Afgevaardigden van Turkije en Armenië houden vandaag een eerste toenaderingsgesprek in Moskou. Dat zal naar verwachting leiden tot meer gesprekken en wellicht tot het herstellen van de betrekkingen en het heropenen van de grenzen, na decennia van vijandigheid.
De chartervluchten tussen Istanbul en Yerevan zullen in februari alvast weer starten, kwamen de landen eind vorig jaar overeen. Die waren vanwege de tweede oorlog om Nagorno-Karabach van 2020 opgeschort. In de bloedige strijd tegen Armenië, waarbij meer dan zesduizend doden vielen, steunde Ankara de zegevierende ‘broederstaat’ Azerbeidzjan.
Ook besloot Armenië eind vorig jaar een embargo op de invoer van Turkse producten, ingesteld na de oorlog om Nagorno-Karabach, te beëindigen. De Turkse president Erdogan zei gisteren nog wel dat Armenië goede banden met Azerbeidzjan moet aangaan om deze normalisatiepoging met Turkije te kunnen laten slagen.
De diplomatieke betrekkingen tussen Turkije en Armenië zijn sinds 1993 opgeschort vanwege de eerste oorlog om Nagorno-Karabach, die door Armenië werd gewonnen. De Armeens-Turkse grens is sinds die tijd hermetisch gesloten.
In 2009 werden in Zürich protocollen ondertekend tussen Turkije en Armenië, met als doel de betrekkingen tussen de twee landen te normaliseren. De protocollen werden in beide landen zwaar bekritiseerd en werden door hun parlementen nooit geratificeerd.
Misschien wel de grootste uitdaging voor beide landen is de discussie over de Armeense Genocide van 1915, waarbij de Ottomanen anderhalf miljoen Armeniërs doodden. Turkije geeft toe dat veel Armeniërs in het Ottomaanse Rijk zijn omgekomen door Ottomaanse troepen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Maar het land betwist de aantallen en ontkent dat de moorden systematisch werden uitgevoerd.
Turkije is deze week op de grote verzoeningstoer. Gisteren nog zei Erdogan in een ontmoeting met ambassadeurs van EU-landen in Ankara dat ‘Turkije, dat deel uitmaakt van het Europese continent, zich helemaal inzet voor zijn volledige lidmaatschapsdoel’.
Erdogan benadrukte ook het belang van de Turkijedeal. Turkije herbergt op dit moment meer dan vier miljoen vluchtelingen, die anders naar de EU zouden doorreizen. Erdogan vindt wel dat de deal moet worden bijgewerkt, met andere woorden: hij wil meer geld van de EU.
De betrekkingen tussen Turkije en de EU dateren al van 1963. In 1999 werd Turkije kandidaat-lid en in 2005 begonnen de lidmaatschapsonderhandelingen. Aanvankelijk waren er in de EU bezwaren omdat het een moslimland is, maar later ook vanwege de erosie van de democratische rechtsstaat.
