‘Nooit heeft het Westen er sinds 1945 zo beroerd voor gestaan als nu’, zei historicus Thomas von der Dunk woensdagavond in de St. Bavokerk in Haarlem. Hier hield hij de achtste Bilderdijklezing.
‘De kans dat het volledig misgaat, acht ik, vooral sinds 7 oktober vorig jaar en de catastrofale westerse reactie daarop, dodelijk groot. In dat opzicht is het 1938. En daar zijn wij in Europa, en zeker ook in Nederland, mentaal totaal niet op voorbereid’, zo begon hij zijn lezing.
Von der Dunk schreef als columnist van de Kanttekening al eerder over het morele failliet van de westerse samenleving. In zijn lezing deed hij dit aan de hand van actuele kwesties – Amerika, Europa, Oekraïne, Gaza, China, het populisme en de klimaatcrisis. Zekerheden die als vanzelfsprekend golden, gelden nu niet meer, was zijn betoog. Daarbij noemde hij voorbeelden als vrede in Europa, Amerika als betrouwbare bondgenoot en een Nederlandse regering die vanzelfsprekend pal staat voor de rechtsstaat.
Vooral over het laatste was hij uitgesproken kritisch. In Nederland is er een aftakeling van de rechtsstaat gaande, en de meerderheid reageert hier veel te laconiek op, vindt hij. Dat niet alleen, men gaat ook mee in die aftakeling. ‘Door de (…) samenwerking met antidemocraten legitimeert men ook onvermijdelijk hun ideeën. Dat gaat stapje voor stapje, maar onomkeerbaar, als het onvoldoende wordt gesignaleerd en stilzwijgend wordt geaccepteerd’, aldus Von der Dunk.
