Deze ramadan stelt de Kanttekening elke dag een vraag aan een Nederlandse moslim. Hoe beleven zij de vastenmaand in coronatijd? Vandaag, op de laatste dag van de ramadan, stellen we de vraag aan Dursun Can. Samen met zijn vrouw en dochter van elf jaar woont hij in Tilburg. Can is van oorsprong maatschappelijk werker, maar werkt nu als ondernemer in de transport en logistiek.

Morgen is het Eid el Fitr, hoe gaat u het vieren?

‘De term ‘Eid el Fitr’ ken ik wel, maar we gebruiken het niet. Het is niet gebruikelijk binnen de Turkse gemeenschap. Er wordt vaker ‘Ramazan Bayrami’ – ‘Ramadan Feest’- gebruikt. ‘Seker Bayrami’ – ‘Suiker Feest’ – wordt ook nog gebruikt, maar ik vind zelf niet dat deze naam past bij het feest. Ik ben blij dat het steeds minder gebruikt wordt. Dit jaar wordt het ramadanfeest anders dan andere jaren. Vorig jaar hebben we het helaas ook anders moeten vieren. Dit wordt het tweede jaar in coronatijd. Het zijn altijd bijzondere dagen voor ons, vooral de eerste dag. We hebben dertig dagen gevast en het einde van de ramadan is gekomen. We vieren het met familie, vrienden en kennissen. Ik moet zeggen dat we er echt naar toe leven, zeker de eerste ochtend dat je weer mag ontbijten met je familie en je gezin.

‘De voorbereidingen beginnen echt een week voor het feest al. We gaan boodschappen doen en lekkere hapjes koken. Voor de kinderen en ouderen kopen we nieuwe kleding om ze blij te maken. Kinderen en ouderen blij maken is heel belangrijk. Verder is het gebruikelijk om zelf ook nieuwe, nette kleding aan te hebben op het feest. We kopen cadeautjes voor dierbaren en houden kleingeld apart voor de kinderen, of maken zakjes snoep klaar. En vandaag versieren we alvast het huis met ballonnen en slingers.

‘De voorbereidingen beginnen echt een week voor het feest al’

‘We kunnen het niet uitgebreid met de familie vieren en bij elkaar komen. Dat is een groot gemis voor ons en voor alle moslims. Het is nu twee mensen uitnodigen en daar blijft het bij. Dus het wordt een heel sober ramadanfeest. Morgen staan we in de ochtend heel vroeg op voor het Eid–gebed – het gebed dat moslims aan het einde van de ramadan bidden. Normaal zou je dan voor het gebed naar de moskee gaan, maar ik doe dat uit veiligheidsoverwegingen toch maar niet. Na het gebed maken we het ontbijt klaar en rond acht uur maken we onze dochter wakker. Als alles klaar en iedereen aangekleed is, gaan we gezellig aan tafel. Mijn moeder woont alleen, dus we vieren de ochtend met haar en mijn neefje zal er ook zijn. Hij woont ook alleen. Met z’n vijven zullen we de ochtend samen ontbijten. Mijn moeder begint al heel vroeg in de ochtend met broodjes bakken, dat doet ze bij elke feestdag. Ze is 82 jaar en vindt het nog steeds heel erg leuk om te koken en te bakken. Maar normaal gesproken zou het een veel groter gezelschap zijn, zeker zo’n twintig mensen.

‘Na ons lange ontbijt gaan we familie, vrienden en kennissen bellen. Dat is heel gebruikelijk tijdens het ramadanfeest. We bellen onze familie uit Turkije, zoals mijn schoonouders die daar wonen. Ik bel mijn zussen en broers op, en vooral ouderen, zoals ooms en tantes. Nu we niet echt op bezoek kunnen, bellen we elkaar ook meer. Mensen die ver weg wonen bellen we altijd, zodat ze zich niet alleen voelen. Vorig jaar zijn we ook bij een paar mensen aan de deur geweest om ze een fijn feest te wensen. Ik denk dat we dit morgen ook wel zullen doen. Gewoon van een afstand elkaar begroeten, de kinderen zakgeld geven, zwaaien en dan weer verder gaan.

‘Dit jaar willen we ook iets voor al onze buren doen. We gaan onze hele straat van 24 woningen langs met cadeautjes. We hebben leuke pakketjes gemaakt met lekkere zoete hapjes met gedroogd fruit en nootjes. We doen eigenlijk elk jaar wel iets, alleen dit jaar wat uitgebreider. We doen dit soort activiteiten ook met kerst, trouwens. En vorig jaar hebben we op 16 mei – de Internationale Dag van het Samenleven in Vrede – cupcakes uitgedeeld. We maken altijd gebruik van gelegenheden als deze om mensen te verbinden en contacten te leggen.’