De hoofddoek van politieagent Sarah Izat vormt volgens het College voor de Rechten van de Mens geen bezwaar voor de uitoefening van haar beroep. De Kanttekening sprak enkele voor- en tegenstanders van de hoofddoek bij de politie.

Het College voor de Rechten van de Mens heeft Sarah Izat, een islamitische agent uit Rotterdam, gelijk gegeven. Izat stapte onlangs naar het college om het hoofddoekverbod onder werktijd aan te vechten. volgens haar maakt de politie onderscheid op basis van haar godsdienst. Het college vindt de uniforme gezagsuitstraling en de eigen veiligheid van de politieambtenaar op zich zwaarwegende belangen vanuit de politie, maar is er in dit geval niet van overtuigd dat die van toepassing zijn op de betrokkene. Izat heeft een communicatieve functie op het politiekantoor. Er is geen uitsluitsel over de vraag of een agent met hoofddoek ook op straat mag werken.

Anne Dijk zegt dat het in Nederland mogelijk moet zijn om ook met hoofddoek de functie van politieagent te bekleden. ‘Ik ben voor radicale gelijkwaardigheid tussen alle mensen en pleit voor gedeelde normen en waarden in sociale bejegening naar elkaar toe.’ Dijk is als islamoloog verbonden aan het Fahm Instituut, dat zich ‘inzet voor het verbeteren en verdiepen van kennis over de islam’. Volgens Dijk is de hoofddoek goed te integreren met het politie-uniform en andere uniformen. ‘In de sportwereld zie je daar voorbeelden van en ook bij Albert Heijn wordt de hoofddoek geïntegreerd met het uniform. Laten we vooral praktisch zijn en onderstrepen dat het uniform van belang is, maar tegelijkertijd verder kijken hoe er aan het uniform voldaan kan worden met behoud van persoonlijke vrijheden.’

Aysenur Öztürk, student Bio-Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Leiden, zegt dat ze de discussie over agenten met hoofddoek aandachtig volgt. ‘Nederland is een vrij land’, benadrukt Öztürk. Een politieagent met hoofddoek zou wat haar betreft geen probleem moeten zijn. ‘We zien tegenwoordig dat steeds meer vrouwen met hoofddoek verschillende functies bekleden. Als zij de vaardigheden heeft om agent te worden, dan is haar hoofddoek slechts bijzaak en een denkbeeldig obstakel gecreëerd door vooroordelen van andere mensen.’ [blendlebutton]

Actrice Leyla Cimen ziet het anders. Ze vindt het dragen van een hoofddoek als agent problematisch. ‘Uitingen van welke religie dan ook moeten verboden zijn bij de politie, dus ook geen joodse agenten met keppeltjes, sikhs die een tulband dragen of christenen die met een kruisje komen werken. Religieuze uitingen zijn wat mij betreft niet te combineren met het werk van een politieagent.’ Cimen vindt dat de hoofddoek afbreuk doet aan de geloofwaardigheid en neutraliteit van een agent. ‘Door het dragen van het uniform straalt de agent neutraliteit uit, als ze een hoofddoek draagt, dan twijfel ik daar aan.’

Dijk is het daar niet mee eens. ‘Wil je neutraliteit in het handelen van mensen of moet de mens zelf neutraal zijn? Dat laatste is namelijk een illusie. Niemand is neutraal. Dan zou er bijvoorbeeld ook een neutrale politieke partij moeten bestaan.’ Volgens Dijk moet het gaan om de vraag of iemand neutraal handelt. ‘We moeten niet doen alsof degene die geen religieuze uitingen heeft, beter in staat is om neutraal te handelen dan degene die dat wel heeft. Iemand die geen religieuze uitingen heeft kan ook zeer a-neutraal en bevooroordeeld zijn. Dat een agent met hoofddoek per definitie niet neutraal zou zijn, insinueert een tweedeling in wel en niet neutraal op basis van uiterlijke kenmerken in plaats van basisprincipes in het handelen.’ Dijk vindt dat een hoofddoek een vrouw niet mag beperken. ‘Ik zou het fijn vinden als ik in elke functie die de maatschappij dient een afspiegeling van diezelfde maatschappij zie. Dat draagt bij aan vertrouwen. Een te homogene groep draagt bij aan het wij-zij-denken en een soort koloniale superioriteit.’

Öztürk stelt dat vrouwen met hoofddoek onderling sterk van elkaar verschillen. ‘Ik draag een hoofddoek, maar kan je daaraan zien hoe ik denk over politiek, vrouwenrechten, kunst of andere zaken? Door de discussies over de hoofddoek op deze manier te voeren worden vrouwen beperkt. Dat is heel erg onterecht. Agenten zonder hoofddoek kunnen net zo goed zeer a-neutraal zijn. Je kan ook bijvoorbeeld een agent met extreem-rechtse overtuigingen treffen, zo’n agent wordt niet op zijn of haar ideologie maar handelen afgerekend. Hetzelfde zou moeten gebeuren met agenten met hoofddoek. Kijk naar het werk dat ze leveren, naar hun kundigheid, focus je niet op een kledingstuk.’

Dijk meent dat zelfs de functie van rechter uitgeoefend kan worden door een vrouw met hoofddoek. ‘Geen enkele functiekwaliteit wordt beperkt door de keuze van hoofdbedekking. Belangrijk om te beseffen is dat het dus niet om functies gaat, maar om onderbuikgevoelens die we koppelen aan waarden en normen. We moeten het dus over die waarden en normen en gevoelens gaan hebben, zeker als we het over het ‘neutraliteitsprincipe’ hebben, want wie bepaalt wie neutraal kan zijn?’

Een rechter met hoofddoek is voor Cimen absoluut uitgesloten. ‘De functies die uitgeoefend kunnen worden zijn eigenlijk alle functies waarbij geen neutraliteit wordt verwacht van de werknemer. Dat kan een docent zijn of een arts, maar een rechter niet.’

Student Mandy Ari begrijpt de bezwaren, maar stelt dat een hoofddoek bij een politieagent ook heel subtiel gedragen kan worden. ‘Aan het uiterlijk hoef je niet veel te zien, want wanneer iemand een pet op heeft zie je ook weinig van zijn of haar hoofd. Of een agent autoriteit uitstraalt hangt dan volledig af van zijn of haar karakter, houding, gezichtsuitdrukking en beheersing van accentloos correct Nederlands.’

Öztürk sluit zich aan bij Ari. ‘Je kan je geloof niet wegdoen als je bij de politie gaat werken. Je geloof is een belangrijk en onlosmakelijk onderdeel van je identiteit. Het zou Nederland sieren als het een voorbeeldland wordt voor de kansen van vrouwen met hoofddoek, een land waar je met hoofddoek alles kunt bereiken wat je maar wil.’ [/blendlebutton]