Een verslagen vader draagt zijn verdronken zoontje uit de zee. Wie kent dat hartverscheurende beeld niet? In Europa werden we opeens hard wakker geschud door de grote vluchtelingencrisis. Vaders, moeders en kinderen die uit Irak en Syrië vluchtten vanwege de opmars van IS en het geweld van de Syrische president Bashar al-Assad. Europese politici wisten deze vluchtelingencrisis op te lossen door ‘migratiedeals’ te sluiten met voornamelijk Turkije en Libië.

Dat was in 2015. Nu, in 2022 dreigt er weer een grote vluchtelingencrisis, maar van een heel ander kaliber. Poetin laat zijn spierballen zien: ruim 100.000 Russische militairen staan op dit moment voor de grens van Oekraïne. Hoe nu verder? Gaat Europa straks duizenden Oekraïners wél met open armen ontvangen?

Angela Merkel riep in 2015: ‘Wir schaffen das.’ Daarmee verdedigde ze vurig het barmhartige vluchtelingenbeleid. In de Europese Unie kwam haar ideaal onder druk te staan, voornamelijk door de Hongaarse president Viktor Orbán. Daarom koos Brussel voor opvang in de regio: de Europese Unie betaalde Turkije om de vluchtelingen daar op te vangen.

Immers, als deze vluchtelingen massaal hun heil in Europa zouden zoeken, zou dit wel eens de Europese stabiliteit kunnen bedreigen. Bijkomend voordeel van opvang in de regio was: de rechtspopulisten werd de mond gesnoerd, en het politieke momentum werd hen op dat moment ontnomen. So far, so good?

Inmiddels is 2022 aangebroken. Op dit moment staat er een volgende vluchtelingencrisis op ons te wachten, en ditmaal wél in Europa. Poetin laat door militaire massatransport naar Belarus een indrukwekkend machtsvertoon zien. Volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten overweegt president Poetin zelfs een grootschalige militaire invasie in Oekraïne. De Russische propaganda stelt dat er sprake is van een burgeroorlog in Oekraïne. Rusland zou hiermee kunnen breken en Oekraïne militair het zwijgen op proberen te leggen.

De gevolgen zouden niet te overzien zijn. Hoeveel Oekraïners zullen dan naar het buitenland vluchten, lees: Europa?

Een invasie zal leiden tot vluchtelingenstromen die wij in Europa nog nooit eerder hebben gezien en alleen uit de geschiedenisboeken kennen

Wat als een diplomatieke oplossing uitblijft? In het oorlogsscenario dreigen Oekraïense steden te worden gebombardeerd, en, let op, er kunnen zelfs hongersnoden ontstaan. Rusland is namelijk berucht vanwege haar uithongeringsstrategie, die het land ook tijdens de eerste en tweede Tsjetsjeense Oorlog toepaste. Toen werden een aantal steden van water- en gasvoorziening afgesneden en moesten burgers in rap tempo de steden ontvluchtten.

Wat de ontvlambare situatie aan de Oekraïense grens extra bemoeilijkt, is dat Oekraïne één van de grootste graanexporteurs van Europa is. Mochten deze graanvelden voor jaren onbruikbaar worden, dan dreigen de graanprijzen te verdrievoudigen. Dit kan weer tot sociale onrust leiden. En honger.

Lange tijd bepleitte de Europese Unie opvang in de regio. Maar mocht de westerse diplomatie ontoereikend blijken en de grootste oorlog op het Europese continent sinds de Tweede Wereldoorlog plaatsvinden, dan zullen naar verwachting miljoenen Oekraïners kunnen vluchten naar Litouwen, Polen en Hongarije. Dat noemen we immers opvang in de regio.

Lange tijd kon het Europese asielbeleid vluchtelingenstromen beperken tot de grenzen van Turkije. Soms werd een klein aantal vluchtelingen opgehaald en gehuisvest in vluchtelingenkampen, zoals in Moria. Een Russische invasie in Oekraïne zal echter leiden tot vluchtelingenstromen die wij in Europa nog nooit eerder hebben gezien en alleen uit de geschiedenisboeken kennen.

Mijn verwachting is niet dat het Russische leger besluit om Oekraïne volledig onder de voet te lopen en grote delen zal annexeren. Toch zit een ongeluk in een klein hoekje. Daarom moet de Europese Unie zeker een protocol opstellen voor het oorlogsscenario. Poetin heeft zich in een hoek gedreven en kan tegen alle verwachtingen in besluiten om Oekraïne toch binnen te vallen met een grootschalige invasie, met als doel om een puppet-regime in Kiev te installeren. Dit zal een bloedige oorlog worden, met alle gevolgen van dien.

De Doema zal begin volgende maand een wet behandelen om de separatistische gebieden te erkennen als soevereine republieken. Als de oorlog in Oost-Oekraïne dan doorzet, kan Russische directe betrokkenheid eenvoudig worden geregeld.

Met het risico op de grootste oorlog en voedsel- en vluchtelingencrisis van de afgelopen 77 jaar op het Europese continent moet Brussel er alles aandoen om dit conflict diplomatiek op te lossen. Anders zouden er een half miljoen Russen en Oekraïners kunnen omkomen en wordt het gehele Europese continent in dit conflict meegezogen.