Vakkas Karakoyun was in Turkije leraar. Hij is lid van de Gülenbeweging en ontvluchtte na de mislukte coup van juli 2016 zijn land. Als statushouder wacht hij in een asielzoekerscentrum in Assen nu al bijna twee jaar op een woning én op goede zorg.

Karakoyun lijdt aan een hele lijst kwalen. Zo heeft hij hartproblemen, suikerziekte, slaapapneu, hoge bloeddruk, astma en is ook nog eens een dialysepatiënt. Tot zijn grote frustratie verloor hij vorig jaar, naar eigen zeggen vanwege ‘nalatigheid van het COA’, drie tenen.

Hij vertelde vorig jaar in een interview met de Engelse krant The Independent over de slechte situatie in Nederlandse azc’s: ‘Het zijn gewetenloze mensen die van God los zijn en alleen maar procedures volgen. Recht op zorg bestaat niet in azc’s, waar despotisme heerst.’

Ook is hij boos op contactpersoon ‘Arjan’ van de gemeente Assen. Die zou tegen hem hebben gezegd dat ‘vluchtelingen Nederland willen uitbuiten’. Ook zou Arjan, terwijl hij naar zijn dertigjarige broer wees, tegen Karakoyan hebben gezegd: ‘Die wacht inmiddels ook vijf jaar op een woning. Jullie willen na een jaar al een huis.’

De uitzichtloze situatie in het azc in Assen heeft de gezondheid van Karakoyun nog meer doen verslechteren. In een brief van het Dialyse Centrum Assen staat dat hij lijdt aan ‘terminale nierinsufficiëntie’. Onlangs zijn ze begonnen met intensievere dialyse. Het centrum zegt dat ‘goede zorg voor de patiënt’ noodzakelijk is.

Hoe probeert Vakkas Karakoyun in Nederland te overleven? De Kanttekening spreekt met de geplaagde statushouder.

Hoe is uw situatie op dit moment?

‘Ik tel de dagen dat ik hier zit weg te kwijnen. Sinds 20 september 2021 om precies te zijn. Bijna twee jaar wacht ik nu. Al onze vrienden, zowel in Ter Apel als Assen, wonen nu in een passende woning. Maar wij wachten nog steeds op een huis.’

U bent met uw vrouw en vijf zonen (allemaal onder de dertig) in Nederland aangekomen. Hoe gaat het met uw gezondheid?

‘Hoewel ik de dienst Gezondheidszorg voor Asielzoekers, de GZA, vele malen heb verteld over mijn astma en kortademigheid, kreeg ik geen behandeling . Wel kon ik door initiatieven van mijn dialysearts na zesenhalve maand een slaapapneu-apparaat krijgen. Na dertien maanden, wederom na aandringen van mijn dialysearts, mocht ik naar een longarts en kreeg ik astmamedicatie. Helaas wordt die medicatie al vijf maanden niet meer gegeven door de GZA.’

Waarom niet?

‘We worden aan ons lot overgelaten. Het asielzoekerscentrum is niet hygiënisch. Er is veel stof. Ik heb moeite met ademhalen. Ook dat heb ik gemeld, maar het filter van mijn slaapapneu-apparaat werd pas na negen maanden vervangen.’

Zo bent u dus uw vingers kwijtgeraakt?

‘Ongeveer twee of drie weken voordat mijn vingers werden geamputeerd, had ik een gesprek met de artsen van het COA en de GZA. In dit gesprek zei de arts dat het voor mij geen probleem hoefde te zijn om twee trappen op te lopen. Een COA-medewerker zei dat ik mijn ziekten als excuus gebruikte. Ik ben erg overstuur hierdoor. Het is onacceptabel dat ze me zo hebben behandeld, ook omdat ze dondersgoed wisten dat ik veel chronische ziekten heb.’

Wat is er toen gebeurd?

‘Na tien maanden in Ter Apel stuurde de GZA de ziekmeldingen helaas niet meer naar het COA door, en liet mij dus onnodig lijden. De ambulance moest in totaal zes keer komen, ik ben drie keer opgenomen geweest op de intensive care. Na een CT-scan kreeg ik te horen dat er vocht rond mijn hart zat. Ik heb ook hartvergroting, hartfalen, vaatafsluiting en een stent. Alsjeblieft zeg, hoe kan ik nou twee trappen oplopen?’

‘Het Nederlandse asielsysteem is mensonterend. Het is een schande’

Hoe is het met uw familie?

‘Zij zijn met steun en toeverlaat, en helpen mij dit lijden te dragen. Mijn vrouw en mijn kinderen. Dankzij hen vind ik de kracht om te leven.’

Zit er schot in de zaak voor een woning?

‘Toen ik laatst opnieuw een verzoek indiende om met voorrang een huis te krijgen vanwege mijn gezondheid, kreeg ik de wind van voren van de COA-medewerker: ‘Wie ben jij? Welk recht heb je om zo’n verzoek in te dienen?’ Die dag was echt ondraaglijk. Hij dreigde zelfs dat ik dankzij hem nog een jaar langer kon  wachten. Ik heb toen een klacht ingediend bij het COA. Maar in plaats van mijn zorgen serieus te nemen, uitten ze in een gesprek nog meer dreigementen. Ze zeiden dat andere statushouders al meer dan vijf jaar wachten.’

Overigens is het echt zo dat Nederlanders jarenlang op een woning moeten wachten.

‘Dat is spijtig, maar het is een schending van mensenrechten om mensen met een beperking zo lang te laten wachten.’

Had u dit ooit verwacht van het Nederlandse asielsysteem?

‘Nee, het is mensonterend. Het is een schande. Op de dag van ons vertrek uit Ter Apel hadden mijn vrienden in het kamp voor ons een ontbijt klaargemaakt om in de tuin afscheid te nemen. Maar toen mijn contactpersoon dat zag, zei hij op luide toon dat ik maar twee koffers per gezinslid mocht meenemen. Dit was zo vernederend, in het bijzijn van mijn vrienden en familie. Toen de chauffeur van de minibus bovendien nog zei dat ik binnen tien minuten klaar moest zijn voor vertrek, begreep ik er niets meer van. Toen ik boos werd, hebben mijn vrienden mij van daar weggehaald.’

Best traumatisch, allemaal.

‘Kijk, de enige weg naar succes is hard werken. Ik was vijfentwintig jaar lang leraar. Ik zei altijd tegen mijn studenten: ‘Lieg en steel niet, wees eerlijk, wees niet bang en verlegen om vragen te stellen.’ Ook zei ik dat ze niet bang hoeven te zijn om wie ze zijn en van mensen te houden ongeacht hun religie, ras, kleur of denkwijze. Zo wil ik ook mijn situatie verbeteren. Helaas heb ik nog steeds geen resultaat kunnen boeken hier. Toch wil ik ook kwijt dat ik ook goede, vriendelijke Nederlandse mensen heb ontmoet, buiten het kamp. Ik wil niet nog meer stress ervaren.’

Is terugkeer naar Turkije nog een optie?

‘Nee, ik wil mijn laatste adem uitblazen in dit land en ik wil dat dit land mijn eeuwige rustplaats wordt. Het leven van honderdduizenden gezinnen is kapot gemaakt door de vervolging door president Erdogan. Tienduizenden mensen zijn zonder aanklacht gevangengezet, honderden kinderen zijn in de gevangenis geboren en moesten in de gevangenis leven. Zelfs van kankerpatiënten werd de behandeling verhinderd. Daarom wil ik absoluut niet terug naar Turkije.’

Reacties van instanties

Naar aanleiding van de beschuldigingen die Vakkas Karakoyun uit, hebben we het COA de GZA en de gemeente Assen om een reactie gevraagd. Het COA gaf aan ‘om privacyredenen’ niet te kunnen reageren. De GZA geeft aan niet te kunnen reageren naar ‘derden’, maar wil graag met Karakoyun in gesprek.

De gemeente Assen reageerde inhoudelijk uitgebreider: ‘Het is ons niet gelukt om op basis van de door u gegeven informatie te achterhalen op welke situatie door de heer Karakoyun wordt gedoeld. Al geruime tijd worden in de gemeente Assen op verschillende plekken en in verschillende vormen vluchtelingen opgenomen. De gemeente vindt het belangrijk dat iedereen zich thuis voelt en een veilige plek heeft. Het college neemt ruim zijn verantwoordelijkheid, ook in de huisvesting van statushouders. Het beeld dat u schetst, past niet bij de wijze waarop de gemeente Assen met vluchtelingen en statushouders omgaat.’