De Turks-Nederlandse zangeres Karsu Dönmez geeft ter ere van de 100-jarige diplomatieke betrekkingen tussen de Turkse republiek en Nederland een concert. Dit gebeurt vandaag in Ankara, de hoofdstad van Turkije.
‘Ik kon geen beter feest bedenken dan Karsu’s mooie muziek om onze vriendschap te vieren’, zegt de Nederlandse ambassadeur Joep Wijnands tegen de Turkse nieuwssite Anadolu Ajansi.
Wijnands is op de hoogte van het feit dat de Turks-Nederlandse diplomatieke betrekkingen ouder zijn dan de honderdjarig oude Turkse republiek. Die voeren namelijk terug tot de hoogtijdagen van het Ottomaanse rijk, vierhonderd jaar geleden. Nadat het sultanaat en kalifaat van de Ottomanen door de grondlegger van de republiek Mustafa Kemal Atatürk werd afgeschaft, werden de eerste diplomatieke banden met Nederland aangehaald. Dit was in 1924.
‘We hebben nu nog steeds een veelzijdige en hechte vriendschap, zegt Wijnands en somt het militaire partnerschap via de NAVO op én de economische banden. Naar verhouding zouden Nederlanders -in vergelijking met andere buitenlandse investeerders- de meeste investeringen in Turkije hebben.
Om dit én de komst van de eerste Turkse gastarbeiders in Nederland 60 jaar geleden te vieren zijn er verschillende activiteiten gepland, waaronder het concert van Karsu in Ankara. ‘Zij symboliseert de speciale band tussen onze landen. Zij is de ambassadeur van Nederland in Turkije, en de ambassadeur van Turkije in Nederland’, aldus Wijnands tegen Anadolu Ajansi.
Het Verenigd Koninkrijk overweegt beperkingen op de wapenverkoop aan Israël in te voeren. Ook zal de Britse regering mogelijk haar bezwaar intrekken tegen ICC’s arrestatiebevel tegen een aantal Israëlische leiders.
Goed geïnformeerde bronnen binnen de Labour Party bevestigen tegenover de website Middle East Eye dat er binnenkort beperkingen op de verkoop van offensieve wapens aan Israël zullen worden aangekondigd. Maar een volledige opschorting van wapenexporten naar Israël zit er waarschijnlijk niet in.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken David Lammy is een onderzoek gestart naar de naleving van internationaal humanitair recht door Israël.
Sinds oktober 2023 heeft het Verenigd Koninkrijk, toen nog geregeerd door de Conservatieve Partij, meer dan 100 exportvergunningen voor wapens en militair materieel aan Israël goedgekeurd. Dit betrof onder andere apparatuur die mogelijk bij offensieve operaties in Gaza wordt gebruikt. Mensenrechtenorganisaties en maatschappelijke groeperingen vinden dat de Britse regering moet stoppen met de wapenverkoop aan Israël, omdat het anders medeplichtig is aan Israëlische oorlogsmisdaden tegen het Palestijnse volk.
Ook lijkt Labour bereid om niet langer bezwaar aan te tekenen tegen het ICC-arrestatiebevel tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, ondanks eerdere druk van de Verenigde Staten om dit niet te doen. Het International Criminal Court (ICC) oordeelde onlangs dat de Israëlische bezetting van Palestijns grondgebied onrechtmatig is, wat aanleiding gaf tot nieuwe oproepen om de wapenverkoop aan Israël te herzien.
De Labour-regering staat onder druk om haar Palestina-standpunt te verduidelijken. Dit is extra urgent geworden na de Lagerhuisverkiezingen van 4 juli. Labour verloor enkele kiesdistricten, waar onafhankelijke, pro-Palestijnse kandidaten in het parlement werden verkozen. Een van hen is Jeremy Corbyn, die van 2015 tot 2019 partijleider was en zeer populair is onder principieel linkse kiezers en moslims. Sinds het begin van de Israëlische agressie tegen Gaza op 7 oktober 2023 zijn meer dan 39.000 Palestijnen omgekomen, waaronder vele vrouwen en kinderen. Mogelijk ligt het dodental nog veel hoger, omdat er waarschijnlijk duizenden doden onder het puin liggen die nog niet zijn geteld.
De nieuwe presidentskandidaat Kamala Harris heeft in Washington, na een ontmoeting met de omstreden Israëlische premier Netanyahu, verklaard dat ze niet zal ‘zwijgen’ over het lijden in Gaza. Zo meldt de Arabische nieuwssite Al Jazeera.
De komst van de Israëlische premier is omstreden, omdat hij wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden, waaronder genocide in Gaza. Als belangrijkste bondgenoot van het land krijgen de Verenigde Staten veel kritiek te verduren voor de ontvangst van de Israëlische premier, maar het land blijft fier achter Israël staan.
Voor Harris luistert het nauw. Ze moet in deze Amerikaanse context goede betrekkingen met Israël onderhouden, maar kan tegelijk de ogen ook niet sluiten voor de verwoesting in Gaza, die door velen als ‘genocide’ is bestempeld.
‘Wat er de afgelopen negen maanden in Gaza is gebeurd is vernietigend. We kunnen niet wegkijken van de gedode kinderen en wanhopige, hongerige mensen die voor de tweede, derde en zelfs vierde keer vluchten, op zoek naar een veilig heenkomen’, aldus Harris. ‘Dat zal ik ook niet doen.’
Ik krijg geen genoeg van haar. Kamala Harris. Misschien wel de nieuwe president van de Verenigde Staten. Aan haar communicatieve eigenschappen zal het niet liggen. Ze straalt gewoon. Ik was eerst sceptisch. Waarom had ik nog niet eerder van haar gehoord? Als vice-president was ze onopvallend. Maar schijn bedriegt: ze is alles behalve onopvallend.
Kind van Jamaicaans-Indiase migranten, openbaar aanklager in Californië, politiek dier. Ze is de frisse wind die wellicht de toxische mannelijkheid kan wegblazen. Kijk naar Trump en zijn onderknuppel J.D. Vance en je ziet twee mannen die gelijkhebberig hoog van de toren blazen, vol op het orgel gaan en niemand in de ogen aankijken. Trump verhaspelt haar naam bewust in een poging haar belachelijk te maken. Maar wie hier belachelijk overkomt is hijzelf.
Wen er maar aan dat in onze wereld steeds meer en meer mensen met ‘moeilijke’ namen hun plek opeisen. Hoe vaak is mijn naam niet verkeerd uitgesproken? We komen er wel.
Ik zag hoe Kamala contact maakte met de zaal in Winsconsin; een waterval van liefde en genegenheid. En dan die brede, warme mond waar een heerlijk bulderend gelach uit komt. Bevrijdend gewoon.
Er mag weer gelachen worden in die verrotte wereld van de geopolitiek. Poetin. Netanyahu. Trump. Ze lachen nooit. Lachen is een teken van zwakheid. Lachen is in onze wereld een teken van kracht. Ontlading. Vanachter het katheder kijkt ze de mensen aan, de ogen spiegelen de teruggekregen blik. Ze bedankt de mensen die het podium mogelijk hebben gemaakt persoonlijk. Alles voelt vertrouwd, intiem, dichtbij. Politiek is een gesprek tussen twee mensen waar een derde mens bij zit als nieuwsgierige toehoorder.
Een waterval van liefde en genegenheid
Ik ga elke dag zoeken naar Kamala Harris. Ze breekt met de ontstane code dat je belerend moet zijn. Een goed voorbeeld hiervan is de publieksfilosoof Jordan Peterson. In dezelfde week waarin Kamala Harris haar opwachting maakte, ging hij in gesprek met Elon Musk. Ook zo’n man die geen weerwoord duldt. In het gesprek trekt Peterson de regie geheel naar zich toe. Hij onderwijst Elon Musk, geeft hem geen ruimte, dringt hem in een hoek en probeert hem te overtuigen van allerlei esoterische kletskoek. Elon Musk kan alleen maar murmelen, ook weleens leuk om te zien.
Dit is geen gesprek maar een persiflage. De ultieme tragedie van de man Jordan Peterson: hij kan niet meer luisteren. Net als Trump, Poetin en Netanyahu. Net zoals je een lichaamsdeel kan verliezen, kan je ook het vermogen tot luisteren verliezen. Opgevroten door het hongerige ego. Jordan Peterson komt over als een man die langdurige zorg nodig heeft.
Kamala Harris komt over als een aimabele vrouw die de wereld aankan door haar vermogen om ruimte te maken voor de ander. Een gouden wissel, deze switch van de Democraten.
Vergis je niet: iemand die goed kan luisteren, empathisch gedrag vertoont en niet bang is om te relativeren (lachen is de ultieme uiting van relativering) kan ook hard uithalen, streng zijn en duidelijke grenzen stellen. Voor haar tegenstanders bewaart Kamala Harris een analytischer, afstandelijker en berekender gezicht. Dan gebruikt ze al het zelfvertrouwen dat ze heeft getankt bij haar fans om de politieke vijand omver te kegelen. Het is tenslotte een spel van geven en nemen.
De westerse democratie is toe aan nieuwe leiders. Leiders die hun plek kennen op het wereldtoneel. Leiders die niet over lijken gaan. Leiders die zichzelf durven zijn. Wat hoop ik dat Kamala Harris die leider wordt.
Op vakantie in het buitenland maken we met ons nieuwe uiterst rechtse kabinet geen goede sier. Schaam jij je voor de uitspraken van Wilders als je op reis bent? We vroegen het ons panel.
Ahmed Abdillahi, postbezorger
‘Ja, ik ga vaak naar Engeland. Daar kunnen ze er ook wat van qua xenofobie. Maar mijn Somalisch-Engelse vrienden vinden de uitspraken van Wilders pas echt raar. Ze vertellen dat tussen neus en lippen door en in grapjes. Eigenlijk is het heel scherpe kritiek. ‘We hebben echt met je te doen Ahmed’, zeggen ze dan. Of ze vragen: ‘Wat is er met Nederland gebeurd?’ Nederland staat namelijk nog steeds bekend als divers en tolerant. Zo’n figuur als Wilders symboliseert precies het tegenovergestelde.
‘Wat is er met Nederland gebeurd?’
‘Het pijnlijke is dat die verontwaardiging hier totaal niet aan de orde is. Een op de vier Nederlanders heeft op de PVV gestemd. Het is de grootste partij van het land. In de peilingen doen ze het beter dan ooit. Het racisme van Wilders en de PVV is volledig genormaliseerd. De partij is salonfähig geworden. Alleen een marginale groep van progressievelingen spreken er schande van. Het merendeel van de Nederlanders heeft er totaal geen problemen mee.’
Anushka Soekhradj, sociaal werker
‘Ik schaam mij nooit voor het doen en laten van anderen. Wilders vertegenwoordigt de verdeeldheid in Nederland, niet de eenheid. Wat betreft zijn uitspraken over Palestina: het is niet voor het eerst in de geschiedenis dat de strijd tussen twee staten de meningen verdeelt: India werd ooit ook opgedeeld in India en Pakistan. Dat doet nog steeds pijn. We hadden dat graag anders gezien maar de knoop is tenminste doorgehakt. De strijd is met dit besluit grotendeels opgelost.
‘Ik kom uit een land waar de keelchakra wijd openstaat’
‘Je hoeft alleen maar te begrijpen dat geweld, in welke vorm dan ook, nooit het goede antwoord is. We moeten aansturen op een tweestatenoplossing, zoals bij Oostenrijk en Hongarije, en Tsjechië en Slowakije is gebeurd. Liniaal er langs leggen en het land verdelen. Maar schamen voor de tweet van Wilders? Nee joh, ik kom uit een land waar de keelchakra wijd openstaat.’
Ibrahim Özgül, ondernemer en bestuurder
‘Ik schaam mij niet voor Wilders, maar vind het PVV-kabinet wel jammer voor Nederland. Voorheen stond Wilders bekend als de blonde moslimhater. Ik heb begrepen dat diplomaten in het buitenland last van Wilders’ uitspraken hebben gehad. Hun antwoord was toen dat hij niet machtig genoeg is en Nederland niet representeert. Dat is nu anders natuurlijk. Wilders heeft regeringsmacht. Al zit hij zelf niet in het kabinet, de PVV wel. Te triest voor woorden.’
Dimple Sokartara, communicatieadviseur
‘Ik schaam mij vooral voor de verkiezingswinst van Wilders. Dat zo’n groot deel van Nederland achter zijn ideologie en uitspraken staat. Lang dacht ik dat Wilders een politicus was met veel blabla en weinig impact. Nu zie je dat zijn ‘blabla’ heeft geleid tot een Nederland dat in het buitenland als racistisch en discriminerend wordt gezien. Ik denk niet dat ons land serieus genomen wordt met zo’n leider. Tegelijkertijd zijn er genoeg leiders die extreem discrimineren en hun feestelijke gang gaan, ook op het internationale toneel.’
‘Ik schaam mij vooral voor de verkiezingswinst van Wilders’
Ruben Arnhem, docent
Foto: Ruben Arnhem
‘Gelukkig schaam ik mij niet snel. Ik reis veel en overal hoor ik lof over de rechtse politieke koers van het land, van traditionele inwoners en inwoners met een migratieachtergrond. Zo zijn mijn Italiaanse contacten blij met Giorgia Meloni en haar Fratelli d’Italia. De Belgen hopen op een coalitie tussen N-VA en Vlaams Belang. In Spanje was er hoop op een rechtse coalitie tussen Partido Popular en Vox. En dan zijn er nog een hoop andere landen met een rechtse koers. Ik begrijp deze stemmers wel. Jarenlang is er weggekeken van de echte problemen.
‘Het is vrijdagavond. Jongere A gaat naar Bijbelstudie, B werkt in de kroeg, C gaat naar een raveparty en D rijdt met vrienden in een gehuurde auto onder het genot van lachgas door de stad en roept ‘kech‘ naar passerende dames. Gaat het dan om overlast door jongeren in het algemeen of komt die van een specifieke groep? Partijen als de PVV noemen het beestje bij de naam. Zo kan er beter gezocht worden naar een aanpak. Nee, ik ben geen PVV-stemmer. Maar ik kan wel trots in het buitenland vertellen dat ik blij ben dat de partij van Wilders in dit kabinet zit.’
Mostafa Hilali, militair
‘Nee, ik schaam me niet voor Wilders. Hij representeert mij niet en is er ook niet voor mij. Hij is ook geen premier of lid van het kabinet, dus een directe link is er niet. Wilders is bovendien heel eerlijk in wat hij wil. Hij roept en scheldt er al jaren op los.
‘Ik schaam mij echter wel voor draaierige politici die de afgelopen tien jaar in zijn retoriek zijn meegegaan. Tien jaar geleden vonden ze zijn gefoeter nog onacceptabel, nu schuiven ze zijn kant op.
‘Ook binnen de PvdA zijn er zulke geluiden. De PvdA zal bijvoorbeeld niet langer altijd tegen de voorstellen van de PVV stemmen. En er zijn rechtse politici, die net als Wilders migratie en islam als grootste problemen zien, in plaats van hun eigen politieke falen. Ik schaam mij ervoor dat wij politici hebben verkozen die ons verdelen in plaats van verbinden. Verder ga ik lekker op vakantie naar Marokko en kom ik weer terug. Of iemand nou minder Marokkanen wil of niet.’
‘Wij komen niet genoeg op voor de ander’
Leontine Vreeke, salesmanager
‘Nee, ik schaam mij niet voor Geert Wilders, maar wel voor alle kiezers die op hem gestemd hebben. In mijn gesprekken met buitenlandse vrienden staat de vraag centraal: Hoe komt het dat het ooit zo tolerante Nederland zo’n ruk naar rechts heeft gemaakt? Waar komt deze xenofobie vandaan? Wat is er in jouw land gebeurd?
‘Ik heb geen antwoord op deze vragen. Ik weet niet wat er is gebeurd. Wel zie ik dat teveel mensen niet meer stemmen, dat mensen uit een omgeving met weinig diversiteit stemmen voor uitsluiting en Geert Wilders. Mensen die niet geraakt zijn door het toeslagenschandaal stemmen op de mensen die verantwoordelijk zijn voor dat schandaal. Zij voelen de pijn van dit drama niet.
‘Ik zie mensen stemmen op Geert Wilders, zonder dat zij zich goed hebben geïnformeerd over het verkiezingsprogramma, zonder te weten waar zijn partij voor staat. Het was voor hen een tegenstem, een stem uit protest. Maar het was ook een stem voor Wilders. Vluchtelingen, asielzoekers, de ander, krijgen de schuld van het gebrek aan betaalbare woningen, de onbetaalbare maandelijkse lasten, de tekorten in de zorg. Kortom alles wat er mis is met Nederland.
‘Geert Wilders wijst naar een zondebok. Zijn oplossing is simpel: grenzen dicht, islam weg en geen Europa meer. Dan komt alles goed. Ik schaam me niet voor Wilders. Hij is een politicus en hij is goed in zijn werk. Hij is onderdeel van onze democratie. Deze populist speelt zijn rol met verve.
‘Maar wie geeft hem deze rol? Wie is de casting director? Dat zijn wij, de Nederlandse kiezers. Wij komen niet genoeg op voor de ander. Wij houden teveel onze mond. Maar wij kunnen morgen ook die ander zijn. En wie staat er dan op voor ons? Wie doet dan zijn mond open? Ik schaam mij voor ons korte historisch geheugen. Nooit meer? Dat is vandaag.’
De leider van de Soedanese rebellengroep RSF, Mohamed Hamdan Dagalo, is bereid om te praten met het Soedanese leger over een vreedzame en politieke oplossing.
Het gesprek zou moeten plaatsvinden onder bemiddeling van de Verenigde Staten in Zwitserland, eist hij. Zo meldt de nieuwszender France24.
De Verenigde Staten heeft een uitnodiging verzonden naar de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) en het Soedanese leger, om op 14 augustus deel te nemen aan staakt-het-vurengesprekken in Zwitserland. Ook zullen de Afrikaanse Unie, Verenigde Naties, Egypte en Verenigde Arabische Emiraten deelnemen als observerende landen.
Dagalo meent constructief te zullen zijn en wil het in Zwitserland hebben over een uitgebreid staakt-het-vuren voor het hele land. Daarbij zouden alle behoeftigen toegang moeten krijgen tot humanitaire hulp. Ook zou het land via onderhandelingen weer terug moeten keren naar een civiel bestuur.
In 2019 kwam er onder druk van massale protesten en vervolgens een militaire staatsgreep na dertig jaar een eind aan de dictatuur van Omar al-Bashir. De nieuwe machthebbers beloofden verbetering en de eerste wankele stappen naar een democratie werden gezet.
Maar het bleef onrustig in het land, waar meerdere legerleiders (al dan niet bijgestaan door buurlanden, zoals Saudi-Arabië) azen op de macht. Vorig jaar brak tot overmaat van ramp ook een burgeroorlog uit. Sindsdien zijn meer dan tien miljoen mensen op de vlucht geraakt in het Afrikaanse land.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken is hoopvol over de gesprekken. ‘De schaal van het lijden en overlijden is vernietigend. Deze zinloze oorlog moet stoppen’, reageert hij, en wil dat beide partijen komen opdagen. Het is de vraag of de gesprekken echt wat gaan opleveren. Eerdere onderhandelingen, toen bemiddeld door Saudi-Arabië en Amerika, mislukten.
Een video van een gemaskerde man die dreigt ‘rivieren van bloed’ te veroorzaken op de Olympische Spelen in Parijs dook begin deze week op sociale media op. Maar critici twijfelen aan de authenticiteit van de video, vanwege het slechte Arabisch dat de man spreekt.
De man maakte het dreigement vanwege de deelname van Israël aan het aankomende internationale sportevenement.
De rechtse Israëlische krant The Jerusalem Post gelooft dat het om een authentieke video gaat en schreef een kritisch stuk over de boodschap van de gemaskerde man, die dreigde Joodse atleten te vermoorden en zich beriep op de islam. Maar anderen twijfelen, vanwege het slechte Arabisch van de man. Zo zegt hij bijvoorbeeld Allahah Akbar in plaats van Allahoe Akbar.
Volgens Hamas gaat het om een hoax, die gemaakt is door de Israëlische inlichtingendiensten. ‘Deze gefabriceerde video is onderdeel van Israëlische propaganda die gericht is op het aanzetten tot opruiing tegen het Palestijnse verzet’, zei Izzat al-Rishq van het politieke bureau van Hamas. Hij zegt dat Israël de Palestijnse zaak zwart wil maken bij het internationale publiek.
Maar volgens onderzoekers van het Threat Analysis Center van Microsoft, die de video bekeken op verzoek van NBC News, komen de makers van de video uit Rusland. De onderzoekers stellen dat enkele details matchen met een eerdere video over Oekraïne.
Volgens hen zijn de makers van de groep Storm-1516. Dit is een kleine groep trollen die verbonden zijn aan de Russische Trollenfabriek, die veel nepnieuws maakt over de oorlog in Oekraïne en andere onderwerpen. De video werd de afgelopen dagen verspreid door accounts die vaker Russische desinformatie verspreiden.
‘Deze operatie sluit nauw aan bij tactieken, technieken en procedures die zijn waargenomen in eerdere Storm-1516 operaties, waaronder een eerdere video waarin op vergelijkbare wijze werd gedaan alsof het om Hamas ging’, aldus de onderzoekers van Microsoft.
In oktober verspreidde Storm-1516 een video van zogenaamde Hamas-strijders, die de Oekraïense president Volodymyr Zelensky bedankten voor de wapens die hij naar Hamas zou hebben geëxporteerd. In deze nepvideo draagt de man hetzelfde uniform als in de video die begin deze week online kwam. Ook staat hij voor dezelfde grijze muur.
Storm-1516 wil de westerse publieke opinie ontregelen met nepnieuws. Een van de doelen van Rusland nu is angst verspreiden voor een mogelijke aanslag tijdens de Olympische Spelen, rapporteerde het onderzoeksteam van Microsoft in juni.
Het Turkse parlement was gisteren weer eens het toneel van een ordinaire matpartij tussen volksvertegenwoordigers. AKP’ers (de islamistische partij van president Erdogan) onderbraken de toespraak van de pro-Koerdische parlementariër Ali Bozan en sloegen hem vervolgens neer.
Dat Bozan de regerende partij uitmaakte voor een partij ‘die steelt van de werkende klasse’, schoot bij een aantal AKP’ers in het verkeerde keelgat. Zo meldt de Turkse nieuwssite Duvar. Bozan werd zelf voor ‘dief’ en ‘terrorist’ uitgemaakt, zoals vele pro-Koerdische leden van het parlement ten deel valt.
‘De AKP steelt met regelmaat van arbeiders, ambtenaren en gepensioneerden via het Turkse Bureau voor de Statistiek (dit bureau zou goochelen met cijfers, red.). Toch worden deze mensen niet gehoord. Daarom roep ik namens hen de AKP uit voor een partij die steelt. Dief, dief, dief’, aldus Bozan vanuit zijn spreekgestoelte.
‘Ga je mond spoelen’, riepen gefrustreerde AKP’ers hem toe. Toen ontaardde ‘het debat’ in ruzie. ‘Jullie zijn incapabel om jezelf te uiten. Er komt alleen maar rottigheid uit jullie monden’, zei Bozan. Hierop stonden AKP’ers op en gingen hem te lijf. De politie heeft uiteindelijk ingegrepen. Er komen vaker gevechten voor in het Turkse parlement.
Volgens een studie van het Tunesische Forum voor Economische en Sociale Rechten is meer dan 75 procent van de Tunesische migranten uit sub-Sahara Afrika onvrijwillig naar Tunesië gekomen. Ze wilden liever naar een ander land, aldus de studie.
De studie onderzoekt 379 migranten die in het noorden, zuiden en centrale deel van Tunesië verbleven in de periode van maart tot en met mei 2024. 84,7 procent van hen is Tunesië binnengekomen zonder visum. Voorts is 60 procent het land binnengekomen via Algerije en 23 procent via Libië.
Net iets meer dan driekwart van de migranten zei dat ze de onvrijwillig de grens met Tunesië over waren gegaan. Ze refereren aan de zogenaamde pushbacks, waarbij een land migranten de grens over ‘duwt’ naar een ander land.
Volgens de studie slaapt meer dan de helft van de migranten in de open lucht en is 77 procent slachtoffer van geweld, verbaal of fysiek. Twee derde van de migranten zegt op de vlucht te zijn geslagen voor een repressief regime.
De Tunesische president Kaïs Saïed beweerde vorig jaar dat migranten uit landen ten zuiden van de Sahara erop uit zijn om Tunesië te destabiliseren.
Turkse vluchtelingenkunstenaars maakten werk over hoop en wanhoop, gezien door de ogen van kinderen. Journalist Anne-Rose Hermer bezocht de tentoonstelling in de Rotterdamse Laurenskerk.
De expositie Wip Wap: balans en contrast wordt georganiseerd door Kunsthalte. De dertig kunstenaars hebben over het algemeen een artistieke achtergrond en waren in hun land van herkomst kunstenaar of kunstdocent. Een enkeling heeft na de vlucht pas artistieke talenten bij zichzelf ontdekt.
De meeste kunstenaars maakten twee werken. Een van de twee staat in het teken van vreugde, de andere van verdriet. Voor- en tegenspoed zijn vertegenwoordigd, maar wel vanuit het gezichtspunt van kinderen. Tussen de regels door komt soms een stil protest naar voren, tegen het feit dat er in Turkije honderden moeders met kinderen in de gevangenis zitten.
Een van de kunstenaars, Mert Cakir, heeft dit in beeld gebracht door middel van een zwart-wit tekening van kinderen achter tralies. Op een ingenieuze manier zijn deze tralies op het kunstwerk aangebracht. De kunstenaar verklapt dat hij voor de tralies een tweedehands golfclub heeft gebruikt. De handen van een van de kinderen zitten als het ware om een van de tralies geklemd. Het andere schilderij is vol kleur. Je ziet een onbekommerd meisje dat in een fleurige woonkamer zit, lekker van iets zit te eten en nog geen idee heeft van wat een gevangenis is en hoe je je daar voelt. ‘Mijn vrouw was zwanger en moest in Turkije mogelijk naar de gevangenis. We zijn gevlucht’, vertelt de kunstenaar.
Twee vlechten
Oorlog en vrede, voor- en tegenspoed, geluk en verdriet. Welke woorden je ook gebruikt, het is van toepassing op de kunstwerken van deze expositie. Net als bij elke tentoonstelling spreekt het ene werk je meer aan dan het andere, maar op de een of andere manier ontroeren ze allemaal. Hoewel het toeval is, gaat het hoofdzakelijk om vrouwelijke kunstenaars.
Zonder moeder, Emine Ciftci.
Vrouwen beleven ingrijpende gebeurtenissen vaak anders dan mannen. Dat komt bijvoorbeeld tot zijn recht bij het prachtige schilderij Zonder moeder. Je ziet een meisje dat op een heuvel zit. Alleen haar achterkant is zichtbaar. Aan de ene zijde van het schilderij is het stralend zonnig weer, maar aan de andere zijde is het nacht. Een mooie nachtlucht met veel sterren en een maan. Er is nog meer dat opvalt. Ze heeft twee vlechten. Die aan de zonnige kant is mooi gevlochten met onderaan een lint met een strikje. De vlecht aan de donkere kant zit minder goed in elkaar en heeft geen strikje, waardoor het haar veel te los zit. Het symboliseert de afwezigheid van de moeder. Die kon prachtige vlechten maken met de lange haren van haar meisje. De vader met wie ze overblijft doet zijn best, maar heeft duidelijk andere kwaliteiten. De kunstenares, Emine Ciftci, was zelf jong toen haar moeder overleed. Ze weet waar ze het over heeft.
Meisjes mogen minder
In veel kringen in Turkije mogen meisjes minder dan jongens. Ze hebben minder keuzemogelijkheden, bewegingsvrijheid en privileges. Ayla Gündüz maakte twee portretten. Met zwart, wit en een heleboel grijstinten, schilderde ze een meisje dat in een hoekje zit. Ze draagt balletkleding, maar aan haar spitzen zie je dat ze niet startklaar staat om te gaan dansen. Op het andere kleurrijke schilderij danst ze in een schitterend kostuum de sterren van de hemel.
‘Mijn vrouw was zwanger en moest in Turkije mogelijk naar de gevangenis’
Op een schilderij van Solu Gölüksü is een jongen aan het surfen. Op de tegenhanger blijkt dat een meisje alleen maar mag kijken naar wat de jongen doet. Zelf heeft ze niet de vrijheid om op zo’n surfplank te staan. Ze moet aan de kant blijven. Letterlijk en figuurlijk. De (on)zichtbaarheid van vrouwen komt in meer werken naar voren.
Contact leggen met kunstenaars
Kunsthalte is een stichting die honderd procent drijft op vrijwilligers. Het is de bedoeling om een plek te creëren waar immigranten met een interesse voor kunst elkaar ontmoeten. Dat kan ook online plaatsvinden. Op deze manier kunnen ze ervaringen delen over allerlei soorten kunst en kunstzinnige evenementen plannen. Volgens de filosofie van de Kunsthalte is de wereldwijde taal van de kunst een kracht van belang. Bovendien moeten mensen die hun artistieke talenten willen ontplooien daar de kans voor krijgen én het is goed om deze groep mensen samen te brengen. Kunsthalte wil daarbij graag een rol spelen, net als bij het contact leggen met kunstenaars en waar mogelijk hen te ondersteunen.
Hafsa Denizoglu, een van de vrijwilligers van Kunsthalte en betrokken bij deze tentoonstelling, geeft aan dat er ook connecties zijn met kunstenaars in asielzoekerscentra. Er hangt een indrukwekkende zwart-wit foto van Hafsa, gemaakt in een arme wijk van Istanbul. Je ziet een vrolijk kijkend jongetje dat nog onbevangen is, maar de wat oudere jongen naast hem heeft een ernstige blik in zijn ogen. Hij realiseert zich heel goed in wat voor lastige situatie ze zich bevinden.
Hoop 1, Seyhan.
Een plek waar je echt stil moet staan is bij de olieverfschilderijen van kunstdocente Seyhan. Haar schilderijen vormen de weergave van een verhaal dat iemand in een azc vertelde. Ze moest vluchten met haar dochtertje in een zeer onveilige boot. Toen ze eenmaal veilig in Nederland waren, zijn ze op een dag gaan varen. Op het schilderij zie je een onmiskenbaar Nederlands landschap met een molen. De wieken van de molen zijn heel goed uitgevoerd. Op de vraag of dat varen niet lastig was, zegt Seyhan van niet. De aanblik van het water was veel moeilijker.
De tegenstelling tussen de schilderijen is in feite wanhoop en hoop. Hetzelfde geldt voor het werk van Seyma Özdemir, waarbij je letterlijk in het hoofd van mensen kunt kijken. Maar wat voor materiaal heeft ze gebruikt en had ze dat tot haar beschikking in het azc? Het gaat om klei. Hoe ze daar aan kwam? Met glinsterende ogen zegt ze: ‘Action.’
Hoop 2, Seyhan.
Op zaterdag worden er tussen 13.00 uur en 16.00 uur workshops gegeven voor kinderen. Kaligrafie, origami, poppenkast en nog veel meer. Het programma is elke zaterdag anders. Voor de workshop op 13 juli was meteen veel belangstelling van kinderen, net als voor een ‘levend project’ dat bij twee schilderijen hoort. De tegenstelling tussen sombere en vrolijke ballonnen. Er lopen twee mensen rond met ballonnen. Net als op de schilderijen heeft de één een tros ballonnen in trieste kleuren en heeft een blik die daarbij hoort, terwijl de ander de opgewekte kant verzorgt. De ballonnendragers blijven in hun rol, ook als je niet weet dat ze een act verzorgen en per ongeluk iets aan hen vraagt.
De tentoonstelling ‘Wip Wap: balans en contrast’ is te zien tot en met 17 augustus. Voor meer informatie: www.laurenskerkrotterdam.nl
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
‘Ja, ik ga vaak naar Engeland. Daar kunnen ze er ook wat van qua xenofobie. Maar mijn Somalisch-Engelse vrienden vinden de uitspraken van Wilders pas echt raar. Ze vertellen dat tussen neus en lippen door en in grapjes. Eigenlijk is het heel scherpe kritiek. ‘We hebben echt met je te doen Ahmed’, zeggen ze dan. Of ze vragen: ‘Wat is er met Nederland gebeurd?’ Nederland staat namelijk nog steeds bekend als divers en tolerant. Zo’n figuur als Wilders symboliseert precies het tegenovergestelde.
‘Ik schaam mij nooit voor het doen en laten van anderen. Wilders vertegenwoordigt de verdeeldheid in Nederland, niet de eenheid. Wat betreft zijn uitspraken over Palestina: het is niet voor het eerst in de geschiedenis dat de strijd tussen twee staten de meningen verdeelt: India werd ooit ook opgedeeld in India en Pakistan. Dat doet nog steeds pijn. We hadden dat graag anders gezien maar de knoop is tenminste doorgehakt. De strijd is met dit besluit grotendeels opgelost.
‘Ik schaam mij niet voor Wilders, maar vind het PVV-kabinet wel jammer voor Nederland. Voorheen stond Wilders bekend als de blonde moslimhater. Ik heb begrepen dat diplomaten in het buitenland last van Wilders’ uitspraken hebben gehad. Hun antwoord was toen dat hij niet machtig genoeg is en Nederland niet representeert. Dat is nu anders natuurlijk. Wilders heeft regeringsmacht. Al zit hij zelf niet in het kabinet, de PVV wel. Te triest voor woorden.’
‘Nee, ik schaam me niet voor Wilders. Hij representeert mij niet en is er ook niet voor mij. Hij is ook geen premier of lid van het kabinet, dus een directe link is er niet. Wilders is bovendien heel eerlijk in wat hij wil. Hij roept en scheldt er al jaren op los.
‘Nee, ik schaam mij niet voor Geert Wilders, maar wel voor alle kiezers die op hem gestemd hebben. In mijn gesprekken met buitenlandse vrienden staat de vraag centraal: Hoe komt het dat het ooit zo tolerante Nederland zo’n ruk naar rechts heeft gemaakt? Waar komt deze xenofobie vandaan? Wat is er in jouw land gebeurd?
