Dezer dagen ben ik samen met een paar vrienden een reis begonnen. Samen reizen we naar de heilige steden Mekka en Medina. Gedurende deze reis heb ik veel geleerd en dat wil ik graag met jullie delen.

Moslims gaan minimaal één keer in hun leven op bedevaart naar Mekka, ook wel de grote hadj genoemd. Tevens is het aanbevolen om minimaal één keer in je leven op umrah te gaan, de kleine hadj. Onze reis staat in teken van het verrichten van de umrah.

Ik ben al eerder geweest, maar dit keer was de reis anders. Ik nam namelijk wat meer tijd voor mijzelf om te reflecteren, om mijzelf te herontdekken en vooral om de mensen om mij heen beter te begrijpen.

Het enthousiasme van de deelnemers was opmerkelijk. Ze zagen er zeer naar uit om Mekka en Medina te bezoeken. Jong en oud, man en vrouw… iedereen was supergemotiveerd en konden niet wachten om te vertrekken.

Vanuit Schiphol vertrokken we naar Istanbul, om vervolgens naar Djeddah te gaan. Daar aangekomen stonden de bussen op ons te wachten. Het was een lange, best vermoeiende reis geweest. Uitgeput stapten we in de bus, op weg naar Mekka. Het voelde zwaar, maar het was een heerlijke ervaring en toch ook weer spannend. Ik heb Mekka al drie keer bezocht,  maar het leek alsof ik dat nog nooit heb gedaan. Eufemistisch gezegd: het was weer erg bijzonder.

Wat de reis zo bijzonder maakt is niet het feit dat je het koninkrijk Saoedi-Arabië bezoekt, maar dat je de heilige plaatsen verkent en de rituelen in Mekka en Medina bijwoont. Mekka is de plek waar het allemaal is begonnen. Het is het centrum van de islam. Als moslims bidden we vijf keer per dag in de richting van Mekka. In deze stad is de Profeet Mohammed s.a.w. geboren. In Medina is hij gestorven en ligt hij ook begraven.

Hierom zijn Mekka en Medina zo belangrijk is voor moslims. Het verklaart ook waarom het wahabitische Saoedi-Arabië zoveel invloed heeft op de islamitische wereld. Geleerden uit Saoedi-Arabië stonden  – nu vanwege de politieke ontwikkelingen rond de moord op journalist Jamal Khashoggi en het opsluiten van geleerden wat minder – altijd met 1-0 voor. Ook in Nederland hebben we daar last van gehad.

Dit neemt niet weg dat Saoedi-Arabië ook goede dingen heeft gedaan, maar de geëxporteerde wahabitische ideologie heeft veel kapot gemaakt. Misschien past deze ideologie heel goed bij Saudiërs in Saudi-Arabië, maar de Saoedische variant van de islam past gewoonweg niet bij Nederland.

Hier hoeven we de Saoedische islam niet, we moeten er juist naar streven de zuivere islam binnen de Nederlandse context te introduceren. Met andere woorden, de islam zoals hij is, zonder enige politieke of ideologische invloeden. De islam die beter past bij dit land.

Prachtig om te zien hoe mensen door middel van geloof worden verenigd

Maar terug naar mijn reis. Zowel de grote als de kleine hadj zijn ook een weergave van de moslimgemeenschap, maar dan in het klein. In Medina, maar vooral in Mekka kom je werkelijk alle nationaliteiten en culturen tegen. Superdiversiteit.

Ik vind het echt prachtig om te zien hoe mensen door middel van geloof worden verenigd. Ze dragen allemaal hetzelfde witte kledingstuk, ze herhalen dezelfde smeekbeden, staan in één rij en bidden achter één imam. Aan iemands uiterlijk kun je niet zien hoe rijk of arm, ongeletterd of hoogopgeleid iemand is. Het is de ultieme gelijkheid en het toppunt van beschaving.

Maar je komt op je kleine bedevaartreis ook allemaal verschillende persoonlijkheden tegen. De één is grof en onbeleefd, de ander is superlief en beschaafd. Dit geldt overigens niet alleen voor de bezoekers, maar ook voor de autoriteiten die alles in goede banen moeten leiden. Dit zijn vaak politieagenten en moskeebewakers. Het is mij wel opgevallen dat zij vaak geïrriteerd en chagrijnig zijn.

Soms heb ik er wel begrip voor, vooral als ze honderden keren per dag moet herhalen dat iemand niet op een plek mag bidden, waar een bordje ‘verboden’ op staat. Maar dit verpest toch de beleving en haalt je uit de spirituele sfeer. Gedurende mijn reis ervoer ik hoge spirituele beleving, maar vaak gebrek aan moraal en beschaafdheid. Ruzie om gratis eten, elkaar duwen tijdens het gebed en voorkruipen bij het instappen in de bus.

Niettemin heb ik tijdens mijn verblijf in Mekka ontzettend veel mooie momenten mogen ervaren. Vaak zijn het juist die kleine dingetjes die het verschil maken: een oude man die gratis dadels uitdeelt, een politieagent die naar je lacht, iemand die ruimte voor je maakt en je in de rij toelaat.

Mekka is een stad vol tegenstrijdigheden. Wanneer werkelijk alle soorten moslims bij elkaar komen, is het eenvoudig om een algemene conclusie te trekken. Volgens mij is onwetendheid de grootste vijand van moslims in deze tijd. In de islamitische wereld heerst onwetendheid en de corrupte leiders hebben onderwijs decennialang verwaarloosd.

Onwetendheid is de bron van alle ellende en kwaad. Leiderschap zonder kennis leidt tot tirannie. Geloof zonder kennis leidt tot extremisme. Rijkdom zonder kennis leidt tot corruptie. Sociaal aanzien zonder kennis leidt tot hoogmoed en arrogantie. Kortom, het probleem in de islamitische wereld is een gebrek aan beschaving. Beschaving is een juiste mix van goed onderwijs, ethiek en moraliteit.

Als Nederlandse moslims kunnen we hiervan leren, begrijpen en doorpakken. Met kennis die wij hebben, met de veiligheid waarvan wij mogen genieten en met vrijheid die er is kunnen wij, als Nederlandse burgers, de wereld stuk beter maken en beschaafd door het leven gaan.

Vanuit Mekka, de heilige stad, vraag ik Allah om Nederland te behoeden tegen elke vorm van kwaad. Ook vraag ik Allah om ons van wijsheid en kennis te voorzien, om zo onze rol in de wereld goed op te pakken en onze taak op de juiste wijze te vervullen.