Uit nieuw onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat ‘mensen met een Nederlandse herkomst’ de meest gesegregeerde groep in Nederland zijn. In vergelijking met mensen met een migratieachtergrond leven zij het meest ‘gescheiden’.

Dat betekent dat het ‘persoonsnetwerk’ vooral uit mensen bestaat die op henzelf lijken en autochtone Nederlanders dus minder mensen tegenkomen uit andere herkomstgroepen. Het is goed dat het CBS dit bevestigt, want aan een allochtoon hoef je dit allemaal niet uit te leggen. Dat Nederlanders zonder migratieachtergrond de meest onaangepaste groep van onze multiculturele samenleving zijn roep ik, als ‘ondankbare allochtoon’, al jaren. Hierover vertel ik straks meer. 

‘Hoe hoger je inkomen, hoe meer je gesegregeerd bent’

Maar eerst het CBS-onderzoek, dat laat namelijk iets zien wat nog interessanter is. Voor witte mensen geldt: hoe hoger je inkomen, hoe meer je gesegregeerd bent, maar voor mensen met een migratieachtergrond is het juist precies andersom.

Ik citeer: ‘Er is een relatie tussen herkomstsegregatie en inkomen. Voor mensen met een Nederlandse herkomst gaat een hoger inkomen samen met een hogere segregatiescore (meer gesegregeerd leven). Voor veel andere herkomstgroepen geldt juist het tegenovergestelde: hoe hoger het inkomen, des te lager de segregatiescore.’

Met andere woorden: rijke, witte Nederlanders leiden aparte levens en staan alleen aan de top van de piramide. Allochtonen, die vaker uit een armer milieu komen en een groter stukje van de taart willen, bemachtigen die door te integreren in een poule aan mensen waar witheid de norm is.

Ook deze gegevens voelen voor mij niet zo vreemd aan. Als zoon van een Turkse schoonmaker die een beetje kan schrijven ben ik een sociale klimmer. De hangjongeren en jointjes uit de buurt veranderden mettertijd in koffie met witte collega’s die achter hun laptops aanvragen en teksten tikken.

Waar zijn hun witte stadsgenoten gebleven?

En toch voelde ik me verslagen toen ik op een Amsterdamse ROC als gastdocent werd geconfronteerd met de ongelijke, sociale werkelijkheid. Alle jongeren die ik daar sprak hadden een migratieachtergrond. Waar zijn hun witte stadsgenoten gebleven? Trouw schreef al eerder dat van alle studenten op het laagste niveau, de entreeopleiding, maar liefst 61 procent een niet-westerse migratieachtergrond heeft.

Daar stond ik dan, voor een stuurloze groep tieners die weinig ambitie toonden. Wat kan ik als historicus nou vertellen aan jongeren die de kappersopleiding volgen? Ik sprak over gevoelens en dat de kappersruimte ook een ‘veilige omgeving’ moet zijn. Weinig respons. ‘We moeten als mannen ook onze mannelijkheid temmen’, probeerde ik. Ze gaven geen kik. Ik klapte even dicht.

‘Toen kwamen de verhalen van armoede naar boven’

Gelukkig was ik er met Camiël Kesser, een Surinaams-Nederlandse collega, die hemel en aarde bewoog om een connectie te maken. Daar slaagden we uiteindelijk maar voor de helft in. De enige keer dat ik de aandacht kreeg was toen ik over mijn uitkering begon. En dat ik keihard heb moeten werken om uit die ellendige situatie te komen. Toen waren ze stil en begonnen ze te luisteren. Toen kwamen de verhalen van armoede naar boven, waar iedereen zo snel mogelijk uit wilde klimmen. 

De pijn van armoede blijft. En dat die armoede een kleur heeft doet nog veel meer pijn. Je moet je bek opentrekken in deze maatschappij, waar xenofobie en racisme nog steeds voorkomen. Ik heb liever dat mensen ongemakkelijk worden van een zogenoemde ‘ondankbare allochtoon’ die de feiten benoemt, dan dat ik duizenden allochtonen in de uitkering zie gaan. Daar ligt het ware ongemak waar onze langstzittende demissionaire premier geen ene moer aan heeft gedaan.

Hij wordt straks NAVO-baas en laat in Nederland een puinhoop achter. Typisch voor de babbelende klasse die geen echte motivatie heeft om de crises in wonen, zorg, openbaar vervoer of onderwijs op te lossen met herverdeling van kennis, macht en inkomen. Want de status quo is voor winstmakende marktpartijen lucratief genoeg. Veel allochtone Nederlanders wachten op een oplossing die niet komt. Ze leiden demissionaire, gesegregeerde levens. Tekenend voor de stilstand en achteruitgang in Nederland.