‘Het voeren van oorlog is de meest vuile manier om vrede te stichten.’ Ik vond dit nogal een opmerkelijke uitspraak uit de mond van een soldaat die van oorlogsvoeren zijn beroep heeft gemaakt. Maar al luisterend naar zijn verhalen over zijn buitenlandse militaire missies  begreep ik wat hij bedoelde. En de beelden die nu langskomen vanuit de oorlogsgebieden in Oekraïne waar nu de strijd woedt, een oorlog die heel Europa in de ban heeft, zijn niets minder dan de plaatjes die bij de opmerking van deze militair horen. Oorlog is vuil.

Naast het vuile van de oorlog blijkt ook altijd iets anders in het strijdgewoel: juist het mooie, het stralende dat mensen ineens zichtbaar gaan maken.

Duizenden mensen slaan op de vlucht voor de vijand. Velen zoeken hun heil ergens anders. Ergens waar geen steden worden platgebombardeerd, waar geen honderden slachtoffers zijn te betreuren. En dan ineens, te midden van die naargeestige vluchtelingenstromen, staat daar de andere medemens die zich over hen ontfermt. Die juist midden in het geweld de zo noodzakelijke troost biedt.

Ook in ons Nederland verschenen de eerste vluchtelingen uit Oekraïne. Maar wat horen wij daarover, als heel negatieve bijkomstigheid? Bij de ingang van enkele hotels waar de van huis en haard verdrevenen een dak boven hun hoofd hebben gevonden, staan duistere figuren die jonge meisjes en vrouwen proberen te ronselen voor de prostitutie. Voor dit misdadige gedrag zijn natuurlijk geen woorden. Maar er zijn ook Nederlanders die in de auto stappen en een paar duizend kilometer rijden, naar de grens, om daar Oekraïners te helpen. Zij brengen de zwaksten onder hen naar ons land om deze mensen weer een normaal vredig bestaan te bieden. De bijzondere menslievendheid die juist in oorlogstijd zichtbaar wordt.

De geschiedenis herhaalt zich. Het is na die afschuwelijke Kristallnacht in november 1938, waarbij tientallen Joodse burgers in Nazi-Duitsland worden gedood, hun gebedshuizen worden verwoest en duizenden van hen naar de concentratiekampen gestuurd. Onvoorstelbaar. De Nederlandse regering, op dat moment geleid door de strenge premier Hendrikus Colijn, sluit de grenzen voor al die Joodse vluchtelingen die in doodsangst aan onze grens staan. Een langer verblijf in het Duitsland van Hitler betekent zeker de dood voor hen. Het duistere gezicht van oorlog en vervolging.

Maar dan stapt op diezelfde dag die stralende Amsterdamse dame Truus Wijsmuller naar voren. Zij neemt de trein naar het oosten en haalt de eerste zeshonderd Joodse kinderen, ondanks de gesloten grenzen, naar ons land. Vierentwintig uur later zitten deze veilig en wel in Groot-Brittannië. Truus herhaalt haar actie nog heel vaak, zodat nauwelijks een jaar later in totaal meer dan tienduizend Joodse kinderen uit Duitsland in veiligheid zijn gebracht.

Oekraïners komen van nabij. En die anderen, van ver, worden steeds meer in de steek gelaten

Het officiële beleid, ook in ons land, toont vandaag de dag dat verduisterde oorlogsgezicht dat privileges geeft aan deze nieuwe groep vluchtelingen. Oekraïners komen immers van nabij. En die anderen, die juist van verre komen? Zij worden steeds meer in de steek gelaten.

Gelukkig zien we dan ineens dat medemenselijkheid zichtbaar wordt bij die ene gewone burger. Deze accepteert niet dat de ene vluchteling meteen een burgerservicenummer krijgt opgespeld, terwijl die ander op gezag van een overheid met het bootje opnieuw de zee wordt opgeduwd.

Onze islamitische medeburgers beginnen morgen aan hun ramadan. Een maand van bezinning. Een maand op zoek naar het goede in de mens. Een maand waarin zorgvuldig wordt nagedacht over de zin van het leven en wat die zin met ons mensen doet. Hoe mooi is het niet wanneer ook de niet-islamitische medelander zich de komende vier weken laat inspireren om op zoek te gaan naar het goede. Juist in deze tijd, waar in onze beleving het vuile van een oorlog onze blik lijkt te verduisteren.

Ik wens mijn islamitische mede-inwoners een gezegende ramadan.