Over een kleine zeven maanden mogen wij naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Daarom zijn de politieke partijen deze zomer begonnen met de selectieprocedures voor onze nieuwe volksvertegenwoordigers. Ik wil alvast applaudisseren en koekjes uitdelen aan politieke partijen die zich voor meer diversiteit inzetten.

De inspiratie hiervoor ontstond recent, toen PvdA-voorzitter Nelleke Vedelaar tegenover de NOS-verklaarde: ‘Met veel witte mensen praten we over institutioneel racisme. Het zijn precies die mensen van kleur die in de Kamer vertegenwoordigd hadden moeten zijn. We hadden ze op onze lijst, maar op te lage plekken en op onverkiesbare plaatsen. Dat moet dus echt anders.’

Het is inderdaad een gemiste kans dat er geen Afro-Nederlanders in de Tweede Kamer zitten. Dit, in een tijd waarin anti-zwart racisme hoog op de politieke agenda staat. Begin 2017 schreef ik niet voor niets een artikel met de veelzeggende titel ‘De politieke pijn van zwart Nederland’. Daarom is het een goede zaak dat naar aanleiding van het recente racismedebat politieke partijen naar meer etnische diversiteit streven.

Om die reden ga ik binnenkort langs partijbureaus met een koekjestrommel, om voor ze te applaudisseren: ‘Echt goed bezig, heel fijn dat jullie meer ‘kleur’ in de Tweede Kamer willen.’

Maar omdat politieke partijen met een koekje en applaus hun werk niet per se beter gaan doen, wil ik een beetje creatiever te werk gaan. Mijn koekjestrommel ga ik beplakken met een stevig vel papier. Daarop staan twee aanbevelingen over hoe politieke partijen op een gezonde manier diversiteit en inclusie kunnen realiseren.

Aanbeveling 1: Behandel diversiteit niet als liefdadigheid maar als een realiteit.

In 1900 was 1,8 procent van de bevolking in Nederland in het buitenland geboren. Nu is dat 22 procent. Het CBS verwacht dat tegen 2060 maar liefst 39 procent van de Nederlanders een migratieachtergrond zal hebben. De grote Nederlandse steden zijn nu al ‘minderheidssteden’, waarin de meerderheid van de bewoners een migratieachtergrond heeft. Kortom, diversiteit is geen geloof of liefdadigheid, maar een realiteit.

Door hun fracties bewust divers te maken, zijn politieke partijen bezig met het vervullen van hun bestaansrecht: ervoor zorgen dat volksvertegenwoordigers een afspiegeling van de samenleving zijn. Een politieke partij die aan ‘meer kleur’ werkt in de Tweede Kamer is niemand een dienst aan het bewijzen, maar voor haar eigen bestaansrecht aan het vechten.

Een diverse samenstelling van de kandidatenlijst is pas het halve werk

Aanbeveling 2: Erken het ongemak en de complexiteit van diversiteit.

Een diverse samenstelling van de kandidatenlijst en de Tweede Kamer leidt niet automatisch tot een rechtvaardiger Nederland. Politieke partijen moeten ook een paar ongemakkelijke vragen beantwoorden. Een daarvan luidt: gebruik ik diversiteit als een doel of als een middel?

Want wie diversiteit als een doel gebruikt, dreigt de mens uit het oog te verliezen. Het resultaat is dat biculturele Nederlanders in de Tweede Kamer komen, omdat politieke partijen hun diversiteitsquota willen halen en hun checklist willen afvinken. Dit is niet alleen schadelijk voor biculturele politici, het is ook niet duurzaam.

Het is schadelijk omdat biculturele politici daarmee niet als individuen gezien worden, maar als vertegenwoordiger van een bepaald hokje of kleur. Daardoor kunnen ze hun talenten niet optimaal benutten. Kijk maar naar de uitspraak van de PvdA-voorzitter, die insinueerde dat ‘niet-witte’ politici in de Tweede-Kamer het over racisme moeten hebben en mensen van kleur moeten vertegenwoordigen. Maar biculturele politici zijn veel meer dan hun etnische achtergrond.

Het is ook niet duurzaam als politieke partijen diversiteit als een doel hanteren. Zodra diversiteit geen prioriteit meer is, krijgen wij een Tweede Kamer die geen afspiegeling van de samenleving meer is.

Ik deel graag mijn koekjes en applaus uit aan politieke partijen die ‘meer kleur’ in de Tweede Kamer willen. Maar ik hoop ook dat deze politieke partijen inzien en erkennen dat een diverse samenstelling van de kandidatenlijst pas het halve werk is. En nu aan de slag.