Rens Bod, hoogleraar Digital Humanities aan de Universiteit van Amsterdam, wil dat de bètawetenschappen worden ‘gedekoloniseerd’. Dit schrijft hij in universiteitskrant Folia.
Het ‘dekolonisatieproces’ heeft zich tot nu toe beperkt tot de sociale en geesteswetenschappen. Er moet bijvoorbeeld meer aandacht komen voor de zwarte bladzijden in onze geschiedenis, vinden sommige aanjagers van dit proces, zoals de slavenhandel en de onderdrukking van Indonesië door Nederland. Of schrap de ‘westerse bias’ uit het filosofiecurriculum, dat nog vol met louter witte mannen zit als John Locke en Emmanuel Kant, zeggen sommigen.
Maar ook de leerboeken en syllabi van natuurkunde, scheikunde, sterrenkunde, biologie, aardwetenschappen en wiskunde worden geschreven ‘door witte mensen uit het Globale Noorden’, constateert Rens Bod.
Neem bijvoorbeeld de wiskundige reeks voor de benadering van het getal π. Die staat bekend als de Formule van Leibniz, ‘ontdekt’ door de Duitse wiskundige Gottfried Wilhelm von Leibniz (foto). Die reeks gaat als volgt: π/4 = 1 – 1/3 + 1/5 – 1/7 + enzovoort. Maar deze formule werd driehonderd jaar eerder ontdekt door de Indiase wiskundige Madhava van Sangamagrama. Er er zijn nog veel meer van dit soort voorbeelden, schrijft Bod.
‘Niet degene die als eerste iets heeft ontdekt krijgt daarvoor de eer, maar degene die door (veelal eurocentrische) wetenschappers en tekstboekschrijvers als ‘ontdekker’ wordt aangewezen. Hiermee wordt de vaak gehoorde kritiek dat dekolonisatie van de natuurwetenschappen onnodig is omdat natuurwetten en wiskundige formules overal ter wereld geldig zijn, weerlegd.’
De partij BIJ1 staat een soortgelijk ideaal voor. Zo pleitte Sylvana Simons in 2019, toen zij nog Amsterdams gemeenteraadslid was, al voor ‘dekolonisatie’ van wiskunde op alle middelbare scholen in de hoofdstad.
‘Nu wordt het vooroordeel in stand gehouden dat alleen de westerse beschaving relevante ontwikkelingen in de wiskunde en de natuurwetenschappen heeft gemaakt’, staat op de BIJ1-website. ‘Dat voedt het – vaak onbewuste – beeld dat witte mensen slimmer en beschaafder zijn dan niet-witte mensen.’
