De Tweede Kamer is een eenentwintigste fractie rijker: Olaf Ephraim heeft zich afgesplitst van de Groep Van Haga, een drietal Kamerleden die zich in 2021 afscheidden van Forum voor Democratie. Het is de zoveelste episode van het uiteenvallen van een groep politici die zich ooit onder de noemer van FvD schaarde, maar die jaren later tot de conclusie is gekomen dat dit toch geen goed idee was. Dat is dan weer raar, want de overeenkomsten tussen al deze mensen zijn immens. Wat moeten we hieruit concluderen?

Een blik op de geschiedenis doet wonderen.

Een geschiedenis

De eerste FvD-afsplitser was Henk Otten, die een eigen fractie in de Eerste Kamer begon, plus een eigen partij: de Groep Otten (GO), waar een tijdje ook een handvol Statenleden en een Europarlementariër bij hoorden. Een doorbraak kwam er nooit, de ene na de andere politicus liep weg en sinds de benoeming van de nieuwe Eerste Kamer is ook daar geen GO-fractie meer. In de strijd die in 2019 tussen Otten en Baudet ontbrandde, is er maar één winnaar: Baudet. Hij zit immers nog in de Tweede Kamer.

Een jaar later liepen tientallen FvD’ers weg vanwege het antisemitisme bij de jongerenafdeling. Ze verenigden zich in JA21, een partij die bij meerdere verkiezingen een paar zetels haalde. Baudet zal er inmiddels om moeten lachen: de peilingen van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga zijn dalende, de Provinciale Statenverkiezingen vielen tegen, heel veel ervaren ex-FvD-Statenleden werden weggewerkt, twee van de drie Tweede Kamerleden vertrekken en er is inhoudelijke onenigheid. Bij FvD niets van dit alles.

Ook Statenleden die zich niet bij JA21 aansloten mislukten. In Limburg stichten vier FvD’ers de fractie Samen voor Limburg, maar die was dit jaar niet verkiesbaar. Even leken deze vier heren zich aan te sluiten bij JA21, maar dat mislukte. Dat was het einde van vier politieke carrières. Een ander initiatief in Zeeland deed het nauwelijks beter. ProZeeland was een idee van twee oud-FvD’ers, maar deze partij viel alweer snel uit elkaar en ging op in BVNL van Wybren van Haga.

Waarom sloot iedereen die bij FvD wegliep zich niet bij Henk Otten aan?

Bij Van Haga is het ook crisis. Er waren drie Kamerleden, maar Hans Smolders is vanwege ziekte nauwelijks in Den Haag geweest. De enige wel aanwezige collega van Van Haga heeft nu de benen genomen: Olaf Ephraim. Bij de Provinciale Statenverkiezingen haalde BVNL nergens zetels. De partij is inmiddels niet veel meer dan een paar raadsleden en waterschapsbestuurders. Van Haga probeert nu in de Kamer te blijven via kandidaten die vooral bekend staan als ruziemakers zoals Henk Krol.

Goed glas wijn

Leuk voor Baudet dat hij kan lachen om de mislukkingen van iedereen die ooit bij Forum wegliep, maar dat is natuurlijk niet het punt. De grote vraag is waarom al deze afsplitsingen mislukken. We moeten niet doen alsof dit een soort natuurgegeven is. Afsplitsingen kunnen prima werken, maar er is wel iets voor nodig: de wil om een goed inhoudelijk verhaal te ontwikkelen, daar met gelijkgestemden over in gesprek te gaan en samen iets te bereiken.

De afsplitsingen van Forum zijn vooral mislukt omdat deze wil ontbreekt. We zien dat aan de ontstaansgeschiedenis. De grote vraag is: waarom sloot iedereen die bij FvD wegliep zich niet bij Henk Otten aan? Hij was immers al een eerste Forum-alternatief begonnen. De verklaring is dat Otten zich impopulair had gemaakt met zijn harde managementstijl. Daarom begonnen afsplitsers liever voor zichzelf. Dat klinkt wellicht logisch, maar waarom begonnen latere afsplitsers in 2021 dan wéér een eigen club? Waarom verenigde men zich nooit?

Politici van FvD hebben nooit begrepen dat politiek geven en nemen is, dat ze compromissen moeten sluiten, ook in eigen gelederen, als ze tenminste ooit iets voor elkaar willen krijgen. Straks zal het verkiezingsgeweld losbarsten tussen VVD, BBB en PVV en dan blijft er hoogstwaarschijnlijk ook van JA21 en BVNL weinig tot niets over. Als je niet wilt samenwerken, waarom ga je dan eigenlijk de politiek in?