De achttienjarige extreemrechtse terrorist Payton Grendon, die afgelopen weekend in de Amerikaanse stad Buffalo tien mensen doodschoot in een supermarkt, noemt zichzelf een ‘ecofascist’. Wat is ecofascisme?
‘Ik zou mezelf liever een populist noemen’, schreef Gendron in een 180 pagina’s tellend manifest. ‘Maar je kunt me een etnonationalistische ecofascistische nationaal socialist noemen als je wilt, ik zou het niet oneens met je zijn.’
Ecofascisme is een begrip dat wordt gebruikt om mensen te beschrijven die groene politiek of klimaatactivisme koppelen aan fascistische of extreemrechtse ideologieën. Een belangrijk kenmerk van ecofascisme is het geloof in de omvolkingstheorie, die stelt dat witte mensen worden bedreigd door ‘overbevolking’ door mensen van andere etnische oorsprong.
Ecofascisten beweren vaak dat overbevolking de voornaamste bedreiging voor het milieu vormt. Ze zeggen dat de enige oplossing het stoppen van immigratie is, of zelfs het uitroeien van niet-witte bevolkingsgroepen. Zo schreef Brenton Tarrant, de extreemrechtse terrorist die in 2019 in Nieuw-Zeeland 51 moslims vermoordde, dat de ‘indringers’ (migranten) ervoor zorgen dat wereld overbevolkt raakt. ‘Dood de indringers, maak een einde aan overbevolking en red op die manier het milieu’, schreef Tarrant in zijn manifest.
Patrick Crusius, die enkele maanden na Tarrant 23 mensen vermoordde in de Texaanse stad El Paso, verklaarde dat zijn aanval ‘een reactie was op de Spaanse invasie van Texas’. Hij noemde zijn manifest The inconvenient truth, een duidelijke verwijzing naar de milieudocumentaire van Al Gore uit 2006. Crusius legde ook een verband tussen milieuvervuiling en migratie. ‘Als we genoeg mensen kwijt kunnen raken, dan kan onze manier van leven duurzamer worden.’
Gendron beschouwt Tarrant en Crusius als zijn grote voorbeelden, naast Anders Breivik, Dylann Roof en enkele andere extreemrechtse massamoordenaars. Maar het is Gedron, behalve om het ‘witte ras’, ook om het milieu te doen. Volgens hem heeft extreemrechts het klimaatvraagstuk te lang aan links overgelaten. ‘Links heeft alle discussies over milieubescherming gemonopoliseerd, terwijl links tegelijkertijd zelf leiding geeft aan de het proces van de vernietiging van de natuurlijke omgeving, door massa-immigratie en ongecontroleerde verstedelijking.’
Het ecofascisme heeft zijn wortels in de nazi-ideologie, waar het traditionele leven van de ‘rasechte’ Duitsers op het platteland werd verheerlijkt, tegenover de stad – vooral het kosmopolitische Berlijn van de Weimarrepubliek – waar de kapitalisten, communisten, kunstenaars en Joden woonden. Tot de vroege ecofascistische denkers behoort de in Frankrijk geboren Griekse fasciste Savitri Devi, die met de nazi’s collaboreerde. Ze was vegetariër en vertolkte in haar geschriften groene opvattingen.
