Ik ben nimmer, zelfs niet voor het slapengaan, voorgelezen; ik las juist voor mijn moeder de overheidsbrieven en probeerde die in het Koerdisch te vertalen. Al kwam ik niet veel verder dan ‘weer geld betalen’ of ‘niks aan de hand’. Als een van mijn zussen dan ‘s avonds thuiskwam kon die uitgebreid uitleggen wat er in stond.

Destijds, op de basisschool, was ik een van de leerlingen die dolgraag de opdrachten wilde voorlezen. Gewoon zodat eens iedereen naar me luisterde en voor het schouderklopje of de opgestoken duim van de juffrouw. Maar een boekenwurm ben ik nooit geweest. Wel pakte ik weleens, in de bieb, bij mij verderop in de straat, een boekje. Tijdens de Kinderboekenweek leende ik er zelfs tientallen. Want het lid dat het meeste boeken las ontving een prijs. Niet dat ik veel concurrentie uit de wijk had, maar een paar anderen hadden ook door dat je boeken kan lenen en ze niet hoeft te lezen.

Destijds, op de basisschool, was ik een van de leerlingen die dolgraag de opdrachten wilde voorlezen

Vandaag de dag prijken de boeken wel in mijn eigen studiootje: gedichtenbundels, bijvoorbeeld die van Nisrine Mbarki en Mustafa Stitou, een dikke pil van filosoof Friedrich Nietzsche, het onderzoek van Nikki Sterkenburg, achtergrondinformatie over schilderijen en het leven van Edvard Munch. Onder andere.

Niet dat ik alles heb gelezen; zeker niet. Die boeken zijn bovenal bedoeld om me eraan te herinneren dat ik een ander ben geworden en dat ik gezegend ben: kunnen lezen en dat begrijpen zijn immers voorrechten. (Het is ietwat kleinzielig, ik weet het.)

Onlangs modereerde ik de eerste conferentie van Heel Den Haag Leest, een initiatief met als doel het lezen weer op de kaart zetten en leesplezier bij kinderen en volwassenen bevorderen. Ik opende de conferentie met het hooghouden van Terug naar Reims, geschreven door de Franse socioloog en filosoof Didier Eribon.

Iedere volwassene – in ieder geval – zou dat boek moeten lezen. Het gaat over hoe Eribon een klassenmigrant werd, met onder zijn huid de armoede uit zijn jeugd, de schaamte en zelfhaat die die metamorfose met zich meebracht en de kloof die hij tussen zichzelf en zijn ouders doelbewust vergrootte.

Op die conferentie maakte onder andere docent bestuurskunde en Haags gemeenteraadslid Caroline Verduin indruk. Ze had een krat vol boeken in haar handen. Een minibieb die ze meesjouwt door de school. Zodat ze boeken kan uitlenen aan haar studenten, als zij er zelf om vragen of als Verduin denkt dat het past bij diegene.

Een groots gebaar. Want volgens mij zit het plezier vrijwel nooit in het lezen zelf. Misschien in de afzondering die lezen brengt. Maar vooral in het ontdekken waarom een kameraad, bij geluk een naaste, deskundige of wildvreemde in een krant of docent dat werk heeft aangeraden of in je handen heeft gestopt. Het plezier van lezen is vooral wat ontdekken over de ander of begrijpen hoe diegene je ziet. (Of vind ik dat omdat boeken lezen al in m’n kindertijd ongewoon was?)