Deze ramadan stelt de Kanttekening elke dag een vraag aan een Nederlandse moslim. Hoe beleven zij de vastenmaand in coronatijd? Vandaag op Ramadan-dag 9: Bora Özdemir. Özdemir werkt als docent economie op een middelbare school en is actief bij het landelijke studentenplatform Voor de Kunst van het Samenleven. Hij woont samen met zijn vrouw en zoontje in Assendelft.

Het is uw eerste ramadan als vader. Hoe hebt u dat aangepakt?

‘We hadden voor de ramadan ook al een soort ritme qua slapen met ons zoontje van één jaar, dus dat hebben we aangehouden. Ik blijf zelf wat langer wakker in de avond. Meestal wordt ons zoontje zo rond twaalf uur ‘s nachts wakker. Mijn vrouw ligt dan al in bed en pakt haar rust, maar zo rond drie uur in de nacht wordt hij weer wakker en dan neemt zij het over. We wisselen zo elkaar af. Wat voor ons zoontje vooral wennen is, is dat wij niet samen met hem gaan eten als hij zijn avondeten krijgt. Wij eten natuurlijk later, en dat is echt te laat voor hem, dus eet hij alleen. Hij is normaal gewend dat papa en mama samen aan tafel zitten en dat we met z’n drieën gezellig samen eten.

‘Mijn vrouw en ik zijn beiden docent. Gelukkig vallen er twee weken van de meivakantie tijdens de ramadan, dus dat is mooi meegenomen. Maar deze eerste twee weken zijn voor ons wel wennen. Wij werken allebei op een witte school, dus de meeste leerlingen en docenten zijn niet bekend met de ramadan. Wij tweeën vasten als enige, en natuurlijk krijgen we elk jaar weer dezelfde vragen van iedereen. ‘Hoe laat mogen jullie eten? Wanneer is de ramadan afgelopen?’ En de bekendste vraag: ‘Mag je ook geen slokje water?’ Daarnaast vraagt voor de klas staan veel energie, dus we zijn allebei altijd wel kapot als we thuis zijn. Daarom doen we om de beurt een dutje in de middag als we weer thuis zijn, om een beetje bij te komen. Want het werk gaat als ouder gewoon door als je thuis komt.

‘Op dit moment verdelen mijn vrouw en ik de opvoeding fifty-fifty. Ik weet niet hoe dat zal gaan als hij ouder wordt. Het is heel spannend om de ontwikkelingen mee te maken: hoe ga ik dat doen als hij ouder wordt en hem de essentie van de ramadan mee wil geven? Nu krijgt hij weinig mee, maar hij kan wel een uurtje met ons ontbijten in de ochtend als wij een suhoor (de maaltijd die moslims nuttigen bij zonsopkomst voor een vastendag, red.) hebben. Zo heeft hij toch dat momentje samen eten met papa en mama.

‘Wat voor ons zoontje vooral wennen is, is dat wij niet samen met hem gaan eten als hij zijn avondeten krijgt’

‘In het weekend en op mijn vrije dagen blijf ik natuurlijk wel leuke dingen doen met mijn zoontje, zoals naar buiten gaan en naar de speeltuin. Het zou oneerlijk zijn om hem dat te ontnemen door de ramadan. De eerste paar dagen zijn eventjes zwaar, maar daarna ben je aan het nieuwe ritme gewend en gaat het leven in principe gewoon door. Het hoort bij het vaderschap. Mijn vrouw werkt vier dagen en ik drie. Op de dagen dat we allebei werken past mijn moeder gelukkig op onze zoon. Zij komt dan ook bij ons logeren, dus oma past aan huis op. Ik ben blij dat ze dit doet, en zij ook, want het is haar eerste kleinkind. Op de dagen dat ze er is verbreken we het vasten samen. Dat is toch iets van de gezelligheid die je verwacht van deze maand. Voor de rest is er nu niet veel mogelijk vanwege corona, dus het is fijn dat mijn moeder dan een paar dagen bij ons verblijft.’