kwijt zou raken. Ik ben heel blij dat ik vast werk heb. In Nederland bepaal ik mijn eigen route in plaats van te trouwen en kinderen te krijgen. In Syrië kan zoiets eigenlijk niet.’
Een van de redenen waarom hij zijn werk zo belangrijk vindt, is dat hij weet wat er in asielzoekers omgaat. ‘Ik zeg altijd tegen bewoners dat ze hun tijd in het azc goed moeten gebruiken. Het is een moeilijke tijd tussen mensen die je niet kent en die elk moment overgeplaatst kunnen worden of een huis krijgen. Dat weet ik. Maar ga plannen maken en voer ze uit zodra het kan.’
