‘Surinamers en Antillianen hebben meer vertrouwen in iemand uit de eigen kring, iemand die weet wat er bij hen leeft.’

De politieke partij Denk presenteert zich als een multiculturele club voor iedereen. Toch hebben twaalf van de veertien lijsttrekkers die meededen aan de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen een Turkse achtergrond. Ook de kiezers van Denk blijken een stuk minder multicultureel en inclusief te zijn. Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat de Denk-stemmers in de hoofdstad vooral bestaan uit Turkse Nederlanders. Uit onderzoeken naar het stemgedrag in andere steden komt hetzelfde beeld voren. Van Amsterdammers met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond kreeg de partij slechts zes procent van de stemmen. Hoe komt dat? En kan Denk dat veranderen? De Kanttekening ging op zoek naar antwoorden in de Amsterdamse wijk de Bijlmermeer.

Ballochtonen
‘Bent u politie?’, vraagt ‘Gino’ alias ‘Olijfveld’ argwanend. Samen met zijn maten hangt de Bijmer-bewoner wat rond bij buurthuis NoLimit. Deze Surinaams-Nederlandse ‘oude hangjongeren’ van een jaar of zestig verklaren dat ze vaak zonder reden door agenten worden weggestuurd en dat ze daarom wat terughoudend zijn met het geven van hun echte naam. ‘Vroeger gingen we nog wel eens naar binnen bij NoLimit toen het buurthuis nog Zuid-Oost heette. Sinds het nieuwe bestuur is de sfeer er helaas flink verpest. Je mag er niet luid praten en geen pils drinken. We zijn zwervende ouderen geworden’, oppert ‘Gino’. Zijn maten beamen dat. Ook met het gemeentebestuur van Amsterdam hebben de mannen weinig op. ‘Tuinji’ wijst erop dat het nabijgelegen winkelcentrum het enige in de buurt is zonder café. Volgens hem had de lokale politiek dan ook allang een ontmoetingsplek voor hen moeten regelen. ‘Ik stem helemaal niet meer, moet je kijken hoe we hier staan. Ze discrimineren ons op afkomst.’ ‘Gino’ stemt nog wel altijd op de PvdA, al weet hij zelf niet zo goed waarom. ‘Dat heb ik van huis uit meegekregen, ik ben ouderwets.’

Van Denk hebben de mannen wel gehoord, al hebben ze politici van de partij nog nooit in de Bijlmer gezien. ‘Ze zijn niet genoeg geïntegreerd in de buurt, ze hebben meer propaganda nodig’, oppert ‘Gino’. ‘Alsjeblieft niet!’, sputtert zijn vriend ‘Pico’ tegen. De man zegt de laatste tijd dood te zijn gegooid met politiek campagnemateriaal. ‘Gino’ denkt dat partijen als Denk kunnen helpen om ‘allochtonen’ een betere stem te geven in de gemeenteraad. ‘Wij zijn geen allochtonen, maar ballochtonen!’, zegt ‘Pico’ daarop terwijl hij in zijn kruis grijpt. Toch zeggen deze mannen dat ze eerder op Bij1 of Ubuntu zouden stemmen dan op Denk. Dat heeft volgens hen vooral te maken met de bekendheid van de kandidaten op die lijst. Met het Turkse karakter van Denk zeggen ze daarentegen geen probleem te hebben. ‘Zo denken wij hier niet’, zegt ‘Gino’.

Wakker geschud
De antwoorden van de mannen stroken met het beeld dat officier van het Leger des Heils Huub Stijvers heeft van de wijk. ‘Surinamers en Antillianen hebben meer vertrouwen in iemand uit de eigen kring, iemand die weet wat er bij hen leeft.’ Als voorbeeld daarvan noemt hij de orkaanramp die zich afspeelde op Sint Maarten. Die is, in tegenstelling tot de rest van Nederland, nog dagelijks gesprek van de dag in de Bijlmer. Dat Denk daardoor minder goed scoort vindt Stijvers dan ook niet meer dan logisch. Ook het beeld van de Surinaamse Nederlander die altijd automatische op de PvdA stemt komt de heilsofficier bekend voor. ‘Sommigen hebben geen directe politieke belangstelling, maar stemmen op partijen die passen bij de denkbeelden die ze hebben over die partij.’ Een andere groep is volgens Stijvers wel politiek actief. ‘Vooral de komst van Bij1 en Ubuntu heeft veel mensen in de Bijlmer sociaalmaatschappelijk wakker geschud.’ Of Denk daar in de Bijlmer ook in de toekomst van kan profiteren betwijfelt Stijvers. ‘Denk heeft toch meer de uitstraling dat ze voor een Turkse achterban opkomt.’

Denk en PVV
Helemaal aan de andere kant van Amsterdam in Osdorp eet Mohammed Younus een frietje bij TastyZ. Deze Pakistaanse Nederlander woont al sinds de jaren zeventig in Nederland en stemde tot voor kort altijd op de PvdA. Vanwege het zorgbeleid van die partij kiest Younus sinds enige tijd vooral voor D66 of de SP. ‘Je moet geen deurwaarders sturen naar zieke mensen om ze te plunderen.’ Op een partij als Denk zegt hij niet snel te zullen stemmen. Hij legt uit dat hij niets moet hebben van identiteitspolitiek en vergelijkt Denk met de PVV. ‘We moeten samen leven. We leven allemaal op Nederlandse bodem. We hebben partijen nodig die er voor iedereen zijn.’ Hij denkt wel dat Denk kan groeien. ‘Omdat Nederlanders in de media vaker in een hokje worden geduwd dan vroeger.’ Al geeft de man toe dat persoonlijke herinneringen niet altijd even betrouwbaar zijn. ‘Nederland is erg veranderd sinds de jaren zeventig. Zo ben ik veertig jaar ouder geworden.’

Bij het afhaalrestaurant twee panden verderop is Redoaun Younoissi eenzelfde mening toegedaan. De Marokkaanse Amsterdammer laat weten dat hij het te druk had met school om te stemmen, maar dat hij anders GroenLinks zou hebben gestemd. De jonge student zegt vooral gecharmeerd te zijn van het woningenbeleid van deze partij. Hij hekelt de manier waarop partijen als Denk zich richten op een specifieke doelgroep. Ook hij maakt al snel de vergelijking met de partij van Geert Wilders. ‘Net als de PVV hebben ze veel propaganda, maar weinig inhoud.’ Een Turkse partij vindt hij Denk daarentegen niet. Hij wijst op de nummer twee in de Tweede Kamerfractie van Denk, Farid Azarkan. ‘Hem zie ik wel als voorbeeld, omdat hij zo hoog in de partij zit.’