Mary Wanjiku Gichuhi kwam als zwangere vrouw in Nederland terecht. Ze was gevlucht uit Kenia. Nadat ze haar verhaal deelde via Facebook, nam haar leven een andere wending. Ze kreeg veel uitnodigingen om te komen spreken en werd zelfs uitgeroepen tot European Motivational Speaker of the Year 2019.

‘Door mijn verhaal te vertellen, wil ik anderen laten zien dat het zo niet hoeft af te lopen. Er is hoop. Ik ben weggegaan uit een gewelddadige relatie en ik ben opnieuw begonnen. Als ik dat kan, kan iedereen het’, stelt Wanjiku. Ze was verloofd toen ze nog in Kenia woonde, maar haar vriend sloeg haar meermaals het ziekenhuis in. Toen hij dat ook deed terwijl ze zwanger was, was de maat vol. Ze vluchtte hun huis uit, crashte bij een goede vriendin en belandde enkele dagen later in Nederland. ‘Dat was heel heftig, maar wel de beste stap die ik kon nemen.’

Het was een enorme verrassing voor Wanjiku dat ze genomineerd was voor de prijs van  European Motivational Speaker of the Year 2019. ‘Ze belden mij op 4 mei dat ik naar Den Haag moest komen voor de uitreiking. Ik was één van de vijftien genomineerden, ik verwachtte niet dat ik zou winnen. Maar ik won!’ Wanjiku was een bekende persoonlijkheid in Kenia. Ze richtte een stichting op waarmee ze stress en depressie onder de aandacht bracht en zorgde ervoor dat het bespreekbaar werd, wat tot dan toe in Kenia niet mogelijk was. ‘We gingen de straat op met protestborden en we spraken mensen aan om met ze over stress en depressie te praten. Dit was voor die tijd een taboe-onderwerp. En als je wel met die problemen te maken had, kreeg je zonder enig onderzoek medicijnen voorgeschreven.’

Wanjiku kwam tijdens een familiebezoek in de Verenigde Staten in aanraking met effectieve gesprekstherapie. ‘Er werd meteen gezegd dat ik onmiddellijk moest stoppen met deze medicijnen, die maakten het juist erger. Ik kreeg gesprekken en tips over hoe ik mij beter kon voelen. Dat werkte meteen. Terug in Kenia wilde ik dit daar ook toepassen. Daarom richtte ik een stichting op waarmee we de straat op gingen en op andere manieren de aandacht zochten. Ik werd uitgenodigd door verschillende tv-programma’s om te komen praten. Het had echt effect wat we deden.’

‘Ik wil andere vrouwen het gevoel geven dat ze het waard zijn om voor zichzelf te vechten’

Mishandeling en actie

Vanwege het feit dat ze bekend werd en aandacht kreeg, werd haar verloofde jaloers. Hij ging haar meer en meer mishandelen. ‘Ik voelde mij niet vrij en veilig genoeg om over die mishandeling te praten, ik voelde mij alleen maar bedreigd en was mijn leven niet zeker. In Kenia worden veel vrouwen mishandeld. Hier is weinig tot geen aandacht voor. Er gebeurt helemaal niets met de aangiftes. Er zijn 163 vrouwen overleden aan huiselijk geweld sinds ik vertrokken ben.’ Die aandacht is wel nodig. Daarom begon Wanjiku in Nederland een actie met de middelen die ze had: laptop en internet. Door haar verhaal te delen op Facebook zorgde ze voor meer bekendheid rond huiselijk geweld in Kenia.

Schrijven

Voor Wanjiku was het ook een vorm van verwerken, het van zich afschrijven. Maar al snel kwamen er uitnodigingen van universiteiten, in Nederland en in het buitenland, om daar te komen spreken. ‘Ik vind mijzelf opnieuw uit door overal over te schrijven. Zo kan ik mij blijven ontwikkelen en vooruitkomen.’ Wanjiku besloot ook om een boek te schrijven: 50 winning habits great moms know.  Hierin deelt ze haar eigen ervaringen en inzichten als moeder, waarmee ze andere moeders wil helpen. ‘Ik had ontdekt in mijn gesprekken met andere moeders dat we allemaal tegen dezelfde dingen oplopen, dat we met dezelfde worstelingen te maken krijgen, ook al is onze situatie heel verschillend. Dat maakte dat ik dit boek schreef.’

Daar bleef het niet bij. In het boek 25 tips to re-invent your life and succeed doet Wanjiku uit de doeken hoe je een giftige relatie kan overleven en hoe je een mooi leven voor jezelf kunt realiseren. ‘Ik ben helemaal opnieuw begonnen en ik laat anderen zien dat dat kan. Je kunt iets maken van je leven, ook al ben je door moeilijke periodes gegaan. Ik wil andere vrouwen het gevoel geven dat ze het waard zijn om voor zichzelf te vechten.’ Voor Wanjiku was het een proces waar ze eerst zelf doorheen moest. Door alle vernederingen en mishandelingen door haar verloofde was haar zelfliefde en eigenwaarde tot het nulpunt gedaald. ‘Het jaar 2017 stond voor mij echt in het teken van op zoek gaan naar mijzelf. En jezelf en je leven opnieuw uitvinden is niet iets wat je eenmalig doet, maar je bent er je hele leven mee bezig. Iedere dag kom je weer nieuwe obstakels tegen en gebeuren er weer dingen, waardoor je anders naar jezelf en naar het leven gaat kijken. Ik heb dat ook. Ik groei nog steeds en ik maak mijzelf beter.’

‘Fysieke en emotionele mishandeling komt zoveel voor in Kenia, het is daar normaal’

Oordelen

Dat Wanjiku Kenia ontvluchtte was niet vanzelfsprekend. ‘Fysieke en emotionele mishandeling komt zoveel voor in Kenia, het is daar normaal. De druk om te blijven was dan ook groot.’ Ook moest ze haar studie nog afronden, wat een reden was om te blijven. ‘Maar voor mijn gevoel had ik geen keus. Ik moest wel vluchten.’ Omdat Wanjiku er nooit over had gepraat, was het voor vrienden en familie een raadsel waarom ze zo plotseling was vertrokken. ‘Toen ik weer online kwam, kwamen er veel vragen van vrienden. Waarom was ik in vredesnaam zo stiekem vertrokken?’ Het was best lastig om op die vragen een goed antwoord te geven. ‘Ik legde uit wat er gebeurd was en dat ik wel weg moest gaan om mijn leven te redden. Dat het zo erg was, wisten ze niet. Ik had niet verteld dat ik was mishandeld, hoe moesten zij dat nu weten? Ik schaamde mij er ook wel voor, ik was een ontwikkelde vrouw met een universitaire studie, maar waarom moest dit mij toch overkomen? Nu weet ik dat ik deze ervaringen kan gebruiken om anderen te helpen.’

Zelfliefde

Als je zelf iets ergs meemaakt kun je je beter verplaatsen in andere mensen die ook iets vreselijks hebben meegemaakt. Daardoor kan Wanjiku haar verhaal inzetten om anderen te helpen en te stimuleren om hetzelfde te doen. ‘Ik ben opnieuw begonnen, dat kan iedereen. Het is niet altijd gemakkelijk, maar doordat ik genoeg liefde had voor mijzelf, kon ik het. Dat is wat ik anderen ook vertel: je moet genoeg van jezelf houden om te breken met een giftige relatie, of om uit een giftige situatie te stappen. Het is heel moeilijk, ik weet het, maar het is ook het beste wat je kunt doen. Je verliest veel, maar je wint nog meer terug. Ik ben opnieuw begonnen in een land waar ik niemand kende, maar dat maakte mij ook vrij. Vrij om verder te gaan zoals ik dat wilde.’

‘Van jezelf houden is het begin van alles. Ik hield genoeg van mijzelf om mijn leven te redden’

‘Zelfliefde is ongelooflijk belangrijk. Dat wil ik anderen graag leren. Het is ook noodzakelijk, want als jij niet van jezelf houdt, hoe kun je dan wel van een ander houden? En die persoon leren om ook van zichzelf te houden? Dat laatste is bijvoorbeeld nodig voor de opvoeding van een kind. Zelfliefde is het belangrijkste. Ik ben christen, net als tachtig procent van de mensen in Kenia. En ook in de Bijbel staat veel over zelfliefde. Van jezelf houden is het begin van alles. Ik hield genoeg van mijzelf om mijn leven te redden.’

Therapie

Het delen van haar verhaal is voor Wanjiku een manier om hier mee om te leren gaan. Daarnaast doet ze ook aan traumatherapie om haar ervaringen op een goede manier te verwerken en ermee te leven. ‘Het delen van elkaars verhalen helpt. Want zo leer je van elkaar en kun je beter met je eigen problemen omgaan. We maken allemaal dingen mee en het is beter om daarover te praten dan alles op te kroppen. In Kenia wordt er niet over gepraat, met geweld, verslavingen en misbruik tot gevolg. Dat kan en moet anders. Daar maak ik me sterk voor, door mijn verhaal naar buiten te brengen. Niet om met een vingertje naar de schuldige te wijzen, maar ik wil laten zien dat het ook anders kan. Je hoeft het niet te pikken, je kunt ook weggaan.’