De verstoring van het concert van zangeres Lenny Kuhr afgelopen zondag door pro-Palestina-activisten is door veel politici, journalisten en academici veroordeeld. Want Kuhr belagen omdat ze Joods is, dat is immers antisemitisme. Antisemitisme dat sinds 7 oktober in Nederland weer uitgebreid de kop op lijkt te steken.

Maar werd Kuhr echt belaagd vanwege haar afkomst? Volgens pro-Palestina activisten werd het concert van Kuhr verstoord omdat ze pro-Israëlische uitspraken gedaan zou hebben. Op zich niet geheel onlogisch. Kuhr heeft in Israël, net als veel anderen, familie wonen. En in een tijd waarin Israël het nieuws domineert hebben velen ook een mening over dat onderwerp – of worden zij geacht er een te hebben.

De acties van pro-Palestina activisten aan het adres van Kuhr laten zien hoe dun de scheidslijn tussen antizionisme en antisemitisme eigenlijk is. Pro-Palestina activisten kun je trouwens misschien beter anti-Israël activisten noemen. Hun activisme lijkt namelijk soms meer gemotiveerd te zijn door haat jegens Israël dan door pro-Palestijnse sentimenten. Ze rechtvaardigen hun acties omdat het zionisme een ideologie is en Israël een staat. Ze zijn niet tegen Joden als volk, of tegen het jodendom als religie.

Pro-Palestina activisten kun je trouwens misschien beter anti-Israël activisten noemen

Toch ligt het wat ingewikkelder. Israël is de Joodse staat, het thuisland voor Joden. Veel Joden wonen daar, of hebben er een tijdlang gewoond. Of ze hebben er familie wonen. Of ze zijn door hun eigen religie en geschiedenis met het land verbonden. Met andere woorden: voor veel Joden is het lastig om geen band of zelfs helemaal geen mening over Israël te hebben. Maar zodra je die wel hebt en het is de verkeerde mening volgens het anti-Israëlische kamp, dan ben je vogelvrij. Je bent dan een zionist.

In de ogen van deze activisten zijn zionisten de absolute vijand. Zionisten zijn mensen zonder moraal, zonder mededogen voor het Palestijnse leed, het zijn genocidesupporters met bloed aan hun handen.

Nuances doen er even niet toe. Ben je als Jood voor een Palestijnse staat, maar steun je de tweestatenoplossing? Dan ben je een zionist. Ben je tegen premier Benjamin Netanyahu, maar niet tegen het bestaansrecht van Israël? Zionist. Veroordeel je de acties van het Israëlische leger, maar ook die van Hamas? Zionist. Heb je kritiek op het Israëlische nederzettingenbeleid op de Westbank maar erken je wel binnen de grenzen van het internationaal recht de staat Israël? Zionist.

De enige goede Jood is een antizionistische. Iemand die zich uitspreekt tegen het bestaan van de staat Israël en geen eigen Joodse staat nastreeft, maar ervoor kiest om tot in de eeuwigheid als minderheid te leven. De gehele ontstaansgeschiedenis van het zionisme doet er dan niet meer toe, net als de nuances en verschillen binnen deze stroming. Je bent of antizionist, of je mag keihard gedemoniseerd en aangepakt worden. Want een zionist is een moordenaar waarover allerlei bloedsprookjes verteld mogen worden.

Maar wanneer je deze complexiteit benoemt, krijg je kritiek. Dat het gevaarlijk is om antisemitisme en antizionisme op één hoop te gooien. Natuurlijk kun je Joods zijn en kritisch zijn op Israël. En natuurlijk kun je actie voeren tegen Israël zonder in antisemitisme te vervallen. Maar de scheidslijn tussen antisemitisme en antizionisme is dun.

Naast aandacht voor het klassieke antisemitisme zouden we daarom ook oog moeten hebben voor antizionisme dat raakvlakken vertoont met antisemitisme. Israëlhaat neemt steeds extremere vormen, zoals de actie tegen Lenny Kuhr. Het is tijd om onszelf de vraag te stellen: hoe ver kan en mag antizionisme eigenlijk gaan?