Vandaag hebben president Joe Biden en zijn Turkse collega Erdogan hun eerste officiële ontmoeting in Brussel. Deze meeting wordt overschaduwd door bittere geschillen en de koele toon van de nieuwe Amerikaanse president tegenover Turkije.

President Erdogan moest tot eind april wachten op het eerste contact met Biden. Het was een ongemakkelijk telefoontje. Biden vertelde Erdogan dat de Amerikaanse regering de massamoorden op de Armeniërs in 1915 erkent als genocide – een besluit dat zeer is tegen het zere been van Turkije dat de Armeense Genocide nog steeds ontkent.

Turkije heeft hoge verwachtingen van de persoonlijke ontmoeting tussen Biden en Erdogan, terwijl de verwachtingen van de Verenigde Staten juist heel laag zijn, zegt Turkije-deskundige Merve Tahiroglu op de Turkse nieuwssite Ahval. Turkije hoopt echt iets positiefs uit de ontmoeting te slepen, om zo geen gezichtsverlies te lijden.

Op dit moment hebben Turkije en de VS stevige meningsverschillen over de Turkse aanschaf van het Russische raketafweersysteem S-400, de Turkse militaire operaties in Noord-Syrië en de Turkse booractiviteiten in Griekse en Cypriotische wateren. Op een van deze dossiers wil Turkije een diplomatiek succes boeken, denkt Tahiroglu.

Biden heeft vorig jaar echter aangegeven actief de Turkse oppositie te willen steunen, zodat Erdogan op democratische wijze verslagen kan worden. De Turkse regering reageerde toentertijd boos op Bidens uitspraak.

Ook tijdens de afgelopen beschietingen tussen Israël en Hamas werd hun relatie er niet beter op. Erdogan zei dat Biden ‘bloed aan zijn handen heeft’ omdat hij Israël steunt en noemde Israëli’s ‘moordenaars die kinderen van vijf of zes jaar doden’. Biden, op zijn  beurt, veroordeelde deze ‘antisemitische uitspraken’ van zijn Turkse ambtsgenoot.

Ook volgens Erdogan zelf zijn de betrekkingen met het Witte Huis sinds twintig jaar nog nooit zo gespannen geweest. ‘We zullen hem (Biden) natuurlijk vragen waarom de betrekkingen tussen de VS en Turkije in een gespannen stadium verkeren’, zei Erdogan begin juni, die het ogenschijnlijk goed kon vinden met Bidens voorganger Donald Trump.

Dat er een oplossing komt voor het conflict over de S-400 lijkt onwaarschijnlijk. ‘Het is niet mogelijk om een ​​stap terug te doen in deze zaken die de nationale veiligheidskwesties van Turkije raken’, vertelde een hoge Turkse functionaris aan het internationale persbureau Reuters.

‘Turkije wil onderhandelen over hoe het de S-400’s kan gebruiken, terwijl de Amerikanen willen onderhandelen over hoe Turkije van de S400’s af kan komen. Dat betekent dat er geen gemeenschappelijke basis is voor onderhandelingen’, zegt Ozgur Unluhisarcikli, directeur van een denktank in Ankara.

Volgens Reuters stelt Erdogan zich tegenover Amerika bewust niet strijdlustig op: deels omdat hij graag Amerikaanse investeringen wil aantrekken om zo mede de economie wil herstellen, die te lijden heeft onder corona en inflatie.

Volgens Turkije-analist Steven Cook bij de Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations,  is het niet mogelijk om Turkije uit de NAVO te zetten, maar wel kan het land verder geïsoleerd worden. ‘Turkije vormt een geopolitiek dilemma voor de NAVO’. Erdogan wil dat Turkije bij de NAVO blijft, maar streeft tegelijkertijd een agenda na die dit bondgenootschap ondermijnt.

Behalve met Biden zal Erdogan ook een persoonlijke ontmoeting hebben met de Franse president Emmanuel Macron. De Turks-Franse betrekkingen zijn mogelijk nog slechter, vanwege de actieve Franse steun aan Griekenland en Cyprus in hun zeeconflict met Turkije, de Turkse steun aan Azerbeidzjan in recente oorlog tegen Armenië om Nagorno-Karabach en de Turkse campagne tegen het Franse anti-islamismebeleid, dat volgens Turkije ‘islamofoob’ is. Maar Macron heeft aangegeven dat het goed is dat Frankrijk en Turkije, ondanks alle meningsverschillen, met elkaar de dialoog aangaan.