De Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken Nasser Bourita prijst ‘de erkenning’ van de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied door, nu ook inclusief Tsjechië, veertien EU-lidstaten. Het Marokkaanse ‘autonomieplan’ voor de Westelijke Sahara zou ‘het fundament’ zijn om het jarenlange dispuut om het gebied op te lossen. Zo meldt de nieuwssite Morocco Worldnews.
Jan Lipavsky, de buitenlandminister van Tsjechië, ziet in het Marokkaanse plan (uit 2007) een ‘serieuze en geloofwaardige inspanning’ om het conflict in de Westelijke Sahara op te lossen. Het zou een solide basis zijn voor een wederzijds erkende conflict-resolutie.
Niet iedereen is het daarmee eens. Over de Westelijke Sahara woedt namelijk al decennialang een geopolitiek conflict. Marokko bezet sinds 1975 het gebied. Een groot deel van de lokale Sahrawi-bevolking vluchtte naar het buurland Algerije en kwam daar in vluchtelingenkampen terecht. De Sahrawi dromen sinds de dekolonisatie van een onafhankelijke staat. De militante, bewapende beweging Polisario strijdt er al jaren ook voor, met steun van Algerije, die ook een oogje heeft laten vallen op het gebied en een problematische relatie onderhoudt met buurland Marokko.
Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag oordeelde in 1975 dat het zelfbeschikkingsrecht van de lokale bevolking voorop stond en dat de Westelijke Sahara gedekoloniseerd diende te worden. In 1991 gingen zowel Marokko als het Polisario akkoord met een door de VN bemiddeld staakt-het-vuren om zich voor te bereiden op een referendum over zelfbeschikking. Dat referendum heeft echter nooit plaatsgevonden.
In het voorstel van Marokko uit 2007 krijgt de Westelijke Sahara weliswaar wat meer autonomie, maar blijft het een onderdeel van Marokko. Dat is voor Polisario onvoldoende. Donald Trump erkende in 2020 de aanspraak die Marokko maakt op de betwiste regio. In ruil daarvoor ging Marokko diplomatieke betrekkingen met Israël aangegaan.
Nederland volgde met de erkenning van de westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied in 2022. Volgens NRC werd deze erkenning gegeven in ruil voor het terug mogen sturen van migranten (‘veiligelanders’) naar Marokko.
