Op maandag 9 december gaan de verscherpte grenscontroles in. Maar over het hoe en waarom bestaat nog veel onduidelijkheid, zegt Marieke Koekoek, Tweede Kamerlid namens Volt.
‘We gaan nu iets invoeren waar we nog nooit over gesproken hebben als Kamer. Waar we geen informatie over hebben. Daarom wil ik hier graag een debat over’, zei Kamerlid Koekoek gisteren. Ze kreeg echter geen meerderheid voor dit debat, dus lijken de maatregelen inderdaad in te gaan zonder discussie over de inhoud.
De verscherpte grenscontroles worden ingevoerd om irreguliere migratie naar Nederland te bestrijden en mensensmokkel aan te pakken, stelt de Marechaussee. De grenscontroles zijn tijdelijk en duren tot 8 juni 2025. Landen mogen volgens de Schengengrenscode tijdelijk grenscontroles invoeren. Ook Duitsland heeft recentelijk grenscontroles ingevoerd.
Dit is wat we wel weten
De grenscontroles vinden plaats aan de grens met België en Duitsland. Dit zijn er meer dan 840 en kunnen landsgrenzen zijn, maar ook internationale treinen of luchthavens. In dit laatste geval controleert de Marechaussee alleen bij specifieke vluchten met een hoger risico op irreguliere migratie of grensoverschrijdende criminaliteit, legt het uit op de website.
‘Hoe vaak en hoe uitgebreid we controleren, hangt af van de situatie. We voeren controles uit op basis van risicoanalyse en informatie. Dit betekent dat de grenscontroles op een niet-systematische wijze uitgevoerd worden.’
Voor mensen met geldig reisdocument zullen de controles geen gevolgen hebben. Mensen die Nederland inreizen zonder reisdocument worden aangehouden. Asielzoekers kunnen dan nog wel asiel aanvragen aan de grens. Ze worden dan naar een opvangcentrum begeleid, waar hun aanvraag wordt bekeken. Als ze eerder in een ander EU-land asiel hebben aangevraagd, worden ze aan dat land overgedragen.
Kritiek en onduidelijkheid
Er is veel kritiek op de maatregelen. Volt stelde in oktober Kamervragen naar de kosten van de grenscontroles, en hoe de Marechaussee dit gaat aanpakken terwijl het kampt met een personeelstekort. Ook maakt de partij zich zorgen over de impact op de grensregio’s. Er zullen waarschijnlijk snelheidsbeperkingen gelden tijdens de controles, waar grensoverschrijdend verkeer hinder van zal ondervinden.
Hoewel er geen debat volgt, heeft het ministerie van Asiel en Migratie op 11 november wel een motivering van de maatregelen gedeeld. ‘Irreguliere migratie bereikt Nederland vaak via andere lidstaten waarbij ook gebruik wordt gemaakt van mensensmokkelaars. Het migratiesysteem en in het bijzonder het asielsysteem dreigt ontwricht te raken.’
Het ministerie schrijft in deze nota bovendien dat er maatregelen genomen worden om de impact op de economie en grensregio’s zoveel mogelijk te beperken, maar de praktische uitwerking hiervan is er nog niet.
