Hebben jullie weleens gehoord van de anekdote over de sleutel en het slot? Zou jij een fietsslot willen hebben dat door alle sleutels geopend kan worden? Ik ook niet.

Toen ik opgroeide had deze vraag niets met een fiets te maken, het ging over seks. Het slot is van de gemeenschap, en een slot dat door alle sleutels geopend kon worden moest je als meisje vooral niet willen zijn.

De onlangs ontstane ophef over de film Cuties herinnert mij aan deze anekdote. In de film volgen we het leven van een jong zwart islamitisch meisje dat in het geheim danslessen als vorm van zelfexpressie gebruikt. Later wordt ook voor haar conservatieve omgeving duidelijk dat zij deze danslessen volgt. Haar omgeving keurt deze vorm van zelfexpressie af vanwege de seksuele connotatie van die dans.

De ophef was ontstaan tijdens de promotie van de film. Netflix kiest ervoor om niet de originele filmposter te gebruiken, maar een filmposter met daarop een foto uit een scène waarin jonge meisjes in schaars geklede outfits te zien zijn. De ophef komt uit verschillende hoeken. Vooral in Amerika zijn organisaties kritisch. Zo heeft de christelijke belangengroep Parent Council Television een petitie tegen Cuties gestart, die nu ruim 25.000 keer is ondertekend. Ook op Twitter was er ophef. De film zou ‘kijkplezier zijn voor pedofielen’ en mensen op rare ideeën brengen.

Toch is het een slecht idee als Cuties wordt geboycot. Want de maker laat met deze film zien waar veel jonge meisjes mee te maken krijgen.

Voor jonge zwarte meisjes gaat het vooral over het hypergeseksualiseerd worden. Er wordt niet zomaar fel op deze film gereageerd: de ophef over een film waarin specifiek zwarte meisjes centraal staan, is het bewijs van die hyperseksualisering. De oorsprong van hyperseksualisering vinden we in misogynoir: de haat tegen zwarte vrouwen. Zo stellen pioniers Sojourner Truth en Alice Walker dat gender en ras voor zwarte vrouwen niet los van elkaar gezien kunnen worden, ook omdat zwarte vrouwen door de lens van de witte kolonist al eeuwen bekeken worden als een louter seksueel wezen met een onverzadigbare lust voor seks.

Het is nodig om verhalen te vertellen waarin de complexiteit van seksualisering op een juiste manier wordt getoond

Wat deze jonge meisjes in de films overkomt, is iets wat in de realiteit gebeurt. Seksualisering – seksueel getinte uitingen en geïdealiseerde beelden van jonge meisjes in de media – gebeurt in alle lagen van onze samenleving. Onderzoek van Rutgers toont aan dat genderrollen op jonge leeftijd al bepalend zijn voor het afkeuren van controversiële, ‘grensoverschrijdende’ vormen van seks. Meisjes worden door ouders, leeftijdgenoten van een andere gender en door elkaar streng bekritiseerd op het hebben van seks.

Als je bedenkt dat zij zelf vaker het slachtoffer zijn van seksualisering, maar dus ook strenger beoordeeld worden op seksueel gedrag, kun je stellen dat het ontzettend moeilijk is om je van deze sekseongelijkheid te bevrijden. Daarom is het nodig om verhalen te vertellen waarin de complexiteit van seksualisering op een juiste manier wordt getoond.

In het onderzoek van Rutgers komt duidelijk naar voren dat er een verschil bestaat van sekseongelijkheid binnen gemeenschappen van kleur in Nederland ten opzichte van overwegend witte gemeenschappen. Beide groepen worden buitenshuis geseksualiseerd, maar voor de groep jonge meisjes van kleur geldt dat zij daarbovenop ook te maken krijgen met een dubbele moraal. Dat heb ik zelf op jonge leeftijd ondervonden. In mijn omgeving golden er andere regels voor jongens dan voor meisjes op het gebied van seks.

Voor vrouwen van kleur als ik ziet de seksualisering er meer uit als een dubbelleven. Een seksueel actief persoon zijn en gerespecteerd worden gaat niet samen. Een film die dat dubbelleven bespreekbaar maakt is de film Mustang uit 2015. Deze debuutfilm van Deniz Gamze Ergüven toont het verhaal van vijf zussen die opgroeien bij hun oma in een dorpje in Turkije.

Na een zomerse avond met jongens uit het dorp worden de zussen geconfronteerd met de blik die andere mensen van hen hebben. Zij worden bekritiseerd om de interactie die zij hadden met de jongens. De inspiratie voor het verhaal haalt Ergüven uit haar eigen ervaringen. Ook Maimouna Gueye, de regisseur van Cuties, haalde de inspiratie voor Cuties uit haar eigen geleefde ervaringen.

In verhalen als Mustang wordt vooral de dubbele moraal, die realiteit is voor Turkse meisjes als ik, geschetst. De oorsprong van deze dubbele moraal ligt in de patriarchale opvattingen die in Turkse omgevingen vaak een belangrijke rol spelen. Als Nederlandse vrouw met zowel Turkse als Armeense wortels heb ik zowel binnen als buitenshuis te maken met seksualisering, die uit uitersten lijkt te bestaan. Daar waar ik buitenshuis geseksualiseerd word omdat ik mijn vrouwelijkheid vertoon, merk ik dat de seksualisering binnenhuis bestaat uit het zoveel mogelijk onzichtbaar zijn.

Als we kijken naar waar meisjes van kleur in ons land tegenaan lopen, dan zien we dat zij naast die patriarchale opvattingen ook met racialisering te maken krijgen. De witte kijker ziet de vrouw van kleur als onderdanig in de eigen omgeving.

Er zijn diverse films gemaakt waarin de seksualisering van vrouwen van kleur getoond wordt, maar die verhalen gaan zelden over de belevingswereld van de vrouw zelf. Mustang vormt hierop een uitzondering. Daarom was deze film heel helend voor mij. De herkenning die het gaf is iets wat maar weinig films mij bieden. En die herkenning is nodig om te begrijpen dat ik niet alleen ben in mijn ervaringen.

Als we films waarin de problematiek rondom seksualisering geschetst wordt gaan boycotten, begrijpen we niet welke verhalen we juist een podium zouden moeten bieden.