GASTCOLUMN

In Nederland en de rest van onze West-Europese samenlevingen is de hoofddoekdragende vrouw symbool geworden van de zogenaamde botsing der beschavingen. Dit stuk draagt ook bij aan de collectieve obsessie met de hoofddoekdragende vrouw. Vanuit verschillende hoeken worden standpunten over haar gevormd. Maar besef wel: wanneer zij wordt gereduceerd tot een symbool, ontstaat ontmenselijking. Want zij is dan niets meer dan de vrouw met een hoofddoek. Zij is het onderwerp van gesprek. Haar individualiteit, kansen en ambities voor ons land en de rest van de wereld worden daarmee ingeperkt.

Dat werd onlangs pijnlijk geïllustreerd door de weerstand tegen het plan van de Amsterdamse politie om het hoofddoekverbod voor agenten ter discussie te stellen. Daarmee wil de politie een etnisch diverser korps realiseren. Hoofddoekdragende vrouwen zijn onderdeel van Nederland en verdienen het ook om bij de politie dienstbaar te zijn, zo luidt de gedachte. Onder het mom van neutraliteit en de scheiding tussen kerk en staat is vanuit verschillende hoeken weerstand geboden tegen het plan. ‘Een hoofddoek, maar ook een keppeltje of kruisje, past niet bij een instituut dat zijn bestaansrecht mede ontleent aan neutraliteit’, zo stelt schrijver Ozcan Akyol.

Maar wat is neutraliteit en wie bepaalt wie neutraal is? Onder het mom van neutraliteit sluiten we bepaalde mensen uit, omdat we niet kunnen accepteren dat ze volledig onderdeel van de samenleving zijn. De veronderstelling dat een vrouw met een hoofddoek bij voorbaat niet neutraal kan zijn, maar een (witte) man wel, dateert uit de vorige eeuw. Nederland is in transitie, maar het besef dat deze assumptie uit de vorige eeuw niet meer heilig is, is niet doorgedrongen bij hen die onder het mom van neutraliteit hoofddoekdragende vrouwen uitsluiten.

Het is enorm te prijzen dat we streven naar een samenleving die zo neutraal en inclusief mogelijk is. Maar we moeten niet vergeten dat het dragen van een hoofddoek onderdeel is van iemands identiteit. Een volwassen samenleving dient al haar burgers, inclusief de hoofddoekdragende vrouwen, door hen de ruimte te geven volledig zichzelf te kunnen zijn. Een volwassen samenleving dient in staat te zijn om te gaan met haar demografische en culturele transitie. Een samenleving die tegen moslima’s impliciet zegt dat ze geen agent mogen worden louter omdat ze een hoofddoek dragen, is verre van volwassen. Zo’n samenleving zegt in feite tegen sommige van haar leden dat ze pas dienstbaar mogen zijn als ze een deel van hun identiteit wegpoetsen.

Als we echt inclusie en emancipatie willen, dan moeten we niet alleen streven naar gelijke kansen, maar ook naar gelijke uitkomsten en billijkheid. Dat houdt in: het maakt niet uit wie je bent, wat je geloof of geslacht is, je bent onderdeel van de samenleving, die je mag dienen. Juist met onze verschillen vormen wij samen een samenleving. Inclusie en emancipatie vereist dat we mensen accepteren om wie ze zijn en niet ondanks wie ze zijn. Onderdeel daarvan is het accepteren van de hoofddoek, bij de politie, maar ook in andere delen van de samenleving. Dat is een teken van vooruitgang en emancipatie. Niet alleen voor de moslima, die anders buitengesloten zou worden om haar geloof, maar voor onze samenleving als geheel, omdat het laat zien dat we de transitie die we meemaken, omarmen. Dan geven we niet alleen Jan, Rosanne en Ahmed de mogelijkheid helden te worden bij de politie, maar ook Naima en Tugba, die ook het Nederlandse volk willen dienen.