Half juni slapen er mogelijk weer asielzoekers buiten in Ter Apel, waarschuwde staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) op 15 mei. Dezelfde drama’s als vorig jaar dreigen zich te herhalen, nu er misschien tot 75.000 vluchtelingen naar Nederland komen. Het panel van de Kanttekening spreekt zich uit over de stelling: al die mensen opvangen, dat gaan we gewoon doen in ons beschaafde landje.

Ahmed Abdillahi (42), postbezorger:

‘Het ziet er naar uit dat we dezelfde taferelen gaan zien. Er is te weinig bereidheid bij de overheid om fatsoenlijke opvang te regelen. Van bijna alles wat er mis is in Nederland krijgen asielzoekers de schuld. Het is onmenselijk om zo over mensen in nood te praten.

Ik kan me nog een artikel in de New York Times herinneren met de kop ‘Nederland heeft zijn fatsoen verloren’. Dag in dag uit worden vluchtelingen voor gelukszoekers uitgemaakt, die onze banen zouden inpikken. Alsof geluk zoeken fout is? We worden steeds intoleranter. Echt, we hebben straks Oost-Europese toestanden hier, waar steeds meer mensen aan de grens sterven. Daar hebben ze het over ‘terroristen’ en ‘pedofielen’ over zwarte en islamitische vluchtelingen, maar niet over Oekraïners. Ook in Nederland wordt over Oekraïners in termen van ‘onze mensen’, ‘echte vluchtelingen’ en ‘aanpakkers’ gesproken. Dit is zo onrechtvaardig. Afghanen en Syriërs hebben toch net zo veel geleden, als ze al niet erger hebben meegemaakt. En Noord-Afrikaanse mensen mogen toch hun geluk beproeven hier? We mogen deze groepen niet in de steek laten.’

‘We hebben straks Oost-Europese toestanden hier, waar steeds meer mensen aan de grens sterven’

Dimple Sokartara (29), communicatieadviseur:

‘Ik denk dat wij ons lesje goed hebben geleerd, en dat het echt niet kan gaan zoals vorig jaar. Sowieso vanwege de slechte reputatie zal Nederland dit niet nogmaals laten gebeuren. Het was toen wereldwijd nieuws en Nederland stond er slecht op. Dus, als het niet om de menselijkheid is, dan vooral om die PR-redenen. Ik hoop dat tenminste.

Als inwoner van Nederland, schrok ik zelf toen ook van de heftige beelden en het nieuws. Vooral ook toen die baby dood ging. Dat vind ik eigenlijk on-Nederlands pover. Aan de andere kant verbaast Nederland me helaas ook weer wel steeds. Ook met de toeslagenaffaire. Al dat soort zaken waarvan je denkt, dat gebeurt toch niet hier? En dan gebeurt het toch, in dezelfde, moderne tijd waarin jezelf leeft. Dus ik ga ervanuit dat het niet gaat gebeuren en dat we over voldoende capaciteiten beschikken om asielzoekers op te vangen. We weten wel beter nu.’

‘Nederland verbaast me helaas ook weer wel steeds. Ook met de toeslagenaffaire’

Ibrahim Özgül (39), ondernemer en bestuurder:

‘Ik moet aan de uitspraak van Mahatma Gandhi denken: ‘The world has enough for everyone’s need, but nog enough for everyone’s greed’. Zo zou je kunnen zeggen dat de Nederlandse vluchtelingenopvang genoeg ruimte biedt voor Oekraïners, maar piept en kraakt wanneer zwarte en islamitische vluchtelingen in beeld komen. We hebben deze mensen vorig jaar schandalig op de grond laten slapen, in de kou en regen. Terwijl we er zelf warmpjes bij lagen in bed.

Veel mensen rationaliseren dit gedrag door racistische frames los te laten op asielzoekers. ‘Moslims integreren niet en pakken onze vrouwen af’. Dingen die over Oekraïners, opvallend genoeg, niet worden gezegd. Zij zouden, notabene 2000 km verderop, ‘in de regio liggen’ en bij onze cultuur horen. Man, man, man. Je koopt elke dag broodje döner bij je Turkse buren, maar Oekraïne is ‘dichtbij’. Mensen in nood kennen geen kleur, we vangen ze fatsoenlijk op. Nederland kan het!’

‘Veel mensen rationaliseren dit gedrag door racistische frames los te laten op asielzoekers’

Leontine Vreeke (45), salesmanager:

‘We gaan een herhaling zien van vorig jaar. Grasvelden vol mensen, tenten, geen menswaardige opvang zoals wij dit in Nederland willen bieden. Het probleem ligt bij de gemeentes die geen opvang willen verzorgen en bij het tekort aan woningen. Er is geen doorstroom mogelijk van de opvangcentra naar permanente huisvesting. Hierdoor is er geen plek voor nieuwe asielzoekers. Iedereen is op zoek naar een betaalbare woning.

Ik vraag me af of we het negatieve sentiment kunnen omzetten. Er zijn zoveel voorbeelden van dorpen en gemeenschappen die na protest, nu helemaal blij zijn met de nieuwkomers. Ze omarmd hebben. Zouden we deze voorbeelden niet kunnen gebruiken om de sceptici te overtuigen? Het zou in mijn ogen ook mooi zijn als we de talenten van de nieuwkomers zouden kunnen inzetten daar waar het nodig is. Maar dat betekent maatwerk. En dat kost tijd van mensen die er nu niet zijn.

Laten we leren van hoe het de Oekraïense vluchtelingen is vergaan. Door andere regels mochten zij wel meteen werken. Ik zie behoorlijk wat mensen uitstromen van particuliere opvang naar een eigen huis. Op eigen kracht, doordat men werk heeft en contacten. Ik gun iedereen een goede start in ons mooie land. Waar gras gebruikt wordt om op te voetballen, voor een picknick, om te chillen.’

‘Door andere regels mochten Oekraïense vluchtelingen wel meteen werken’

Mostafa Hilali (48), militair:

‘De stelling suggereert dat er een keuze is. Er is helemaal geen keuze wat betreft asielopvang. Het is een juridische verplichting dat we menswaardige opvang regelen. We hebben een internationaal verdrag getekend, en dat is de basis. Mensen die zeggen dat het verdrag anders moet, sorry, maar dat is een non-argument. We gaan ook niet morrelen aan het humanitair oorlogsrecht, omdat het ons soms niet goed uitkomt. Dit gaat om principiële normen waar we ons juridisch aan hebben gecommitteerd, en waar mensen na een juiste toetsing, recht op hebben.

En dan het idee dat Nederland vol zou zijn. Dat is simpelweg niet juist. Ja, er zijn plekken waar er relatief veel asielzoekers worden opgevangen. Maar er zijn ook genoeg plekken aan te wijzen in Nederland waar niks wordt gedaan qua opvang. Dan is het niet een kwestie van kunnen, maar niet willen. En die discussie moeten we met empathie, maar ook met strengheid voeren. Ik begrijp dat mensen in een dorp het spannend vinden om een grote groep op te vangen, maar dat mag niet betekenen dat je niks doet. Wat kan je wel doen? Ik vind het ook niet fijn om belasting te betalen, maar doe het toch. Ik heb daarin niks te willen.’

‘Er is geen keuze: we hebben de juridische verplichting menswaardige opvang te regelen’

Anushka Soekhradj (29), sociaal werker:

‘Ik zou graag pleiten voor een eerlijkere verdeling van het aantal asielzoekers dat we opvangen ten opzichte van anderen. Dat we de draagkracht niet hebben is al gebleken in Ter Apel: de schrijnende situatie duurde maar voort en we konden het niet waarmaken. Dat zal dit keer niet anders zijn. Niettemin moeten we het wel proberen. Zowel het overleven als het willen helpen is instinctief gedrag.

In het grotere proces herken ik vooral vergankelijkheid. Of zoals het hindoeisme zegt: kali yug is aangebroken. Het eind van de wereld en deze ellende is hoe dat eruit ziet. Als mens is het je zaak naar het hoogste punt te blijven klimmen om droog te blijven. Of dat je zal redden? Uiteindelijk niet, maar je rekt wel tijd tot je ondergang.’

‘Dat we de draagkracht niet hebben is al gebleken in Ter Apel’