Bijna twee maanden na de parlementsverkiezingen heeft de Franse president Macron nog altijd geen nieuwe premier benoemd. Karim Bouamrane, burgemeester van de Parijse voorstad Saint-Ouen, wordt steeds vaker genoemd als topfavoriet. Wie is deze zoon van Marokkaanse migranten?
Op de linkeroever van de Seine, tegenover het presidentiële Élysée, staat het herenhuis Hôtel Matignon, waar de Franse premier zetelt. Na de eclatante overwinning van het radicaal-rechtse Rassemblement National (RN) bij de Europese Parlementsverkiezingen, vreesden velen in Frankrijk dat de parlementsverkiezingen voor het eerst in de geschiedenis een radicaal-rechtse premier zouden opleveren. RN won vervolgens de eerste ronde van de parlementsverkiezingen, maar de linkse coalitie Nouveau Front Populaire ging er onverwacht in de tweede ronde met de winst vandoor. Bijna twee maanden later krijgt het Matignon in plaats van een radicaal-rechtse premier nu mogelijk een premier van Marokkaanse afkomst als nieuwe bewoner.
Bekendheid dankzij de Olympische Spelen
De Olympische spelen in Parijs kennen in Frankrijk meerdere politieke winnaars. Allereerst president Macron, die zijn politieke steun ziet afbrokkelen en wiens presidentschap wordt gekenmerkt door massale demonstraties tegen zijn hervormingsplannen. Hij kan zich nu op de borst kloppen als de president die ondanks de moeilijke veiligheidskwesties en de pessimistische krachten in het land, een succesvol wereldevenement heeft weten te realiseren. Vervolgens Anne Hidalgo, die zich als burgemeester van Parijs al jaren inzet voor een autoluwe stad. Ze werd tijdens de Spelen geroemd voor haar ecologische visie voor Parijs, die niet in de weg heeft gestaan van de bereikbaarheid van de stad.
Maar bovenal Karim Bouamrane, de socialistische burgemeester van de Parijse banlieue Saint-Ouen. Hoewel hij zich al bijna dertig jaar in het politieke spectrum begeeft, was hij lange tijd niet bekend bij het grote publiek. Als burgemeester van een stad waar een deel van de Olympische Spelen werd gehouden, dook hij de afgelopen weken veelvuldig op in de media als de man die de arme buitenwijken van Parijs wil laten delen in het succes van de Spelen. In het licht van de Spelen wist hij publiek en privaat geld los te krijgen voor de transformatie van zijn stad. Zo wist hij verschillende bedrijven, waaronder Tesla, te overtuigen kantoren te openen in Saint-Ouen. Met de extra belastinginkomsten werden vervolgens nieuwe basisscholen gefinancierd. Zijn ster is snel rijzende. De New York Times portretteerde hem op de voorpagina en de Duitse krant Die Welt omschreef hem als ‘Obama aan de Seine’.
Macron houdt van verrassingen
De afgelopen dagen wordt Bouamrane in Frankrijk steevast genoemd als een van de favoriete kandidaten voor het premierschap. Politiek analist Solenn de Royer vertelt dat een keuze voor Bouamrane geen verbazing wou wekken. ‘Macron houdt ervan te verrassen. Eerst koos hij met Élisabeth Borne voor een vrouw en vervolgens met de benoeming van Gabriel Attal voor de jongste premier in de geschiedenis van de Vijfde Republiek. De benoeming van de zoon van een Marokkaanse metselaar, die heeft bijgedragen aan het succes van de Olympische Spelen, zou onmiddellijk de geschiedenis ingaan. Ook al heeft Bouamrane zelf er een hekel aan te worden gereduceerd tot zijn afkomst.’
‘Ik ben Karim Bouamrane, zoon van Sadia en Allal Bouamrane’
Jonge politieke betrokkenheid
De ouders van Bouamrane, beiden analfabeet, immigreerden vanuit Marokko naar Saint-Ouen. De vader vond er werk als metselaar. Nadat vele fabrieken in de jaren zeventig hun deuren moesten sluiten werd de Parijse banlieue waar Bouamrane opgroeide het toneel van armoede en misdaad. De arme voorstad werd tot voor kort alleen nog bezocht door buitenstaanders voor een bezoek aan de enorme vlooienmarkt, die bekend staat om zijn grote aanbod aan namaakartikelen. Bij zijn kandidaatstelling als burgemeester vertelde hij dat zijn politieke betrokkenheid vroeg begon. ‘Op mijn vijftiende nam ik deel aan mijn eerste politieke demonstraties. Ik ging de straat op om de Sandinisten te steunen in de oorlog in Nicaragua. Vervolgens eiste ik bij een volgende demonstratie de vrijlating van Nelson Mandela.’
Van de communistische partij naar Silicon Valley
In de stad, die 69 jaar lang onder leiding stond van communistische burgemeesters, wordt zijn politieke talent en betrokkenheid eerst opgemerkt door de lokale communistische partij. Op zijn tweeëntwintigste wordt hij namens die partij gemeenteraadslid. Na economie en rechten te hebben gestudeerd vervolgt hij zijn carrière in de IT-wereld. Het leidt hem, ver weg van zijn communistische geboortegrond, naar het hyperkapitalische Silicon Valley in San Francisco, waar hij een paar jaar werkt als ondernemer in de cybersecurity.
Bij zijn terugkeer naar zijn geboorteplaats stapt hij over naar de Parti Socialiste (PS) en stelt hij zich kandidaat als burgemeester. Hij krijgt tijdens zijn eerste campagne steun van Jean-Christophe Cambadélis, de machtige eerste secretaris van de PS. Hij ontmoette Bouamrane bij een partijbijeenkomst in 2014 en zag in hem een groot talent met een bijzonder verhaal. ‘Hij belichaamde de linkse politicus die daadwerkelijk de wijken ingaat.’ Bij zijn tweede poging in 2020 wist Bouamrane te winnen en volgde hij William Dellanoy op, de eerste rechtse burgemeester in de geschiedenis van Saint-Ouen. Zijn eerste bijdrage op het gemeentehuis opende de Marokkaans-Franse politicus met de woorden: ‘Ik ben Karim Bouamrane, zoon van Sadia en Allal Bouamrane, en ik ben de nieuwe burgemeester van Saint-Ouen.’
Kritisch op het radicaal-linkse La France Insoumise
Tijdens de Olympische Spelen, terwijl Macron zich bezint op de nieuwe bewoner van Matignon, trekt Bouamrane in een interview met de centrumrechtse krant Le Figaro fel van leer tegen La France Insoumise (LFI), de radicaal-linkse coalitiegenoot van de PS. ‘Het links van LFI was er niet toen we maar 7000 francs (omgerekend 1100 euro) hadden om rond te komen, of toen mijn vader werkloos raakte en we woonden in uitgeleefde panden. Ik trek de oprechtheid van hun strijd in twijfel. Bij LFI zijn veel kinderen van aristocraten of van de bourgeoisie te vinden die zich willen wreken op hun vader en die zich vervolgens geroepen voelen om te bepalen wat goede en wat slechte linkse politiek inhoudt. Ik maak me vooral grote zorgen als ik zie hoe hun vermogen om het land te verdelen via het etnisch-religieuze prisma resulteert in een verzwakking van het republikeinse fundament.’
‘Het Élysée heeft mij niets aangeboden. Ik ben geen fenomeen’
Het is een boodschap die Macron zal bekoren. Macron sluit het radicaal-linkse LFI en het radicaal-rechtse RN uit. Hij wil vooral samenwerken met de gematigde machten binnen de centrumlinkse en centrumrechtse partijen.
Voetballiefhebber die trots is op zijn achtergrond
Bouamrane laat zich vooral voorstaan op zijn verdiensten als persoon, maar schroomt niet zijn arbeiders- en migratieachtergrond te benoemen. Hij speelde tot ver in de twintig niet onverdienstelijk bij voetbalclub FC Sevres en is hartstochtelijk fan van de voetbalclub Red Star FC. Die laatste club komt uit in de tweede divisie en is de tegenhanger van Paris Saint-Germain. Bij PSG klotsen de Qatarese oliedollars tegen de plinten en worden de wedstrijden gespeeld in Stadion Parc des Princes in het chique 16e arrondissement. Red Star FC is daarentegen genesteld in de arme buitenwijken van Parijs. De club staat verder bekend om de extreemlinkse banden en de culturele diversiteit van de supportersgroepen.
Tijdens zijn burgemeesterschap zette Bouamrane zich in voor de renovatie van het vervallen stadion van de club. Toen de club promotie maakte naar de tweede divisie omschreef hij dit op Instagram als ‘een overwinning voor het volk’.
Ook plaatst Bouamrane elk jaar op 1 mei op de Dag van de Arbeid een post op zijn sociale mediakanalen over Brahim Bouraam. Hij was een tweeëntwintigjarige Marokkaanse vader van twee kinderen, die op 1 mei 1995 bij een racistische aanval door skinheads in de Seine werd gegooid en verdronk. ‘We zullen het nooit vergeten. Een andere 1 mei voor een gehele generatie’, luidde dit jaar het bijschrift bij de post van Bouamrane.
Premier of president
Bouamrane reageert nuchter op de hype rondom zijn naam, terwijl hij tegelijkertijd zijn ambities vrijgeeft. ‘Het Élysée heeft mij niets aangeboden. Ik ben geen fenomeen. Ik ben een politicus, rijk aan lokale en nationale ervaring. Die ervaring kan worden omgezet in een mondiaal collectief project.’
Ja, Bouamrane wil best premier worden, lijkt hij te zeggen. Maar er gaan ook steeds meer stemmen op dat hij geschikt is als presidentskandidaat. ‘A star is born. Hij heeft duidelijk het profiel voor het Élysée,’ zei Gaspard Gantzer, adviseur van oud-president François Hollande deze week. Hij ziet in Bouamrane de toekomstige president van Frankrijk. Hetzelfde geldt voor Jean-Louis Borloo, de vooraanstaande politiek leider van het rechtse Union des Démocrates et Indépendant, die volgens Le Monde in privé zijn steun zou hebben uitgesproken voor een toekomstige kandidaatstelling voor het presidentschap .
Het profiel en netwerk dat Bouamrane in dertig jaar politiek heeft opgebouwd stelt hem mogelijk in staat hoger te mikken dan het Matignon. Als hij niet wordt benoemd tot premier, wacht hem later wellicht de weg naar de andere kant van de Seine.
