Niets zo mooi als het democratische spel. Als je op de website kijkt waarop de uitslagen staan van de verkiezingen in Tunesië zie je de getallen en percentages per district voor je ogen dansen. En lange lijsten zijn het met heel veel partijen en partijtjes met percentages die variëren van dik boven de 60 tot ruim achter de komma. En natuurlijk werd er feestgevierd door de winnende partij, Nida Tounes. En enigszins terneergeslagen maar hoffelijk erkende de verliezer, de islamistische Ennahda-partij, haar verlies. In het 217 zetels tellende parlement verliest Ennahda haar leidende positie en gaat zij van 85 naar 69 zetels en Nida Tounes komt uit op 85 zetels. De laatste partij is aan zet om een regering te vormen en Tunis gonst van de geruchten hoe zij dat zal gaan doen. 

De Tunesiërs lieten zich in deze verkiezingen niet leiden door de vraag of de islam het leidende waardensysteem van het land en haar bestuur moest zijn. Geen intensieve debatten over de vraag of vrouwen al of niet boerka’s moesten dragen of dat jongens en meisjes in het onderwijssysteem gescheiden moeten worden. Nee, drie jaar nadat de Tunesiërs de gehate dictator Zine al-Abidine Ben Ali verdreven, hebben ze wel hun vrijheid terug maar de economie hapert en het toerisme ligt op haar gat. De democratie heeft vooralsnog niet gezorgd voor echt brood op de plank en de Ennahda-partij, die in eerste instantie na de vrije parlementsverkiezingen in 2011 regeerde, wordt dat zwaar aangerekend. 

Zoals het in een ware democratie betaamt wordt er op allerlei trommels geroffeld. Gedurende de campagne was het de vraag of Ennahda toch niet een geheime islamiseringsagenda voor het land had. In zekere zin was dat een onzinnige vraag. Immers, de partij had ingestemd met een grondwet waarin de islam of de sharia geen enkele rol speelt. Man en vrouw zijn gelijk. Het is een grondwet die zijn weerga niet kent in de Arabisch-islamitische wereld. 

Datzelfde wantrouwen overkomt nu de partij die de verkiezingen gewonnen heeft: Nida Tounes. Nida is een Arabisch woord en betekent ”oproep”. Je zou het met ”appèl” kunnen vertalen. De partij is een samenraapsel van allerlei meest seculiere groeperingen, maar de partij als geheel kan het best als centrumrechts gekarakteriseerd worden. Essentie is de niet-religieuze basis. Het wantrouwen bestaat daarin dat de partij nogal wat prominenten in haar gelederen telt die politiek ook onder dictator Ben Ali actief waren. Dat roept de verdenking op of de partij wel echt democratisch is en of de partijleden wel schone handen hebben. De 87-jarige partijleider Beji Caid Sebsi, die zich ook kandidaat gesteld heeft voor de presidentsverkiezingen in november, is een oudgediende van Ben Ali. 

Maar met die oudgedienden herbergt de partij ook veel bestuursexpertise en ook die is van belang in een land dat nog steeds zijn evenwicht niet heeft hervonden. Die mensen kennen het klappen van de bestuurlijke zweep en het zou dom zijn hen aan de kant te zetten. In het post-Saddam Hoessein-tijdperk waren de Amerikanen zo onverstandig de Baath-bestuurders van hun post te ontheffen, met als gevolg een nog grotere chaos voor het land. Dat zal Tunesië niet overkomen.

Een goede democratie is altijd in crisis en dat is ook logisch. Het gaat om de macht, het gaat om de toekomst van het land en van de jeugd. Het mooiste is als partijen daar volgens de regels van het democratische spel over (bek)vechten. Dat is in Nederland het geval, we zien het in de Verenigde Staten en we zien het nu ook in Tunesië. Tunesië is daarmee het enige land waar de Arabische Lente daadwerkelijk overgaat in een Arabische Zomer.

Jan Jaap de Ruiter is arabist aan de Tilburg University. Hij houdt zich bezig met de status en rol van het Arabisch en de islam in West-Europa en Marokko. Hij publiceert over beide thema’s in diverse talen, waaronder in het Frans, en gaat het debat erover aan in nationale en internationale context. In heden en verleden heeft hij in menig Nederlands en Europees onderzoeks- en ontwikkelproject geparticipeerd. Volg hem op Twitter: @janjaapderuiter