Met kandidaat-Kamerlid Mikal Tseggai, nummer 20 van de GroenLinks-PvdA-lijst, praten we over vertrouwen in de politiek, Jeltje van Nieuwenhoven, het Nederlands Elftal en dubbele paspoorten.
Het Haagse PvdA-raadslid Mikal Tseggai (28) staat op nummer 20 van de GroenLinks-PvdA-lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ze is geboren en getogen in Nederland. Haar ouders zijn van Eritrese afkomst. ‘Ik woon nu in Den Haag, waar ik naartoe verhuisde voor mijn studie, maar mijn roots liggen in Haarlem’, vertelt ze. ‘Natuurlijk heb ik voor mijn Nederlandse lijst De Aanslag van Harry Mulisch gelezen. Dat boek speelt zich ook af in de buurt van mijn oude school.’
Wat moet er in Nederland veranderen? Waar gaan de verkiezingen écht over, vindt u?
‘De verkiezingen gaan over de vraag of we een andere koers moeten inslaan. Wat mij betreft slaan we een andere koers in, die van GroenLinks-PvdA. De politiek moet eerlijker. We moeten het vertrouwen van burgers in de politiek weer herstellen. Kan je wel een huis vinden? Krijgen je kinderen goed onderwijs? Kan je overheid nog wel vertrouwen? Hoe zit het met maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan? En wie betaalt dat? Het vertrouwen heeft een flinke deuk opgelopen, onder andere vanwege de Toeslagenaffaire.’
Wat is het belangrijkste probleem wat moet worden opgelost?
‘Alles begint bij vertrouwen. Dat is voor mij het belangrijkste thema. Want pas als er weer vertrouwen is kun je andere problemen oplossen. Je moeten problemen namelijk met de samenleving oplossen, hen meenemen in je verhaal. Als mensen je niet vertrouwen, de politiek niet vertrouwen, er geen draagvlak is, dan gaat het systeem niet meer werken.’
Maar hoe denkt u het vertrouwen terug te krijgen in de politiek?
‘Dat is een lastige. Ik probeer mijzelf te blijven, authentiek te zijn, naar mensen te luisteren, bij hen langs te gaan. Maar ook door een goed herstel van de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen. En door mensen meer inspraak te geven in de politiek.’
‘Ik kom ook langs bij mensen die niet tot mijn achterban behoren’
Ervaart u veel wantrouwen in gesprekken met burgers? Komt u veel ‘boze burgers’ tegen?
‘Soms wel. Er zijn mensen die in de steek gelaten zijn. Ze zijn niet achterdochtig richting mij, maar wel richting de overheid.’
En wat zegt u dan tegen de mensen?
‘Ik probeer te laten zien dat ik wel naar hen luister, wel wat met hun verhalen doe. Ik vraag mensen om langs te komen bij de gemeenteraad, als we over de kwesties waarmee ze zitten debatteren. En natuurlijk kom ik ook bij de mensen zelf langs. Niet alleen in verkiezingstijd.
‘Laatst was er een avond over onderwijs. Ik ben voor de PvdA-fractie in de Haagse gemeenteraad woordvoerder onderwijs. Als we hierover een bijeenkomst beleggen als PvdA nodigen we ook scholen uit. We gaan met hen in gesprek. We kijken naar wat nodig is.
‘Verder vind ik het belangrijk om oprecht te zijn, mijzelf te zijn, dichtbij de mensen te staan.’
Waarom heeft u voor deze politieke partij gekozen?
‘Ik kom uit een links nest. Mijn ouders waren en zijn niet politiek actief, maar ik heb wel van hen geleerd dat je eerlijk moet delen en omkijken naar de ander. Toen ik politiek actief wilde worden ben ik een beetje rond gaan kijken. Bij de PvdA voelde ik mij het meest op mijn plek, omdat dit hele diverse partij is. Ook las ik de verschillende beginselprogramma’s van politieke partijen en concludeerde toen dat die van PvdA het beste bij mij paste.’
En het is natuurlijk ook een partij met een roemrijke geschiedenis: Joop den Uyl, Max van der Stoel, Ed van Thijn, Wim Kok…
‘Een PvdA-politica die ik bewonder is Jeltje van Nieuwenhoven. Veel mensen kennen haar omdat ze voorzitter is geweest van de Tweede Kamer en geparodieerd werd in het televisieprogramma Kopspijkers, maar dat was voor mijn tijd. Ik ken haar van de Haagse gemeenteraad, waar ze de PvdA vertegenwoordigde voordat ik het deed. Ze is mijn mentor geworden. Ik ben heel vaak bij haar op de koffie geweest. Ondanks het leeftijdsverschil hebben we een goede klik. Ze zei tegen mij dat je je nooit een minderwaardigheidscomplex moet laten aanpraten omdat je de enige vrouw in het gezelschap bent, de enige die uit een arbeidersgezin komt of de enige die zwart is. Je moet geloven in jezelf, in je eigen kunnen. Dat hebben mijn ouders mij ook geleerd.’
Waarom zou ik op u moeten stemmen? Wat heeft u Nederland te bieden? Wat heeft u de Nederlandse kiezer (van kleur) te bieden?
‘Het is denk ik heel belangrijk dat de politiek representatief is. Je kunt natuurlijk ook op andere politicus van kleur stemmen, maar ik ben er ook een. Ook vind ik, zoals ik al zei, oprechtheid heel belangrijk. Ik woon in de Schilderswijk. Ik spreek veel mensen. Ik wil hun stem meenemen in politiek.
‘Daarnaast ben ik iemand die gevoelige kwesties durft te agenderen. Ik ben kritisch over Zwarte Piet en zette mij in voor een monument voor het slavernijverleden. De rechtse partijen in de Haagse gemeenteraad zaten daar niet op te wachten. Maar ik heb mij hier toch hard voor gemaakt en bovendien de verbinding gezocht. Je moet dat doen als je in de politiek zit, vind ik.’
Kunt u, als PvdA-politica, wel samenwerken met de rechtse partij Hart voor Den Haag? Of met PVV of Forum voor Democratie?
‘Hart voor Den Haag is geen bondgenoot, laat ik duidelijk zijn. Maar ik praat altijd wel met hen, als ik voorstellen heb. Soms steunen ze ons, soms niet. En soms geven ze suggesties voor mijn voorstel die ik overneem, maar soms zijn het suggesties waar we het helemaal mee oneens zijn. Met een partij als BBB zou ik ook op die manier kunnen samenwerken in de Tweede Kamer straks.
‘Samenwerking met PVV en Forum is lastiger. Met PVV’ers werk ik niet samen in de raad, maar buiten de raad heb ik een soort van modus operandi gevonden van met hen omgaan, bijvoorbeeld tijdens verkiezingsdebatten. FvD-politici groet ik alleen, verder negeer ik hen.’
Hoe kun je ervoor zorgen dat mensen die een afstand ervaren tot de politiek meer bij de politiek worden betrokken?
‘Twee dingen, zoals Joop den Uyl altijd zei. Ten eerste is het belangrijk dat je altijd ja zegt op debatverzoeken. Ik wil ook langskomen bij mensen die niet tot mijn achterban behoren. En ook spreken met mensen die niet tot de usual suspects behoren. Als het bijvoorbeeld gaat over Nederlandse taallessen dan spreek ik niet alleen met de directeur van de organisatie, maar wil ik ook bij een taalles aanwezig zijn om de sfeer te proeven, de mensen die deze lessen volgen spreken enzovoort.
‘Ten tweede zeg ik ja tegen bezoeken van en aan schoolklassen. Schoolklassen komen langs bij ons in de raad maar ik laat mijn gezicht vaak ook op scholen zien. Het is belangrijk dat we met leerlingen over politiek praten. Leerlingen en andere burgers moeten weten dat politiek niet iets is dat ver van je afstaat: je kunt er ook onderdeel van uitmaken.’
Heeft de afstand tot politiek ook met ‘klasse’ te maken?
‘Jazeker. Ik kom uit een gezin die tot een sociaaleconomisch gezien ‘lagere’ klasse behoort. Mijn ouders doen laagbetaald werk. Dit besef, uit een lagere klasse te komen, speelt voor mij een belangrijke rol. Je hebt geleerd harder te werken dan andere mensen. Je weet dat jij meer moet doen om hetzelfde te bereiken.’
Maar voor links spelen, helemaal nu, sociaal-culturele factoren toch ook een belangrijke rol? Links gaat over kleur, over gender, de correcte pronouns (hij/hem, zij/haar, hen/hun), enzovoort.
‘Ik praat niet zo snel over intersectionaliteit. Maar dit vind ik dit wel belangrijk. Je moet naar verschillende zaken kijken. Niet naar kleur, opleiding, de afkomst van iemands ouders of de sociaal-economische achtergrond alleen, maar naar alle dingen bij elkaar.’
Wanneer is Nederland ook uw land?
‘Als Nederland meedoet aan het EK- of WK-voetbal. Ik ga altijd met mijn moeder samen kijken. Mijn moeder is altijd heel zenuwachtig. Ze heeft niks met voetbal, behalve tijdens het EK en WK als Oranje speelt.
‘Een PvdA-politica die ik bewonder is Jeltje van Nieuwenhoven’
‘Het is wel enigszins traumatisch, omdat Nederland uiteindelijk altijd verliest. In 2010 was ik met mijn familie in Eritrea, toen Nederland tegen Spanje de finale speelde in Zuid-Afrika. Wij gingen allemaal de finale kijken en juichen voor Nederland. Het was echter een verschrikkelijke avond, want Nederland verloor.’
‘Mijn ouders voelen zich Eritrees. Maar ze zijn heel Nederlands geworden. Om stipt zes uur begint het avondeten. Mijn vader koopt op Koningsdag oranje tompoesjes. En mijn ouders zijn heel zuinig.’
Wat hoopt u te kunnen doen, als je in de Tweede Kamer wordt verkozen?
‘Het GroenLinks-PvdA-programma proberen te bewerkstelligen, haha. Het hangt vooral van mijn portefeuille af. Maar ik vind het belangrijk, dat is mijn persoonlijke motivatie, om de ongelijke kansen in de samenleving te doorbreken. Dingen waar ik als kind vroeger tegenaan liep zijn nu veel erger geworden. Mijn ouders zeiden tegen mij dat ik altijd harder moest werken dan witte kinderen als ik iets wilde bereiken. Ik wil niet dat ik dit gesprek straks ook met mijn eigen kinderen moet voeren. Het gaat mij om kansengelijkheid.’
U noemde Jeltje van Nieuwenhoven al, maar welke politicus inspireert u nog meer?
‘AOC (het Amerikaanse Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez). Kijk, ik heb geen poster van haar boven mijn bed hangen hoor. Maar ik vind het heel gaaf hoe zij het contact met haar kiezers onderhoudt. En hoe zij politica is geworden. Daar herken ik mijzelf wel in. Ik was weliswaar geen bartender, maar ik kom wel uit een armere familie en ben door de barrière heen gebroken, net als AOC. En ze is jong natuurlijk, net als ik.’
Is de Kamer te wit?
‘Ja.’
‘Hoe wilt u dit veranderen?
‘Ik kan hier alleen wat aan veranderen binnen mijn eigen partij. Niet alle partijen voelen zich helaas verantwoordelijk voor dit thema, GroenLinks-PvdA gelukkig wel. Als de eerste 25 mensen op onze lijst verkozen dan hebben we een mooie dwarsdoorsnede van de maatschappij. Maar helaas is diversiteit voor veel andere partijen geen prioriteit. Bij de SGP staan er alleen maar mannen op de lijst. En ze zijn ook allemaal wit.’
‘Onder kinderen van kleur is er vier keer zo veel armoede’
Daarover gesproken: is GroenLinks-PvdA niet stiekem jaloers op de VVD? Uw partij heeft witte man Frans Timmermans als lijsttrekker, de VVD met Dilan Yesilgöz een vrouw van kleur.
‘Nee hoor, wij hebben liever een progressieve witte man dan een conservatieve vrouw van kleur. Daarnaast gaat het niet alleen over de lijsttrekker, maar om de hele lijst. Bij de VVD zeggen ze dat het om kwaliteit gaat en vinden ze diversiteit niet zo belangrijk. Wij vinden dat wel. En het houdt natuurlijk niet op bij kleur of gender. We hebben ook gekeken naar opleidingsniveau, achtergrond qua werk en studie, de regio’s enzovoort. Politiek moet over de hele breedte divers en representatief zijn.’
Een PVV-vraag: Heeft u een dubbel paspoort? En zou je je niet-Nederlandse paspoort moeten inleveren om Kamerlid te worden?
‘Nee, ik heb geen dubbel paspoort. Maar als dat wel zo zou zijn dan zou ik mijn tweede paspoort niet inleveren. Het is een non-kwestie. Het is onzin dat je niet loyaal bent aan Nederland vanwege papiertje. Als je je wilt inzetten voor de Nederlandse samenleving en de politiek ingaat, dan laat je toch juist zien dat je betrokken bent? Wat maakt een papiertje dan uit?
‘De facto zou ik een Eritrees paspoort moeten hebben. Want Eritrea beschouwt iedereen met Eritrese ouders als Eritrees. Maar ik heb geen Eritrees paspoort omdat de Eritrese overheid hier geen paspoorten uitgeeft. Ook mijn Eritrese vrienden in Nederland hebben geen dubbele paspoorten.’
Is de klimaatbeweging te wit? Of zijn Nederlanders van kleur te weinig bij het klimaat betrokken?
‘Het is allebei waar. Als je in armoede leeft dan heb je andere prioriteiten. Onder kinderen van kleur is er vier keer zo veel armoede. Dan ben je minder bezig met duurzaamheid. De klimaatbeweging moet dit zich beter realiseren.
‘Tegelijkertijd vind ik dat sommige mensen met migratieachtergrond onvoldoende beseffen dat klimaatverandering hun familie in het land van herkomst extra hard treft. We praten in Nederland over de stijging van de zeespiegel, een groot probleem inderdaad, maar dat is in Afrika en Zuid-Azië een nog veel groter probleem. Ik stoor mij trouwens aan sommige opiniemakers, die zeggen dat overbevolking in Afrika het grootste probleem is. Zij vergeten even dat het consumptiepatroon in Afrika veel lager ligt. Mensen in Afrika maken veel minder rommel.’
Het is al bijna 22 november. Wat geeft u de Nederlandse kiezer mee?
‘Ik hoop echt dat zo veel mogelijk mensen gaan stemmen. Ook mensen van kleur. Dat je gaat stemmen en ook tegen je familieleden zegt dat je moet stemmen. Want het is belangrijk dat je stem gehoord wordt.’
In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november interviewt de Kanttekening kandidaten van verschillende partijen. Alle gepubliceerde artikelen over de Tweede Kamerverkiezingen vindt u hier.
