De afgelopen dagen mochten we weer aanschouwen hoe genadeloos de media en ‘het collectieve geheugen’ te werk gaan. Het doet me denken aan wat arrestanten in de VS horen wanneer een agent ze het recht om te zwijgen mededeelt: ‘Anything you say or do can and will be used against you in a court of law.’ 

Voor Abdelkader Benali, en iedereen die ook maar iets doet dat noemenswaardig is en daarmee een groot publiek bereikt, geldt deze regel niet alleen in een rechtszaal. Het geldt ook op Twitter. En daarna geldt het voor de rest van je leven, waar je ook bent en wat je ook doet. Want als je vijftien jaar geleden iets hebt gezegd over de Joodse gemeenschap, al dan niet ironisch of in een dronken bui, dan zal je het vandaag de dag nog betreuren ook.

Zeker als je wordt gekozen om een voordracht te houden op 4 mei, de dag waarop de brute afslachting van velen in diezelfde gemeenschap wordt herdacht. Het siert Benali daarom ook wel dat hij van deze rol afziet om ruimte te maken voor een ander. Of dat nu komt omdat hij oprecht vindt dat hij de voordracht niet kan doen door wat hij in het verleden heeft gezegd, of omdat hij de meute met fakkels en hooivorken nu al zat is, laat ik in het midden.

Als je vijftien jaar geleden iets hebt gezegd over de Joodse gemeenschap, al dan niet ironisch of in een dronken bui, dan zal je het vandaag de dag nog betreuren ook

Ook een uiterst ongevoelige nazi-opmerking, die hij in 2016 op Twitter onder een cartoon van de Joodse cartoonist Ruben Oppenheimer plaatste, kwam deze week weer in het collectieve geheugen naar boven drijven. Toen in 2016 werd Benali al vrijwel meteen gecanceld door de club die hem eerder had benoemd tot jurylid voor de Inktspotprijs.

Nu vraag ik me af hoe het komt dat dezelfde cancel-mentaliteit niet wordt toegepast wanneer moslims worden beledigd. Zelfs Geert Wilders, met zijn ‘minder Marokkanen’, zijn ‘grenzen dicht’, zijn minister voor ‘Immigratie, Remigratie en De-islamisering’, zijn hoofddoektaks, zijn moskee- en Koranverbod en alle andere uitingen van haat en xenofobie, kan er gewoon de tweede partij van het land mee worden.

En wat als de cancel-cultuur wordt toegepast op huidig minister-president Mark Rutte? Vrijwel zeker wordt hij herkozen om het land te regeren nadat hij indirect – o nee, sorry, toch wel een beetje direct – verantwoordelijk was voor de toeslagenaffaire, die het levens van duizenden ouders en hun kinderen heeft verwoest.

Mijnheer de minister-president heeft zichzelf namelijk allang en breed weer als lijsttrekker verkiesbaar gesteld. Want de kiezer bepaalt. Hij bepaalt niet. Dat is nu eenmaal de wereld waarin we leven, waarbij Ruttes teflonlaag hem beschermt tegen al dat gecancel waar verder niemand nog veilig voor is.

Het zou Rutte wel sieren als hij zichzelf niet als lijsttrekker verkiesbaar had gesteld, om zo ruimte te maken voor een ander. Dan kon een ander ook eens een keer genieten van dat comfortabele schild. En dan wordt diegene niet afgestraft door het collectieve geheugen om wat hij zei of deed in het verleden, of wanneer dan ook. Dat lijkt me nog eens een fraai leven.

Maar krijg je zo’n beschermlaag wel automatisch als je het land regeert? Of alleen als je de belichaming bent van de witte meerderheid?