De wapenstilstand belet activisten in Nederland niet in het voortzetten van de strijd voor de Palestijnen. We spraken twee verschillende NGO’s, elk met een eigen werkwijze en visie.

Terwijl de rook van de laatste bombardementen nog optrok, meldden media meer dan 200 doden en 1.500 gewonden aan Palestijnse zijde. Volgens de Palestijnse Autoriteit gaat het om veel burgerdoden, waaronder 67 kinderen. De Verenigde Naties gaven aan dat ruim 100.000 Gazanen hun huizen moesten verlaten. Met de heftige beelden van de bombardementen op het netvlies gingen tienduizenden wereldwijd de straat op voor de Palestijnen. Thomas Hofland zal dat blijven doen, ook nu een staakt-het-vuren is ingegaan.

‘De wapenstilstand tussen Israël en Palestina is geen oplossing’, zegt hij. ‘De enige oplossing voor deze jarenlange strijd is de bevrijding van de Palestijnen, van de rivier tot aan de zee, en het recht op terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen die door Israëlische kolonisten uit hun land zijn verdreven.’

Hofland is de coördinator van Samidoun Nederland, een internationaal solidariteitsnetwerk van studenten en activisten dat de vrijlating van Palestijnse gevangenen in Israël beoogt. ‘Zolang dat geen realiteit is, is er geen oplossing. Zolang er geen gerechtigdheid is, zal er ook geen vrede zijn.’

Het netwerk van Samidoun ontstond in 2011, tijdens de Palestijnse hongerstaking in Israëlische gevangenissen en waaide over naar onder meer Libanon, Amerika, Canada, en Duitsland. Samidoun is sinds 2019 ook actief in Nederland.

Hofland: ‘Veel mensen weten dat er Palestijnse gevangenen zijn in Israël, maar de rol van deze gevangenen binnen het Palestijns verzet wordt onderbelicht. Mensen vinden het zielig dat deze Palestijnen in Israëlische gevangenissen belanden, maar wie zijn deze gevangenen? Een groot deel daarvan zijn leiders van Palestijnse verzetsbewegingen, en dat willen we kenbaar maken.’

Om die reden organiseerde Samidoun onlangs een internationale actieweek voor de bevrijding van Ahmad Sa’adat en alle andere Palestijnse gevangenen. De door Israël gevangengenomen Sa’adat, die in 2008 tot dertig jaar gevangenisstraf werd veroordeeld, leidde het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP). Deze extreemlinkse groepering staat op de terreurlijst van de Europese Unie en is door Israël bestempeld als een ‘verboden organisatie’, net als andere Palestijnse militante organisaties.

‘Israël sluit Palestijnen op om hun vrijheid af te nemen en hun mogelijkheid tot verzet zoveel mogelijk te beperken’, zegt Hofland. Momenteel zijn er naar schatting tussen de 4.500 en 5.000 Palestijnse gevangenen in Israël. Dit aantal is volgens hem niet up-to-date, aangezien honderden Palestijnen zijn gearresteerd na de recente huisuitzettingen van Palestijnse gezinnen in Oost-Jeruzalem.

Hofland: ‘Een van de belangrijkste aspecten van Palestijns gevangenschap is administratieve detentie, een wet die stamt uit de Britse koloniale tijd in Palestina. Het zorgt ervoor dat Israël Palestijnen kan opsluiten zonder enig proces, bewijs of rechtsgang.’

Zo kan een militair commando van het Israëlische leger aangeven welke Palestijnen opgesloten moeten worden gedurende zes maanden. ‘Niemand weet dan precies waarom die persoon gevangen is genomen, en na die zes maanden kan Israël de detentietijd verlengen met nog eens zes maanden zonder juridisch proces. Zo zitten honderden Palestijnen jaren vast zonder rechtsgang en enig uitzicht op vrijlating.’

Volgens Hofland passen de Israëlische autoriteiten verschillende martelmethodes toe op de Palestijnse gevangenen. Van fysiek geweld tot psychische onderdrukkingstechnieken, waarbij Palestijnen tot dertig dagen vastzitten in een ondervragingscentrum en urenlang worden ondervraagd.

‘Het gaat ook om kinderen. Wat dat betreft maakt Israël geen onderscheid. Als een kind een steen gooit naar Israëlische militairen kunnen ze hem laten opsluiten’, zegt Hofland. Eenmaal in de gevangenis, kunnen hun ouders hen niet bezoeken, omdat zij eerst langs allerlei checkpoints moeten gaan en toestemming moeten krijgen van de Israëlische autoriteiten, wat zelden wordt gegeven.

Blokkade en bezetting

Ook zet Samidoun zich in voor Palestijnse vluchtelingen. Zo financierde het onlangs een ambulancewagen voor een Palestijns vluchtelingenkamp in Libanon. ‘Er was daar geen ambulance, terwijl er duizenden mensen wonen en ziek kunnen worden’, zegt Hofland. Door geld in te zamelen waren de lokale activisten binnen het netwerk erin geslaagd een oude bus om te bouwen tot een ambulance. Daarnaast organiseert Samidoun geldinzamelingen om ziekenhuizen in Gaza financieel te ondersteunen.

‘Als je in Gaza contact hebt met de lokale bevolking en hulporganisaties, dan is het mogelijk om financiële hulp te sturen, ondanks de blokkades van de Israëlische regering. De vraag is hoe de Palestijnen met dat geld aan de nodige spullen kunnen komen, omdat Israël de toegang tot geneesmiddelen, bouwmaterialen en voedsel in Gaza blokkeert’, zegt Hofland.

Na veertien jaar belegering waren er al grote tekorten in de Gazastrook, maar na de recente verwoestingen is de nood ongekend hoog. Dat stelt Esther van der Most, coordinator van Stichting Plant een Olijfboom. Na het offensief haalde de stichting meer dan 13.000 euro op aan medische noodhulp.

‘De bezetting is voor niemand goed, en daar moet een einde aan komen’

Plant een Olijfboom steunt geweldloos verzet van Palestijnse boeren middels de aanplant van olijfbomen bij Palestijnse gezinnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza. Voor 20 euro kan iedereen die dat wil een olijfboom sponsoren. In 2015 werd de stichting opgericht, als opvolger van een campagne die sinds 2004 bestond.

‘Voorheen waren we al blij als er gemiddeld 1.500 olijfbomen aangeplant konden worden. Steeds meer mensen zoeken actief naar manieren om Palestijnen concreet te steunen. Dit jaar zijn er al meer dan 27.000 olijfbomen gesponsord, die in het regenachtige seizoen weer aangeplant kunnen worden’, zegt Van der Most.

‘Het is een signaal van solidariteit en hoop. Mensen hier laten Palestijnen zo weten dat zij niet alleen staan in hun strijd voor rechtvaardigheid en tegen de voortgaande bezetting en kolonisatie van hun land. Daarnaast is het is ook een concrete manier om Palestijns land te beschermen tegen onteigening’, legt Van der Most uit. ‘Israël gebruikt een wet uit de jaren zeventig, waarin staat dat een land dat drie jaar lang niet beplant of gecultiveerd wordt door Israël kan worden verklaard tot staatseigendom. Dat betekent dat het land dan exclusief voor Israëliërs toegankelijk wordt, en niet langer gebruikt kan worden door de Palestijnse eigenaar.’ Velden waarop de bomen staan lijken door Israëlische kolonisten meer met rust gelaten te worden, zegt ze.

Veel gebieden binnen de Westelijke Jordaanoever – inclusief Oost-Jeruzalem, dat volgens de VN de Palestijnen toebehoort – staan onder druk te worden ingenomen. Er wonen naar schatting ruim 600.000 kolonisten in de Israëlische nederzettingen.

Van der Most: ‘De Palestijnen hebben minder rechten dan de Israëlische burgers. Stel, je wilt als Palestijnse christen naar de Heilig Grafkerk in Jeruzalem, dan moet je daarvoor toestemming krijgen van de Israëlische autoriteiten. Dat geldt ook voor Palestijnse moslims die naar de Al Aqsa-moskee willen.’

Dat Human Rights Watch in een nieuw rapport spreekt over Israël als apartheidsstaat, ziet ze als vooruitgang. ‘Er zijn verschillende stemmen, waaronder de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’tselem die dat eerder hebben gezegd, maar dat werd altijd afgedaan als antisemitisme. Met dit rapport is er nu onderbouwing. Concrete voorbeelden zetten helder uiteen waarom Israël zich schuldig maakt aan misdaden tegen de menselijkheid in de vorm van apartheid en vervolging.’ 

Bestaansrecht

Van der Most bepleit een einde aan de Israëlische bezetting en gelijke rechten voor alle burgers. ‘Mensen die uit hun vaderland worden verdreven hebben recht op terugkeer. Dat is in internationale wetgeving vastgelegd. Wat we zien is dat iedereen met de Joodse etniciteit het recht heeft om zich in Israël te vestigen. Mensen uit Europese landen zonder enige binding met dat gebied hebben meer rechten om daar te wonen dan de Palestijnen die daar verdreven zijn en al jaren in vluchtelingenkampen in de regio, Gaza of de Westoever leven. De bezetting is voor niemand goed, en daar moet een einde aan komen.’

De oplossing? ‘Dat is niet aan ons en pas een vraag nadat de bezetting is beëindigd’, zegt Van der Most. ‘In een staat die is opgericht op basis van etniciteit of religie blijft altijd ongelijkheid. Om die basis te behouden kan er geen andere meerderheid ontstaan, en is een democratie praktisch niet uitvoerbaar. Er moet een rechtvaardige vrede komen. En of dat nou één, twee of tien staten zijn, maakt niet uit, zolang alle burgers maar gelijke rechten hebben en er een rechtvaardig antwoord komt op al het aangedane onrecht. Hoe de mensen in het gebied dat verder willen noemen of invullen is het eerste agendapunt zodra de bezetting is beëindigd.’

Dat ziet Hofland anders. ‘Israël heeft geen bestaansrecht’, stelt hij onomwonden. ‘Het is een koloniaal regime, en het gaat om een politiek probleem dat niet opgelost kan worden door resoluties aan te nemen. Palestina moet vrij zijn, net zoals Algerije toentertijd bevrijd is van Frankrijk en Indonesië van Nederland als kolonisator.’ Daarmee doelt hij niet op een etnische zuivering van Israëliërs of Joden, maar dat het gebied dat nu Israël is het Palestijnse gezag toebehoort. ‘Als je voor de bevrijding van Palestina bent, heeft dat niets te maken met Jodenhaat. Het heeft alles te maken met een strijd voor rechtvaardigheid en bevrijding.’

‘Met elke oorlog die de Israëliërs voeren verliezen ze steun. Met elke verzetsactie door de Palestijnen groeit de steun voor hen’

Israël, met zijn militaire macht en onafgebroken steun van de VS en de EU, is echter vele malen sterker dan de Palestijnen. ‘Israël dient de belangen van de EU en de VS. Het land Israël is gecreëerd als een koloniale outpost van het Westen in het Midden Oosten. We hoeven daarom niet veel van de EU en de VS te verwachten. Zij zijn niet onze bondgenoten in de strijd voor bevrijding’, zegt Hofland. ‘Maar de mensen zullen niet opgeven. Daarom ben ik ervan overtuigd dat het mogelijk is. Het is al jaren een strijd en dat zal doorgaan totdat Palestina daadwerkelijk vrij is en recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen is gegarandeerd.’

Hij merkt een kanteling in hoe uitgesproken de protesten zijn. Op 15 mei, de herdenking van de Nakba, zag hij 10.000 pro-Palestijnse demonstranten in Berlijn. Dat was de grootste demonstratie ooit voor Palestina in Duitsland, stelt hij.

‘Er hangt verandering in de lucht. Met elke oorlog die de Israëliërs voeren verliezen ze steun. Met elke verzetsactie door de Palestijnen groeit de steun voor hen. Dat hebben we de afgelopen weken wel gemerkt.’