Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) deed vandaag een gedenkwaardige uitspraak. Het besliste ten gunste van Zuid-Afrika in de zaak tegen Israël, dat wordt beschuldigd van genocide in de Gazastrook. De uitspraak maakt een scala aan reacties los. Sommigen zien het als een triomf van het internationaal recht en de mensenrechten. Anderen noemen het vonnis zwak en ineffectief.

Het ICJ draagt Israël op alle beschikbare middelen in te zetten om genocide te voorkomen. Maar de uitspraak gaat niet in op het fundamentele aspect van Zuid-Afrika’s argument – of er inderdaad genocide heeft plaatsgevonden in Gaza. Bovendien wordt er niet aangedrongen op het staken van de vijandelijkheden of de verwijdering van de Israëlische strijdkrachten uit de regio.

Dit beperkt de invloed van de uitspraak en doet twijfels rijzen over de doeltreffendheid ervan. Critici beweren dat het ICJ de kans niet heeft gegrepen om een uitspraak te doen met een grotere invloed. Zij stellen dat het hof Israël had kunnen opdragen zijn militaire operaties in Gaza te staken of zijn troepen terug te trekken. Sommigen beweren dat hof expliciet had moeten erkennen dat er sprake is van genocide in Gaza.

Hoewel het vonnis bepaalde beperkingen heeft, is er een discussie op gang gebracht over de definitie van genocide en is de aandacht gevestigd op de moeilijke situatie van de Palestijnen in Gaza. In hoeverre het tot concrete veranderingen leidt, moet nog blijken. De beslissing heeft weliswaar een belangrijke symbolische waarde, maar is niet afdwingbaar. Het is onzeker of Israël zich eraan zal houden. Dat benadrukt de noodzaak van voortgaande diplomatieke inspanningen, naast steun voor de Palestijnse zaak vanuit de bevolking.

Een ding is duidelijk: geen enkel land staat boven het internationaal recht

Zuid-Afrika wilde meer bindende en onmiddellijke voorlopige maatregelen. Het ICJ heeft geen staakt-het-vuren bevolen. Israël heeft een maand om de nodige stappen te ondernemen. Dat betekent gezien de huidige cijfers dat er nog eens zevenduizend Gazanen zullen sterven (waarvan ongeveer 75 procent vrouwen en kinderen) – en dit is een berekening waarmee het ICJ waarschijnlijk rekening heeft gehouden. Daarnaast roept het Hamas op de Israelische gijzelaars vrij te laten.

Maar één ding is duidelijk: geen enkel land staat boven het internationale recht; dit is een krachtige conclusie. De uitkomst van vandaag zal ook iedereen in Israël helpen – Palestijnen en Joden – met inbegrip van degenen die aan beide zijden het zwijgen is opgelegd.

Optimistisch gezien zal de uitspraak een verschuiving teweegbrengen in de media, politiek en samenleving, met name in het Westen. De internationale druk op een toch al enorm impopulaire Israëlische premier in eigen land zal toenemen.

Het vonnis van vandaag is een gele kaart en niet de rode kaart waar velen op hoopten. Het kan hooggeplaatste politici in Israël aanmoedigen om hun uitspraken te beteugelen. Sommige uitspraken werden door Zuid-Afrika gezien als bewijs van genocidale bedoelingen en dat werd door het ICJ bekrachtigd.

Al met al betekent de uitspraak van het ICJ weliswaar een stap in de richting van gerechtigheid, maar die is ontoereikend om de ingewikkelde aspecten van het Israëlisch-Palestijnse conflict aan te pakken. Het is noodzakelijk dat de internationale gemeenschap druk blijft uitoefenen op Israël om het geweld te stoppen en de bescherming van Palestijnse burgers te waarborgen. Laten we nauwlettend in de gaten houden wat Israël en zijn bondgenoten in het noorden van de wereld nu zeggen en doen.