19 C
Amsterdam
Home Blog Pagina 62

‘Steeds meer Palestijnen worden van hun land verdreven’

0

Kort na de afkondiging van het staakt-het-vuren in Gaza richtte Israël de aandacht op de Westelijke Jordaanoever. Voor vredesactivist Thomas van Gool is dit niets nieuws: ‘Geweld door kolonisten, huisuitzettingen en nieuwe nederzettingen gebeurt al jaren.’

Thomas van Gool is projectleider Israël-Palestina bij vredesorganisatie PAX. Hij heeft in de Westelijke Jordaanoever gewoond en zet zich al jaren in voor duurzame vrede in het bezette gebied. Op dit moment lijkt deze vrede verder weg dan ooit. Het geweld nam sinds 7 oktober toe; er vonden minstens 1800 aanvallen door kolonisten plaats. 900 Palestijnen werden hierbij gedood.

Onlangs kwam de Oscar-genomineerde film No Other Land uit. In deze film is te zien hoe de bezetting er uitziet voor een Palestijnse jongen, die bovendien bevriend raakt met een Joodse leeftijdsgenoot. Samen besluiten ze alles vast te leggen, dit doen ze twintig jaar lang. Ook PAX toont de film meerdere avonden, waarbij de zaal steeds bomvol zit. ‘Aan de ene kant ben ik blij dat er veel aandacht voor is. Aan de andere kant schrik ik zelf niet meer van wat je in deze film ziet’, zegt Van Gool.

Hoe moeten we de huidige ontwikkelingen in de Westelijke Jordaanoever dan wel zien?

‘Wat er gebeurt is in principe niet nieuw, maar het neemt wel toe. Het aantal nederzettingen neemt toe en zo ook het aantal kolonisten in de Westelijke Jordaanoever. Afhankelijk van  wie je wel en niet meeneemt, ligt dat aantal nu op 700.000 of daarboven. Het feit dat het aantal nederzettingen groeit, betekent ook dat er steeds meer Palestijnen van hun land worden verdreven. Voor de kolonisten worden bovendien speciale wegen gebouwd – de settler only roads – en deze infrastructuur wordt steeds sneller uitgebreid.

‘Wat ook nieuw is, is de openheid van de Israëlische regering over wat ze aan het doen zijn. In het verleden hielden de meeste regeringen nog wel de schijn op van een tijdelijke bezetting. Sinds 7 oktober zijn er ministers die helemaal openlijk zeggen: dit is ons land, de Palestijnen moeten weg. Ik chargeer een beetje hoor, voorgaande regeringen waren ook niet altijd op zoek naar vrede, maar nu is er veel meer openheid binnen de regering over de wens om het gebied te annexeren en te ontdoen van Palestijnen.’

Waarom is dat nu anders, denk je?

‘Allereerst zitten er nu voor het eerst echt rechtsextremistische, nationalistische, kolonistenpartijen in de regering. Dat is ook voor Israël echt iets nieuws. Dat zijn de Ben Gvir’s (minister van Nationale Veiligheid, onlangs opgestapt in reactie op het staakt-het-vuren in Gaza, red.) en de Bezalel Smotrich’s (minister van Financiën). Het feit dat zij nu in de regering zitten, verandert ook iets aan hoe die regering zich uitspreekt.

Thomas van Gool. Beeld: Gabriëla Hengeveld

‘Zij hebben hun kans geroken tijdens de Gaza-oorlog. Belangrijke handelspartners als de Verenigde Staten en Europa hebben nauwelijks de druk opgevoerd om iets te veranderen aan hun beleid. In deze periode was er bovendien weinig aandacht voor de Westelijke Jordaanoever. In de tussentijd stond Ben Gvir zelf geweren uit te delen aan kolonisten. Kolonisten worden door de staat gesteund bij het verdrijven van hele gemeenschappen. Wat je ziet is dat de Westelijke Jordaanoever steeds meer gezien wordt als Israëlisch grondgebied. Iets wat de facto al geannexeerd is, maar nu nog op papier geannexeerd moet worden. Dat is het langetermijnplan van de regering, en dit plan krijgt nu kans van slagen.’

Wat gebeurt er als het op papier geannexeerd wordt? En wat gaan de Palestijnen daarvan merken?

‘Dan is het officieel Israëlisch land, net als wat met Oost-Jeruzalem is gebeurd. Dat zou betekenen dat er Israëlische wetgeving geldt, terwijl de internationale consensus is dat de bezetting moet eindigen, iets wat ook in de Oslo-akkoorden staat. Wat dit in de praktijk zou veranderen, is nog maar de vraag. Israël bepaalt nu al het leven van de Palestijnen en dat zal niet veranderen.

‘Het maakt Israël heel veel uit wat het Westen doet en vindt’

Als je naar de toekomst kijkt, is het toch wel belangrijk. Nu is de algemene opvatting in westerse landen dat er een tweestatenoplossing moet komen. Als de Westelijke Jordaanoever officieel wordt geannexeerd, is het de facto één staat. Waar moet die tweede staat dan nog komen?’

Is het überhaupt realistisch om naar een tweestatenoplossing te streven in een gebied dat zo gefragmenteerd is door nederzettingen, aparte wegen en checkpoints?

‘Een tweestatenoplossing is inderdaad alleen mogelijk als de kolonisten zich terugtrekken en nederzettingen worden ontruimd. Die fragmentatie is bewust zo gecreëerd. Uiteraard zijn er ook nederzettingen die ontstaan door fanatieke kolonisten die ook volgens Israëlische wetgeving illegale outposts creëren, die overigens later vaak alsnog gelegaliseerd worden, maar over het algemeen is het overheidsbeleid en worden nederzettingen strategisch geplaatst. Zoals bijvoorbeeld ten oosten van Jeruzalem, het smalste stukje van de Westelijke Jordaanoever. Daar zijn heel veel nederzettingen en als je die allemaal met elkaar verbindt, wat Israël nu al jaren aan het doen is, dan verdeel je eigenlijk de Westelijke Jordaanoever in noord en zuid. Je ziet ook dat Jeruzalem door middel van wegen en nederzettingen wordt afgesloten van de Palestijnse dorpen en steden er omheen. Je kunt als het ware de strategische lijnen zien lopen, er wordt heel goed over nagedacht.’

Jij kunt dit vertellen omdat je er geweest bent en nog steeds regelmatig komt. Moet je er geweest zijn om het te begrijpen?

‘Ik denk dat als je er bent, de bezetting ervaart, voelt, ziet en in alles merkt, je er inderdaad niet onderuit kunt. Wat niet wil zeggen dat dit de enige manier is om je bewust te zijn van wat er gebeurt, of je ervoor in te zetten om het te veranderen. Je kunt luisteren naar verhalen van mensen of naar een film als No Other Land gaan, dat zou genoeg moeten zijn om er iets aan te willen doen.’

Maar dat is blijkbaar niet het geval. Kenmerkend in de film No Other Land is de scène waar Tony Blair langskomt in een van de Palestijnse dorpen, waarna opeens de sloop van het dorp door Israël werd gestopt. Waarom komt niet vaker een hoogwaardigheidsbekleder langs?

‘Dat vraag ik me ook weleens af, want ik denk echt dat druk van buitenaf de enige manier is. Het maakt Israël heel veel uit wat het Westen doet en vindt, dat blijkt uit het bezoek van Blair. De echte verandering moet natuurlijk van binnenuit komen, vanuit de Israëlische samenleving. Maar het is als Israëliër in Israël heel makkelijk om niets te merken van het feit dat je in een apartheidsstaat woont. Dat jouw regering door heel veel mensen bekritiseerd wordt. Je kan gewoon je leven leiden, je kan gewoon normaal op vakantie gaan. De Palestijnen wonen achter een muur, je hoeft ze niet tegen te komen, je gaat er niet naartoe als je er niet hoeft te zijn. Daarom kan alleen die druk van buitenaf echt verandering brengen.’

Hoe zorg jij ervoor dat deze boodschap aankomt bij mensen in Nederland? Hoe zorg je ervoor dat het verhaal van de Palestijnen binnenkomt?

 ‘Door te blijven praten, door dingen te blijven delen maar ook door te luisteren. Wat zit er nou bij mensen dat ze zich niet uitspreken tegen dit onrecht? Ik denk dat het heel vaak angst is. Er is bijvoorbeeld veel angst om voor antisemiet uitgemaakt te worden als je je uitspreekt tegen Israël, zeker bij de oudere generaties. Bij hen leeft het schuldgevoel over de Tweede Wereldoorlog sterker. De propaganda die is gebruikt bij de stichting van Israël als een Joodse staat heeft echt zijn sporen nagelaten: een land zonder volk, voor een volk zonder land.’

Een kind speelt in een auto in de buurt van Hebron. Beeld: Thomas van Gool

Het is ook voor een gedeelte racisme, denk ik. We denken minder over Palestijnen, moslims of het Midden-Oosten. Israël wordt juist gezien als een democratie, gelijk aan ons, wit of joods- christelijk. Dit terwijl er ook Palestijnse christenen zijn en je je zou kunnen afvragen of Israël wel zo democratisch is als de helft van de bevolking niet dezelfde rechten heeft als de andere helft.

Het wordt wel minder, vooral onder jongeren. In mei vorig jaar heeft PAX een onderzoek laten uitvoeren door Ipsos I&O naar hoe Nederlanders kijken naar het regeringsbeleid rondom Israël en Palestina. Daaruit blijkt dat meer dan de helft een kritischer beleid wil. Als je dat per leeftijd bekijkt, dan zie je echt een verschil tussen de oudere en jongere generaties.

‘We denken minder over Palestijnen, moslims of het Midden-Oosten’

Tegelijkertijd zijn er ook heel veel bedrijven die gewoon doorgaan met de handel met of in Israël. Een bedrijf als Booking.com bijvoorbeeld, dat verhuurt accommodaties in bezette gebieden en gaat daar gewoon mee door. Door middel van het rapport Don’t Buy into Occupation hebben we inzichtelijk gemaakt om welke bedrijven het gaat en welke banken, verzekeraars en pensioenfondsen hierin investeren.’

 Is er een kloof tussen wat burgers over Israël en Palestina denken en hoe politici hier mee omgaan?

‘Ja, zeker. Mensen nemen hun standpunten hierover vaak niet mee in het stemhokje. Daar spelen heel andere kwesties. Dit terwijl echt niet iedereen die stemt op een partij die de koers van de Israëlische regering steunt dezelfde standpunten deelt.

We zien nu eigenlijk twee tendensen. Aan de ene kant verschuift de publieke opinie over Israël en worden steeds meer mensen zich bewust van het onrecht dat Palestijnen wordt aangedaan. De oorlog in Gaza kreeg heel veel aandacht, en daardoor gaan mensen toch uitzoeken wat er nog meer aan de hand is.

Aan de andere kant wordt het steeds moeilijker om de politiek te overtuigen. Het was nooit makkelijk, maar met de huidige samenstelling van de regering is het misschien wel lastiger dan ooit. Die druk vanuit de Tweede Kamer om structurele verandering voor elkaar te krijgen, zoals een eind aan de bezetting, ongelijkheid en apartheid, die is er eigenlijk steeds minder.’

Ombudsman: Almere schond grondrechten moslims

0

De ombudsman van metropoolregio Amsterdam heeft de gemeente Almere bekritiseerd over het heimelijke onderzoek naar moskeeën, dat in 2021 aan het licht kwam, meldt Omroep Flevoland.

Volgens ombudsman Munish Ramlal is de gemeente ‘ernstig nalatig’ geweest bij de bescherming van de grondrechten van de moslimgemeenschap in Almere.

In 2021 onthulde NRC dat er in meerdere gemeenten een omstreden onderzoek naar moskeeën werd uitgevoerd door onderzoeksbureau NTA, in opdracht van de NCTV. Destijds stond de huidige premier, Dick Schoof, aan het hoofd van de NCTV.

De geheime onderzoeken vonden plaats zonder enige kennis van de betrokken partijen, die vaak ook lange tijd fungeerden als samenwerkingspartner in de strijd tegen radicalisering, zoals in Delft.

De ombudsman is kritisch over het geheime optreden van de gemeente. In het onderzoek Op glad ijs. Mensenrechten onder druk bij veiligheidsonderzoeken staat bijvoorbeeld dat hierdoor de handel en wandel van de gemeente niet gecontroleerd kon worden door de gemeenteraad, mede omdat de onderzoeksresultaten ‘exclusief’ in handen bleven van het particuliere onderzoeksbureau NTA.

Meerdere fundamentele rechten van de Almeerse moslims zouden op deze manier geschonden zijn, zoals het recht op privacy en godsdienstvrijheid. ‘Dit heeft niet alleen het vertrouwen van de islamitische gemeenschappen in Almere ondermijnd, maar legt ook een smet op de rechtmatigheid van het handelen van de gemeente’, staat in het rapport.

De gemeente wordt aanbevolen om meer openheid van zaken te geven, zodat er een begin kan worden gemaakt met het herstel van vertrouwen tussen de gemeente en de moslimgemeenschap.

Bisschop Budde verdient een standbeeld

0

Het was een gewaagde verademing na het pathetische en rancuneuze gebral van de nieuwe dictator in spe, het narcistische monster dat op 5 november opnieuw door de kiezer het Witte Huis in is gekatapulteerd.

Het contrast kon niet groter zijn. Terwijl de techmiljardairs na die rampzalige dag niet wisten hoe snel ze zijn hielen moesten likken om hun zaakjes veilig te stellen, klonk er tijdens die hele opgeblazen kroningsceremonie van Donald I één stem van de menselijkheid.

Mariann Budde, bisschop voor de Episcopaalse Kerk in Washington, durfde het tijdens het traditionele inauguratiegebed op 23 januari aan om middels een smeekbede op te komen voor de door zijn plannen bedreigde minderheden en een beroep te doen op zijn geweten.

Trump op zijn geweten aanspreken: dat is zoeken naar iets wat er niets is. Niet eerder heeft een dermate totaal misvormde persoonlijkheid het tot Amerikaans president geschopt. Zijn wereld bestaat slecht uit winnaars en verliezers, en voor de laatsten, de zwakkeren, koestert hij slechts diepe verachting. Zijn hele loopbaan is gebouwd op het genoegen om andere mensen te vertrappen.

Slechts één ding bezielt hem: wraak. En die zal iedereen voelen die hem de afgelopen jaren niet welgezind is geweest – gewezen ministers die nu hun beveiliging verliezen, gewezen generaals wier portret nu verwijderd wordt. Daarvoor wordt de hele staatsmacht ingezet.

Sinds die mislukte moordaanslag komt daar een gevaarlijk Messiascomplex bij – God heeft hem gereed om Amerika te redden, en zijn paladijnen blaten dat braaf na. Sommige hunner reppen nu al van een aanpassing van de constitutie om een derde presidentiële termijn mogelijk te maken, zodat Trump zijn werk kan voltooien.

En dan is er Mariann Budde, die hem op grond van haar geweten in het hol van de leeuw tegenspreekt. Veel oerconservatieve christenen, gekenmerkt door een benepen egoïstische mentaliteit die haaks op het Evangelie staat, vielen over haar heen. Haat jegens andersdenkenden is immers hun belangrijkste geloofsartikel. Een Republikeins congreslid riep al dat Budde op de deportatielijst gezet moest worden.

Welkom in het nieuwe dystopische Amerika van de Grote Trumptator: iedereen die het waagt Hem tegen te spreken, wordt gedeporteerd.

Voor haar moed om in een zo vijandig gezelschap onverstoorbaar voor anderen op te durven komen – talloze aanwezigen schijnen vanwege deze onverwachte tegenspraak verbijsterd met hun ogen gerold te hebben – verdient Mariann Budde een standbeeld. Pal voor het Witte Huis.

Het totale tegendeel van Mariann Budde vormt Marjolein Faber

Want hoe veel mensen die in de positie zijn om dat eveneens te doen, durven dat nu inderdaad ook te doen, nu, nu het nog slechts ongemakkelijk is – en nog niet meteen levensgevaarlijk? De meesten kijken al dan niet beschaamd weg, verschuilen zich achter formaliteiten of er even niets van te vinden – of huilen mee met de wolven in het bos. De gemakzuchtige lafheid van Mark Zuckerberg is in feite nog stuitender dan de egomane verdorvenheid van Elon Musk.

‘Toen de Nazi’s de communisten arresteerden heb ik gezwegen; ik was immers geen communist.

Toen ze de sociaal-democraten gevangen zetten heb ik gezwegen; ik was immers geen sociaal-democraat.

Toen ze de vakbondslieden kwamen halen heb ik gezwegen; ik was immers geen vakbondsman.

Toen ze de joden opsloten, heb ik gezwegen; ik was immers geen jood.

Toen ze de katholieken arresteerden; heb ik gezwegen; ik was immers geen katholiek.

Toen ze mij kwamen halen… was er niemand meer die nog kon protesteren.’

Aldus de Duitse dominee Martin Niemöller, nadat hij in 1937 na een preek tegen Hitler in het concentratiekamp Sachsenhausen was beland.

En hoe zit dat bij ons? Het totale tegendeel van Mariann Budde vormt Marjolein Faber, met afstand de meest kwaadaardige Nederlandse minister ooit. ‘Ik ben beleid’ en ‘dit wil het volk’: iedere deskundige negerend of openlijk schofferend poogt ze door bewust wanbeleid zelf de voor de PVV electoraal broodnodige chaos en crisissfeer te scheppen.

De jurist Carolus Grütters heeft daarom op 22 januari met een stuk in NRC terecht aangifte tegen haar gedaan wegens ambtsmisdrijf. Daar staat drie jaar op. Waar bisschop Budde een standbeeld verdient, hoort minister Faber inderdaad eerder thuis in de gevangenis.

Meer dan helft Oekraïense vluchtelingen werkt in loondienst

0

Meer dan de helft van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland werkt in loondienst. Vorig jaar nam hun aantal flink toe.  Dit maakte het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vandaag bekend

Op 1 november 2024 werkte 59 procent van de ruim 92 duizend vluchtelingen uit Oekraïne in loondienst. Een jaar eerder was dit nog 55 procent. Hierbij gaat het om vluchtelingen van 15 tot 65 jaar, meldt het CBS.

Oekraïense vluchtelingen in de leeftijdscategorie 25 tot 45 jaar zijn de grootste groep werkenden en vrouwen werken evenveel als mannen.

De vluchtelingen uit Oekraïne werken als uitzendkracht, oproepkracht of in een ander tijdelijk dienstverband in vooral zakelijke dienstverlening, maar ook in handel, vervoer en horeca. Meer dan de helft deed dit op fulltime basis (53 procent).

Oekraïense vluchtelingen mogen werken in Nederland dankzij een uitzonderingsbepaling. Vluchtelingen en andere migranten uit andere landen mogen dat pas na zes maanden. Hier is veel kritiek op. Asielzoekers zouden veel eerder kunnen starten met een nieuw leven als zij direct kunnen werken, is een veelgehoord argument.

Grote protesten in Duitsland tegen samenwerking met de AfD

0

Tienduizenden mensen gingen dit weekend de straat op in Berlijn en andere Duitse steden om te protesteren tegen de CDU/CSU, die samenwerking met de extreemrechtse partij AfD niet langer uitsluit. 

Volgens de politie waren er in Berlijn 160.000 mensen op de been, volgens organisatoren zou het zelfs om 250.000 mensen gaan. Kleinere demonstraties werden georganiseerd in veel andere Duitse steden.

De reden voor de massale protestactie is de recente politieke koerswijziging van CDU/CSU, dat tot dan toe, evenals andere politieke partijen, de samenwerking met de AfD had uitgesloten. Dit omdat het een extreemrechtse partij is die de democratie mogelijk kan ondermijnen.

Toch dacht partijleider Friedrich Merz hier vorige week woensdag anders over. Om een meerderheid te behalen voor strengere asielwetten zocht hij toenadering tot de AfD, dat hiermee instemde. Uiteindelijk werd het wetsvoorstel niet aangenomen, maar het kwaad was toen al geschied.

Demonstranten spraken zich woedend uit over de CDU/CSU. Het zou een pact met de duivel hebben gesloten, een pact dat moest worden tegengegaan, zo meldt AFP. Duitsland houdt binnen een maand verkiezingen en de gebeurtenis zal ongetwijfeld impact hebben op de resultaten.

Lees ook:

Duitsland: CDU wil ‘asielstop’ en sluit samenwerking met AfD niet langer uit

Laatste Armeense dorp in Turkije voelt zich bedreigd door nieuwbouw

0

Een nieuw plan van de overheid voor gebieden die twee jaar geleden door een zware aardbeving werden getroffen, maakt de bewoners van het Armeense dorp Vakifli in Zuid-Turkije bezorgd. Ze vrezen dat de komst van nieuwe bewoners het Armeense karakter van het dorp zal veranderen, meldt de Turkse nieuwssite Bianet.

Het Armeense dorp Vakifli is niet blij met de huisvestingsplannen. Ze vrezen dat de nieuwbouw zal leiden tot onteigeningen, waardoor het unieke karakter van het dorp verloren gaat. Het laatste Armeense dorp in Turkije zou daardoor kunnen verdwijnen.

‘We zijn tegen de onteigeningen. We zijn een dorp dat al eeuwenlang bestaat en door nieuwbouw wordt bedreigd’, klaagt een anonieme Armeense dorpeling bij Bianet. Er is een officiële klacht ingediend bij het dorpsbestuur. Een afgevaardigde heeft binnenkort een gesprek met de districtsgouverneur.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de Armeniërs in het Ottomaanse rijk gedeporteerd en vermoord. Ongeveer anderhalf miljoen christenen werden gedood door het Jong-Turkse regime. Turkije ontkent nog steeds dat het een genocide was op de Armeniërs en andere christelijke groepen.

De Armeniërs in Vakifli zijn de laatste overgebleven leden van deze groep in Zuid-Turkije. De Oostenrijkse schrijver Franz Werfel schreef het beroemde boek De veertigen van de Musa Dagh (1933) over deze gebeurtenissen.

Trumps en Musks aanvallen op de EU zijn een doordachte strategie

0

Trump wil Groenland kopen om de EU in paniek te brengen, denkt Roel van Duijn. ‘Het is het voornemen van Grote Bek en Gestrekte Arm om de Europese Unie kapot te maken.’

Bewaar ik bij alle rondvliegende breekijzers van Trump en Musk mijn geliefde stoïcijnse kalmte? ’s Nachts woel ik in bed en mijn vrouw betrapt me er op dat ik vaak in ondoorgrondelijke gedachten verkeer.

Grote Bek blaft tegen Denemarken, dat in shock is en haastig nieuwe oorlogsschepen naar Groenland wil sturen. Maar varen ze dan eigenlijk niet de verkeerde kant op? In de Oostzee lijken de Russen hun sabotage van westerse kabelverbindingen te verankeren.

We krijgen het sinds Trumps herverkiezing nu van twee kanten om de oren. Vanuit het Oosten werden we al langere tijd politiek en militair aangevallen, dat konden we al niet aan, en nu komen er ook uit het Westen intimidaties en politieke aanvallen in plaats van de vertrouwde steun. Hoe overleeft het vrije, democratische Europa deze ijskoude douche?

Trumps hebberige vingers naar Groenland wijzen naar een onaangenaam raadsel. Denemarken en Groenland zijn toch bereid om alles in vriendelijke samenwerking te doen wat de Amerikaanse slokop wenst? Amerikaanse militaire bases zijn prima, heeft de Deense premier Mette Frederiksen geantwoord. Delfstoffen winnen door Amerikaanse bedrijven, dat lijkt me een goede zaak, glimlacht de Groenlandse premier Egede vanuit zijn iglohoofdstadje Nuuk. Maar waarom zou Groenland een nieuw Alaska – destijds gekocht van Rusland – moeten worden? Ingelijfd door de VS? Waarom geen normaal respect voor de soevereiniteit van het land? Waarom dreigt Grote Bek de Denen onnodig met torenhoge handelstarieven in plaats van bondgenootschappelijk met hen samen te werken?

Het plan

Trumps agressiviteit tegen de kleine NAVO-bondgenoot lijkt belachelijk, maar in mijn nieuwe pyjama heb ik vastgesteld dat er een plan achter zit. Dat plan is de bevestiging van een angst die mij al meteen beving toen ik zag wie Grote Bek voor zijn inauguratie uit Europa had uitgenodigd. De vijanden van de Europese samenwerking, een voor een. Zorgvuldig uitgekozen, op een rijtje. De vertegenwoordigers van Europees extreemrechts stonden bij Grote Beks inzwering te klappen. AFD, Front Nationale, Farage, de man die de ongelukkige afbrokkeling van Groot-Brittannië van de EU op z’n geweten heeft. De hele, Poetingezinde oppositie met daarbij nog Meloni, erfgename van Mussolini’s heldendom.

De vertegenwoordigers van Europees extreemrechts stonden bij Grote Beks inzwering te klappen

Eerst twijfelde ik nog even of Musks uitgestoken arm ècht wel de nazi-groet zou zijn geweest, dat kon toch niet waar zijn? Maar toen las ik dat zijn opmerking dat de AfD de enige redding van Duitsland is, gevolgd werd door wéér een actie die duidelijk maakt dat de Amerikaanse regering nu systematisch de AfD de steunt en de grootste partij van het land wil maken. Die nieuwste actie is dat Musk, zaterdag 25 januari, op een scherm aanwezig was bij een AfD-manifestatie in het Oost-Duitse Halle en daar uitroept dat de Duitsers weer echte Duitsers moeten worden en dat het Duitse schuldgevoel nu wel tot het verleden mag behoren. Waar bemoeit die Zuid-Afrikaanse Amerikaan zich mee, vroeg ik me af. Maar zo’n uitroep op een opgewonden verkiezingsbijeenkomst van een hyper-nationalistische Duitse partij, die desinformatie over Hitler (‘een socialist’!) verspreidt: dat is niet zomaar iets. Dat nog wel in de dagen dat de tachtigjarige bevrijding van Auschwitz herdacht wordt. Dat is onderdeel van een uitgedacht plan.

Ik kan er niet omheen. Het is het voornemen van Grote Bek en Gestrekte Arm om de Europese Unie kapot te maken. Het wordt niet uitgesproken, maar dat hoort bij dit plan. Trump hoopt met zijn duim op Groenland Europa in paniek te brengen. Want de EU zal Denemarken moeten steunen en zich daardoor frontaal tegen hem en zijn machtige land keren. Dat is wat hij wil uitlokken, rotzooi. Trump bedreigt Europa met de invoering van hoge handelstarieven; voor elk product dat Europese firma’s in de VS invoeren zullen wij 10 of 20 procent van de prijs moeten betalen. Funest voor de Europese economie en daarom zal hij afzonderlijke Europese landen in verleiding brengen om afzonderlijk gunstigere deals te sluiten. Wat niet kan volgens het Europese recht. Maar wat tot enorme spanningen, ja tot een explosie van de EU zou kunnen leiden.

Het tegenplan van EU 

De Europese Commissie doorziet Trumps plan en heeft gelukkig stelling genomen. Ursula Von der Leyen heeft nu afgekondigd dat bij alle openbare aanbestedingen in Europa de voorkeur zal worden gegeven aan Europese bedrijven boven die van erbuiten, dus ook boven Amerikaanse. Een vorm van protectionisme dat tegen het vrije marktdenken ingaat en ook eigenlijk oneconomisch is, maar het dient als antwoord op de Amerikaanse aanval.

De krokodil, in Moskou, vindt dit allemaal prachtig

Onderdeel van dit antwoord is ook dat men een groot aantal Europese regels wil afschaffen om het Europese bedrijfsleven de vrije hand te geven. Dit gaat vooral ten koste van de Green Deal, een van de verworvenheid van de vorige Europese Commissie. En ongetwijfeld ten koste van de door Timmermans ingevoerde wet voor natuurbescherming. De afgesproken afschaffing van de benzinemotor voor auto’s, die in 2035 definitief moet zijn, hangt nu in de lucht. Dit als gevolg van de Republikeinse agressie tegen Europa, nog maar ruim een week na Trumps aantreden.

Poetin

De krokodil, in Moskou, vindt dit allemaal prachtig. Vijand Europa, wordt nu in de rug aangevallen door zijn andere vijand, Amerika. Hij slijmt nu bij Trump, hij noemt Grote Bek een slimme man en hij verwelkomt zijn begeerte naar Groenland door hem aan te bieden dit allergrootste eiland ter wereld samen te delen. Krokodil kijkt uit naar een vruchtbaar gesprek met zijn ‘slimme’ ambtgenoot Grote Bek, die hem zelf al meerdere malen ‘geniaal’ heeft genoemd, bijvoorbeeld toen hij in februari 2022 Oekraïne met zijn leger de strop om de hals snoerde.

Europa zit in de tang. Uit het oosten naderen Poetins troepen, uit het westen dreigen Trumps invasie met tolmuren, pesterijen en een explosie van het sinds de Tweede Wereldoorlog moeizaam opgebouwde, maar unieke samenwerkingsverband tussen de voormalige vijanden op het oude continent.

Ik kan de slaap niet vatten.

Dit is een ingezonden opinie en geeft niet noodzakelijk het standpunt van de Kanttekening weer.

Israël vernietigt meerdere woningen op Westoever

0

Het Israëlische leger heeft, ondanks het bestand in Gaza, meerdere huizen in een woonwijk op de Westelijke Jordaanoever vernietigd. De operatie in het vluchtelingenkamp Jenin duurt al meer dan dertien dagen en heeft inmiddels 25 Palestijnen het leven gekost, zo meldt de Arabische nieuwssite Middle East Eye.

Bij de nieuwste aanval op de bezette gebieden zijn twintig woningen door explosies vernietigd. De verwijdering van Palestijnse huizen past in de voortdurende kolonisatie van Palestijns grondgebied op de Westoever.

De kampen worden al decennialang systematisch vernield en het grondgebied wordt onteigend door de Israëlische staat, waardoor Palestijnse bewoners telkens moeten wijken. Ze maken plaats voor kolonisten die het gebied met veel geweld innemen.

Ook zou een ziekenhuis door de explosies zijn beschadigd. Bij de vernietiging van de wijk met explosies kwamen geen mensen om, maar een dag eerder werd een 73-jarige Palestijn doodgeschoten in Jenin, vermoedelijk iemand die werd verordonneerd zijn woning te verlaten.

Tot nu toe zijn meer dan 100 woningen verwoest. Daarnaast zijn waterleidingen beschadigd, waardoor een derde van de inwoners van Jenin momenteel zonder watervoorziening zit.

Journalist Chris de Ploeg: ‘Fascisme en liberalisme zijn diep verweven’

0

Het klassieke verhaal over de Tweede Wereldoorlog is de strijd van het ‘vrije Westen’ tegen de totalitaire nazi’s. Maar dit verhaal klopt niet, vindt de auteur en journalist Chris de Ploeg. ‘Fascisme en liberalisme zijn hecht met elkaar verbonden en hebben hun wortels in het kolonialisme.’

De Ploeg (1994) schrijft voor De Groene Amsterdammer, Het Parool en One World over diverse thema’s, waaronder dekolonisatie, klimaatrechtvaardigheid en racisme. Ook is hij fractiemedewerker bij De Vonk, een Amsterdamse lokale partij die zich heeft afgesplitst van BIJ1. Zijn pas verschenen boek De grote koloniale oorlog, uitgegeven bij Starfish Books, moet het eerste deel worden van een trilogie. Dit deel gaat over de Tweede Wereldoorlog, een oorlog die De Ploeg beschouwt vanuit het perspectief van het kolonialisme en de strijd daartegen. Het tweede boek zal over de Koude Oorlog gaan, deel drie over ons huidige tijdsgewricht.

‘In De grote koloniale oorlog onderzoek ik hoe de Tweede Wereldoorlog niet op zichzelf stond, maar onderdeel was van een bredere, langdurige koloniale strijd’, vertelt De Ploeg. ‘Ik begin het boek in 1492, het jaar dat Christopher Columbus Amerika binnenviel, en behandel veel van de belangrijkste revoluties, oorlogen en genociden van de afgelopen vijfhonderd jaar. De Tweede Wereldoorlog vormt de centrale lens van mijn analyse, niet alleen uit historische interesse, maar ook om een beter begrip te krijgen van de wereld waarin we nu leven. We beschouwen de oorlog als moreel ijkpunt, maar de structuren die aan deze oorlog ten grondslag lagen – kolonialisme, racisme en uitbuiting – zijn veel dieper geworteld in de westerse geschiedenis dan vaak wordt erkend.’

De Ploeg kreeg het idee voor dit boek nadat hij had geschreven over de Dodenherdenking op 4 mei. ‘De Joodse slachtoffers van de Holocaust staan centraal bij die herdenking, maar dat is pas sinds de jaren zestig zo. De Roma en Sinti, die ook door de nazi’s structureel werden uitgemoord, zijn nog veel langer vergeten. De focus van de Dodenherdenking lag aanvankelijk bij de Nederlandse soldaten en de verzetsstrijders. Ook herdenken we de soldaten die vielen in latere oorlogen. Opmerkelijk, want hun slachtoffers herdenken we dan weer niet. Dit zette me aan tot nadenken over de onderliggende structuren, en dat mondde uit in een lang essay. Ik kon alleen een kortere versie gepubliceerd krijgen, dus besloot ik van het grotere verhaal een boek te maken. En nu worden het drie boeken.’

De Franse filosoof Jean-Louis Vullierme stelt in zijn boek De spiegel van het Westen (2015) dat het nazisme geen uitzondering was, maar een mainstream uiting van de westerse cultuur. Sluit u daarbij aan?

‘Ik ken het boek, maar moet toegeven dat ik het niet heb gelezen. Als ik een inspiratie moet noemen, zou ik eerder Aimé Césaires Discourse sur le colonialisme noemen, dat overigens al in 1950 werd gepubliceerd. Mijn idee is inderdaad niet volstrekt origineel; dit perspectief is in de gekoloniseerde wereld altijd common sense geweest. Mahatma Gandhi, om een bekend voorbeeld te noemen, vergeleek de nazi’s met de Britten. Mijn boek gaat echter niet alleen over de culturele en racistische dimensie van deze geschiedenis, maar ook over de klassenstrijd. Die zijn namelijk fundamenteel met elkaar verbonden.

‘Zo zie je dat tijdens de opkomst van het kolonialisme ook de onderklasse van Europa gigantisch werd uitgebuit, onteigend en onderdrukt. Kapitalistische landen hadden koloniën nodig voor hun bedrijven, maar later ook om intern een volksopstand te voorkomen. Vestigingskolonialisme was bijvoorbeeld een effectief antwoord op de werkloosheid in Groot-Brittannië, dat haalde de druk van de ketel af. Zo verwoordde Cecil Rhodes, wellicht de meest invloedrijke Britse kolonist aller tijden, het letterlijk.

‘Dat Duitsland, Italië en Japan zich zo agressief gedroegen, kwam mede doordat zij kolonie-arme landen waren met tegelijkertijd grote kapitalistische bedrijven. Die snakten naar koloniale afzetmarkten, goedkope arbeid en grondstoffen in de koloniën enerzijds, en een uitlaatklep voor de overtollige Duitse onderklasse anderzijds. Linkse bewegingen waren daar dan ook een serieuze bedreiging voor de gevestigde orde. Fascisme is in essentie anticommunistisch, en dat is cruciaal: fascisten waren fel tegen het communisme, mede omdat het antikoloniaal was.’

Maar communisten hadden toch zelf ook racistische en imperialistische trekken? Denk aan de uitspraken van Karl Marx over zwarte mensen en het antireligieuze beleid van veel communistische regimes.

‘Marx maakte een ontwikkeling door en werd later in zijn leven expliciet antikoloniaal. Vladimir Lenin ging daarin nog verder: hij schreef een boek waarin hij imperialisme beschreef als het hoogste stadium van het kapitalisme. Ook richtte hij een universiteit op in de Sovjet-Unie waar mensen uit de gekoloniseerde wereld werden opgeleid. De Sovjets financierden ook de Internationale Liga tegen Imperialisme en Koloniale Onderdrukking, een voorloper van de antikoloniale Bandungconferentie in 1955. Over het algemeen was het communisme de enige grote ideologie die structureel antikoloniaal was.

‘Fascistische schrijvers noemden communisten regelmatig ‘verraders’ van het witte ‘ras’, en associeerden het communisme met de onderdrukte groepen waar zij voor opkwamen, waaronder Chinezen, zwarte Amerikanen, en natuurlijk Joden. Nazi-orders om aan het Oostfront massaal Joden uit te moorden waren dezelfde orders die bevolen om communisten uit te roeien. Het genocidale geweld van de nazi’s tegen Joden en Slavische volkeren was diep vervlochten met anticommunisme.’

In hoeverre was nazi-Duitsland een koloniale macht? Het had toch geen overzeese koloniën?

‘Nazi-Duitsland koloniseerde Oost-Europa – dat zeiden ze ook letterlijk – en dat is wat schrijvers als Césaire een koloniale boemerang noemen. Het kolonialisme dat naar binnen keert. De Joods-Poolse jurist Raphael Lemkin, die het begrip genocide introduceerde, zag het Duitse imperialisme zelfs als de fundamentele drijfveer achter hun genocides.

‘Ze keken onder andere naar Amerikaanse en Britse koloniale modellen. De vernietigingsoorlog in Oost-Europa had sterke overeenkomsten met vestigingskolonialisme in de Verenigde Staten, waar de oorspronkelijke bewoners werden uitgeroeid door witte kolonisten. Adolf Hitler vergeleek de Duitse expansie naar het oosten expliciet met de Amerikaanse westwaartse expansie. Daarnaast waren de nazi-rassenwetten geïnspireerd door Amerikaanse segregatiewetten.

‘Er waren ook directe, biografische verbindingen met andere koloniale genociden. Denk bijvoorbeeld aan de genocide in Namibië tegen de Herero en de Nama onder het Duitse kolonialisme. Veel Duitse koloniale soldaten zouden later de nazipartij voeden. De top van de SS bezocht ook Italiaans Libië, waar de oorspronkelijke bewoners werden uitgemoord in vernietigingskampen onder Mussolini, en zij studeerden aan Italiaanse koloniale instellingen.’

‘In liberale kringen is het bon ton om communisme en fascisme op één hoop te gooien als totalitaire ideologieën’

U citeert in uw boek de eminente Afro-Amerikaanse burgerrechtenactivist W.E.B. Du Bois, die sympathiseerde met het Japanse keizerrijk, ondanks de wreedheden van het Japanse leger in China. Was dat geen ernstige misrekening van hem?

‘Inderdaad. Ik ben kritisch op Japan en benoem in mijn boek hun wrede koloniale politiek. Japan was een imperialistische mogendheid die de westerse koloniale tactieken kopieerde en daarvoor ook expliciet ‘wetenschappers’ naar Europa stuurde. De paradox is dat Japan niet wit was en daardoor wel een symbolische rol speelde in de strijd tegen westerse overheersing. De Japanse overwinning op Rusland in 1905 inspireerde bijvoorbeeld veel antikoloniale bewegingen, omdat het de mythe van witte superioriteit doorprikte.’

Zie je de geallieerden als ‘bad guys’ van de Tweede Wereldoorlog, omdat het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België en Nederland koloniën hadden en de inheemse bevolking daar onderdrukten?

‘Zo zou ik het niet zeggen. Maar fascisme was wel een radicalisering van de koloniale traditie. In liberale kringen is het bon ton om communisme en fascisme op één hoop te gooien als totalitaire ideologieën. Maar feitelijk heeft het liberalisme veel meer met het fascisme gemeen. Beiden worden fundamenteel gedreven door ongelijkheid.

‘Neem de Britse premier Winston Churchill – van 1904 tot 1924 lid van de Liberal Party. Hij bewonderde lange tijd de Italiaanse dictator Benito Mussolini. Toch kwam het ondanks de overeenkomsten tussen liberalen en fascisten niet tot een daadwerkelijk verbond met nazi-Duitsland. Dat lag te gevoelig bij de publieke opinie. Maar via achterkamers werd duidelijk gemaakt dat Nazi-Duitsland van liberalen en fascisten de vrije hand zou krijgen in Oost-Europa. Tegelijkertijd investeerden westerse bedrijven uit de Verenigde Staten massaal in de Duitse oorlogseconomie.’

Maar de Sovjet-Unie sloot in augustus 1939 wél een verbond met nazi-Duitsland: het beruchte Molotov-Ribbentroppact.

‘Ja, dat was Realpolitik en moet zeker bekritiseerd worden. Maar het hele verhaal is wél dat de Sovjets eerst herhaaldelijk een pact aanboden aan Frankrijk en Groot-Brittannië, dat consistent werd afgewezen. Het Molotov-Ribbentroppact was een overlevingsstrategie, geen ideologische alliantie. Dankzij dit pact kon de Sovjet-Unie zich verder bewapenen en een bufferzone creëren in centraal Europa, waardoor de Nazi Blitzkrieg Moskou niet haalde voordat de winter toesloeg. Volgens sommige historici van de Tweede Wereldoorlog, zoals Geoffrey Roberts, was dat zelfs doorslaggevend voor het uiteindelijke verlies van de nazi’s.

‘De nazi’s voelden geen enkele ideologische verbintenis met de Sovjet-Unie. Sterker nog, aan de vooravond van de invasie in de Sovjet-Unie schrijft de Duitse propagandaminister Goebbels in zijn dagboek dat zijn levensdoel eindelijk wordt vervuld, en Hitler dat met hem eens is. De reden dat ze toch eerst Frankrijk en de Lage Landen hadden veroverd, was uit angst voor een tweefrontenoorlog. Koloniale machten voerden immers ook constant oorlogen met elkaar, die waren in competitie. Daar was Hitler ook enorm gefrustreerd over.’

Toch kun je de Sovjets onmogelijk zien als de ‘good guys’. Ze bezetten na het sluiten van dit pact delen van Oost-Europa, om nog maar te zwijgen over de genocide op de Oekraïners, bekend als de Holodomor.

‘Mijn boek erkent zowel de prestaties als de misdaden van de Sovjet-Unie, die verzwijg ik zeker niet.  In mijn boek noem ik de hongersnoden, de Grote Terreur en de deportaties. Maar ik stel ook de vraag: waarom is het zo gelopen? En waarom wilde de gehele westerse wereld de Sovjet-Unie vernietigen? Ik geef daar een genuanceerd antwoord op. Duidelijk is dat de repressie in de Sovjet-Unie vooral werd gedreven door oorlogsangst, niet de raciale hiërarchie van het Westen.

‘Ik laat ook zien dat de kasten met lijken van het koloniale kapitalisme eindeloos veel groter zijn dan die van het ‘reële bestaande socialisme’.  Tussen 1880 tot 1920 stierven bijvoorbeeld ruim twee keer zoveel mensen in Brits-Indië door honger en ondervoeding dan het gecombineerde dodental van alle hongersnoden in de Sovjet Unie, maoïstisch China, Noord-Korea, het Cambodja van Pol Pot en het Ethiopië van Mengistu samen. Kolonisatie betekende vrijwel altijd een enorme toename van armoede, de-industrialisatie en vrijwel permanente ondervoeding. Op de lange termijn was het omgekeerde het geval in de Sovjet-Unie.

‘Dat laatste is vooral wat het Westen angst inboezemde, niet de repressie. De Sovjet-Unie realiseerde sociale, culturele en economische rechten over de gehele linie. Sovjet-Centraal-Azië bijvoorbeeld, zou in levensverwachting, geletterdheid, toegang tot cultuur, huisvesting en gezondheidszorg, haar buurlanden mijlenver achter zich laten. Racisme werd strafbaar gesteld, onderdrukte talen en culturen werden massaal gesubsidieerd, en lonen en arbeidsvoorwaarden werden gelijk getrokken over alle Sovjet-republieken. Dat was een belangrijke inspiratiebron voor antikoloniale leiders.

‘Tachtig procent van de Duitse soldaten sneuvelden op het Oostfront – het was een gehaktmolen voor de Wehrmacht. Toch wordt de rol van de Sovjet-Unie in de oorlog vaak onderbelicht, mede door het westerse fervente anticommunisme, dat voortkomt uit de rol van communisten in antikoloniale-, arbeiders- en emancipatiebewegingen. De gehele, complexe en diverse geschiedenis van revolutionair links – met talloze verschillende stromingen in talloze landen – wordt vervolgens gereduceerd tot de ergste rampjaren onder Stalin, die op zijn beurt op de meest ongenuanceerde manier worden afgeschilderd als een kopie of bondgenoot van Nazi-Duitsland. Dat is een doorzichtige poging om de revolutionaire traditie te demoniseren en het ‘redelijke midden’ vrij te pleiten van zijn aanzienlijke rol in de opkomst van het fascisme.’

Iets anders: hoe kijkt u aan tegen de westerse aandacht voor de Holocaust?

‘De Holocaust verdient aandacht, maar de manier waarop die aandacht zich heeft ontwikkeld is historisch en politiek bepaald. De Holocaust wordt uniek gemaakt, in plaats van haar te plaatsen in de langere geschiedenis van kolonialisme en kapitalisme, die de nazi’s zo expliciet heeft geïnspireerd. Op die manier zorgt het Westen dat het zichzelf geen spiegel hoeft voor te houden.

‘Het is bijna alsof rechtse partijen vergeten zijn wie de Holocaust heeft uitgevoerd’

‘Bovendien, pas vanaf de jaren zestig werd de Holocaust langzaamaan een centraal thema in het westerse collectieve geheugen, mede door het toenemende geopolitieke belang van Israël. Het proces tegen Adolf Eichmann in Jeruzalem in 1961 speelde daarbij een belangrijke rol, maar de echte kentering kwam na de Zesdaagse Oorlog van 1967, toen Israël het pan-Arabische socialisme van Nasser de genadeklap gaf.

‘Daarnaast wordt de Holocaust steeds vaker gebruikt door rechtse partijen als middel om migranten en moslims buiten de zogenaamd ‘judeo-christelijke’ samenleving te plaatsen. Wat extra bizar is, omdat Europese joden juist hun ‘gouden eeuw’ doormaakten onder de islamitische Moren (die eeuwenlang heersten op het Iberisch schiereiland, red.). Nadat christenen daar de macht veroverden, vervolgden ze Joden en moslims systematisch. Het is bijna alsof die rechtse partijen vergeten zijn wie de Holocaust heeft uitgevoerd.’

Wat vindt u van de sympathieën voor nazi-Duitsland in delen van de islamitische wereld? Islamcriticasters wijzen dikwijls naar Mohammad Amin al-Hoesseini, de grootmoefti van Jeruzalem die met de nazi’s samenwerkte.

‘Zulke sympathieën waren er in de islamitische wereld slechts in beperkte mate, en dan vooral op de rechterflank. Veel moslims vochten juist mee met de geallieerden: 600.000 moslims in het Britse leger, nog eens honderdenduizenden in het Franse leger en miljoenen meer in het Rode Leger. Sterker, het militaire offer van de islamitische Sovjetrepublieken in centraal Azië en de Kaukasus – in aantal gesneuvelde soldaten – was waarschijnlijk groter dan dat van de Verenigde Staten en Groot-Brittannië bij elkaar.

‘De relevantie van de moefti moet ook niet worden overdreven. Het was een opportunistische en incapabele leider die zijn positie vooral te danken had aan de verdeel-en-heerspolitiek van de Britten. De antisemitische propaganda van de grootmoefti was dan ook een faliekante mislukking. Er vochten duizenden moslims mee met de nazi’s, maar miljoenen aan de kant van de geallieerden. De moefti kon zijn eigen volk niet eens meekrijgen. De meeste Palestijnse soldaten vochten mee met de Britten.

‘De nazi’s waren zelf racistisch en zagen Arabieren als minderwaardig. Ze steunden de genocidale koloniale politiek van Mussolini in Libië, waar talloze moslims waren omgebracht in vernietigingskampen. Wat de islamitische wereld ook niet was ontgaan, is dat de meest fanatieke flank van de zionistische beweging – de revisionisten – in de jaren dertig hechte banden had met Mussolini, inclusief een militaire trainingsbasis in Italië.

‘Het zionisme was voor de oorlog echter nog een marginale beweging onder Joden, die overwegend niet- of antizionistisch waren, en fel gekant waren tegen het fascisme. Als we het willen hebben over grootschalige collaboratie, kunnen we beter kijken naar de Nederlandse bovenklasse tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onze eigen premier van nota bene vijf kabinetten, Hendrikus Colijn, was een groot fan van Mussolini, en riep in 1940 op om samen te werken met de Duitse bezetter. Joodse en communistische vluchtelingen uit Duitsland werden in de jaren dertig aan de Nederlandse grens zonder pardon teruggestuurd.’

Uw boek bekritiseert de gangbare Nederlandse herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Wat is uw boodschap aan mensen die zich daar ongemakkelijk bij voelen?

‘Mijn boek is geen aanval op Nederland of Europa als geheel. Sterker, ik kom juist op voor de Europese onderklasse. Ik noem ook authentieke Nederlandse helden als Henk Sneevliet, en natuurlijk talloze Joodse revolutionairen, die een belangrijke rol hebben gespeeld in marxistische bewegingen.

‘Het verbinden van de Holocaust aan de koloniale geschiedenis doet ook niets af aan het leed van de Europese Joden, maar verweeft ons juist in een groter verhaal waarin ruimte ontstaat voor verbinding en solidariteit. Het helpt ons om te begrijpen waarom die massamoorden hebben kunnen plaatsvinden. Dat is essentieel om de juiste lessen te trekken voor de toekomst, en samen een betere wereld te kunnen bouwen.’     

Medewerkers Universiteit Wageningen ondertekenen petitie tegen Israël

0

Een verklaring tegen samenwerking met Israëlische universiteiten, Niet in onze naam, is al door 349 medewerkers van Universiteit Wageningen ondertekend.

‘We vragen medewerkers de verantwoordelijkheid te nemen die onze bestuurders ontlopen, en een verklaring te ondertekenen om niet samen te werken met instellingen voor hoger onderwijs in Israël vanwege hun medeplichtigheid aan apartheid, bezetting en genocide’, zegt universitair hoofddocent Rurale Sociologie Joost Jongerden, die de verklaring ook heeft ondertekend.

In de brief worden de genocidezaak bij het Internationaal Gerechtshof en het arrestatiebevel tegen de Israëlische premier Netanyahu genoemd. De ondertekenaars stellen dat er sterk bewijs is voor de betrokkenheid van Israëlische universiteiten bij het onrecht tegen Palestijnen.

Volgens hen moet dit gevolgen hebben. Ze verwijzen daarbij naar een VN-rapport uit september, waarin staat dat alle landen verplicht zijn de uitspraken van het Internationaal Gerechtshof te volgen en de rechten van burgers te beschermen.

Voor universiteiten is vooral punt zes belangrijk: het stopzetten of opschorten van de samenwerking met Israël als die bijdraagt aan de bezetting en apartheid in Palestijnse gebieden.

‘Eerder dit jaar vroegen we de Raad van Bestuur om de samenwerking met de Hebrew University of Jerusalem te stoppen, omdat een deel van de campus op bezet gebied ligt’, zegt Jongerden. ‘Wij vinden dat samenwerking met Israëlische universiteiten botst met academische ethiek en mensenrechten. Omdat Israëlische universiteiten betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen, zou de samenwerking moeten stoppen.´

De Universiteit Wageningen heeft als enige in Nederland geen ethische commissie. Komt dat omdat Wageningen sterkere banden heeft met Israëlische universiteiten?

‘Die vraag moet aan de Raad van Bestuur worden gesteld, maar we denken niet dat de banden veel sterker zijn dan bij andere universiteiten. Wat Wageningen wél heeft, zijn principles of collaboration, en die kunnen op een betekenisvolle wijze richtinggevend zijn. Respect voor mensenrechten is een van de principes. Samen met ethische principes zoals do-no-harm zou dit een prima basis kunnen zijn voor het beoordelen van samenwerkingen met derden. Er ontbreekt echter een toetsingskader, en er is ook een zekere mate van onwil om de principes toe te passen op institutionele samenwerking.’