Hoe zag Turkije er demografisch in de negentiende eeuw uit? Er zijn bibliotheken vol boeken verschenen over het multiculturele en multireligieuze karakter van het land, maar een digitaal te raadplegen databank die zelfs inzoomt tot op individueel niveau was er nog niet. Het project Anatolia: 19th Century brengt daar nu verandering in.

Dat meldt de Armeens-Turkse krant Agos. ‘Op de site zijn de eerste verzamelde gegevens uit het jaar 1889 al ingevoerd’, zegt de betrokken historicus Agah Enes Yasa. Zo is, al is het niet de exacte locatie, te zien waar ongeveer de Armeense kleermaker Ohannes Aga in de de Syrische woestijnstad Deir Zor (dat toen nog onderdeel was van het Ottomaanse rijk, de voorloper van Turkije) werkte. Of neem een kijkje bij de rechter Osman Hayri Efendi in de Centraal-Anatolische gemeente Sancikli. Allemaal met een paar klikken op de databank terug te vinden.

Het project heeft het doel de enorme demografische veranderingen in Anatolië, vanaf het einde van de negentiende eeuw tot begin jaren veertig, op een visuele manier in kaart te brengen. Een digitale stamboom dus, die in één oogopslag de veranderingen visualiseert. Hiervoor wordt voornamelijk gebruik gemaakt van beschikbare handelsregisters.

Yasa zegt dat onlangs in Van, in het zuidoosten van Turkije, een Franse parfum uit de negentiende eeuw was gevonden en dat iedereen daar verbaasd over was. ‘Maar dat is vreemd, omdat de globalisering toen met christelijke minderheidsgroepen of islamitische notabelen al begonnen was. Deze groepen waren toen onderdeel van deze geografie.’

Vooral de jaren tussen 1904-1928 heeft met de Eerste Wereldoorlog en Turkse onafhankelijkheidsoorlog, met genocides en deportaties tot gevolg een demografisch sterk gewijzigd (geturkificeerd) landschap opgeleverd. In Turkije is nooit rekenschap afgelegd voor de bloedige ontstaansgeschiedenis van de Turkse republiek, dit jaar precies 100 jaar geleden.

Volgens cijfers die de Bondsdag maandag heeft vrijgegeven heeft de Duitse politie in de eerste helft van dit jaar 258 islamofobe misdaden geregistreerd. Dit melden Turkse staatsmedia.

Ruim een dozijn moskeeën werden aangevallen tussen januari en juni, en tientallen moslims waren slachtoffer van fysiek of verbaal geweld op straat of op openbare plaatsen. Zeventien moslims raakten gewond.

De meeste misdaden werden geregistreerd in het voormalige Oost-Duitsland, waar extreemrechts het sterkst is. Daarnaast vonden ook in de hoofdstad Berlijn, en in steden in het westen van Duitsland zoals Keulen, Frankfurt am Main en München tientalen islamofobe haatmisdrijven plaats.

In Duitsland groeit Alternative für Deutschland. De extreemrechtse, islamofobe oppositiepartij scoort nu twintig procent in de opiniepeilingen. Ook de anti-islamitische actiegroepen Pegida en de Identitäre Bewegung wakkeren islamofobie aan.

In Duitsland wonen 5 miljoen moslims.

Franse leerlingen mogen niet langer met een abaya naar school, een lange losse jurk die in onder andere Pakistan en Saoedi-Arabië wordt gedragen. Volgens minister Gabriel Attal van Onderwijs is dit islamitische gewaad in strijd met de strikt seculiere regels op school, net als de hoofddoek.

Het dragen van religieuze kleding op scholen is sinds 15 maart 2004 verboden in Frankrijk. Je mag geen kruisje of keppeltje dragen, maar ook geen hoofddoek. De abaya bevond zich in een schemergebied, en werd door veel scholen gedoogd. Sinds april dit jaar gaan steeds meer moslimstudentes met een abaya naar school, wat rechts, secularistisch Frankrijk alarmeerde.

Op een video, die enkele maanden geleden viral ging, is te zien dat moslimstudentes op een openbare school in Lyon in een abaya naar school gaan, en op het laatste moment hun sluier afdoen, vlak voordat ze de poort overstoken. Het rechtse tv-station BFM TV sprak van ‘aanvallen’.

Minister Attal noemt de abaya ‘een religieus gebaar, duidelijk bedoeld om de weerbaarheid van de republiek te testen op de seculiere vrijplaats die een school moet zijn’.

Verschillende parlementariërs van de radicaal-linkse partij La France Insoumise vinden – net als veel Franse moslims – dit nieuwe besluit belachelijk en spreken van ‘islamofobie’. volgens een Franse koepel van moslimorganisaties is de abaya op zich niet religieus, bericht de NOS.

Soner Atasoy, voormalig directeur van het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam, heeft negen nieuwe islamitische middelbare scholen aangemeld. Ze dragen alle de naam Novum Saeculum Lyceum. Dat schrijft NRC.

‘Als hij slaagt, tellen Gouda, Veenendaal, Tilburg, Rijswijk, Nijmegen, Almere en Eindhoven vanaf 2026 hun eerste islamitische middelbare school, en breidt Atasoy het aanbod in Amsterdam en Utrecht uit,’ meldt de krant.

Het is nog maar de vraag of dat allemaal lukt. Zo werden in 2022 nagenoeg alle veertien middelbare-schoolplannen, waaronder vijf islamitische, afgewezen omdat de initatiefnemers onvoldoende hadden uitgewerkt hoe ze leerlingen met burgerschapsonderwijs democratische waarden wilden bijbrengen. Later kreeg een deel van die scholen overigens alsnog goedkeuring van het ministerie.

Atasoy voerde jarenlang een bittere strijd met de Nederlandse overheid. Zo vertraagde staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs, VVD) in 2016 de komst van het Haga Lyceum, totdat de Raad van State alsnog rijksfinanciering afdwong. In 2020 berispte de rechter minister Arie Slob (ChristenUnie), die probeerde Atasoy te laten opstappen vanwege vermeend wanbeheer en slecht burgerschapsonderwijs op zijn school. En ook minister Dennis Wiersma zat in Atasoys nek, toen die laatste in 2022 een private school wilde lanceren onder de naam Achterhuis Lyceum. Wiersma reageerde door privéonderwijs aan strengere regels te onderwerpen.

Ook ging burgemeester Femke Halsema in de fout, toen ze bekendmaakte dat de AIVD had gewaarschuwd voor Atasoy en zijn bij het Haga Lyceum betrokken broer. De twee verkeerden volgens de veiligheidsdienst sinds 2000 in een ‘salafistische en radicale omgeving’, hadden contact met Tsjetsjeense terroristen en stuurden de school een salafistische kant op. Deze verdenkingen waren ‘onvoldoende onderbouwd’ en ‘te ongenuanceerd’ was later echter het oordeel van toezichthouder CTIVD.

De Britse hoogleraar David Miller ligt onder vuur, omdat hij op 6 augustus op X (ex-Twitter) stelde dat antisemitisme tegenwoordig nauwelijks nog een probleem is en dat joden juist oververtegenwoordigd zijn in posities van culturele, economische en politieke macht.

Miller is al langer omstreden. Hij werd in 2021 ontslagen door de Universiteit van Bristol, vanwege zijn uitgesproken anti-Israëlische activisme. Linkse, pro-Palestijnse academici en activisten steunden hem toen, maar velen trekken nu de handen van hem af.

Volgens de website Socialist Worker van de Internationale Socialisten, heeft Miller met zijn tweet van 6 augustus ‘een grens overschreden’. Millers beweringen ‘vegen alle Joden op één hoop, zonder enige erkenning van klasseverschillen en andere verschillen. Miller richt zich op Joden, niet op de feitelijke heersende klasse, en speelt in op het idee dat Joden ultrarijk en manipulatief zijn.’

Het Brits Comité voor de Universiteiten van Palestina nam op 18 augustus ook afstand van Miller. ‘Miller negeert het voortbestaan ​​van antisemitisme in Europa en Amerika, en de toename ervan in de afgelopen decennia met de opkomst van populistische bewegingen en de heropleving van fascistische organisaties. (…) Zijn bewering van ‘oververtegenwoordiging’ moedigt onvermijdelijk vijandigheid jegens Joden aan. En door ‘Joden’ als een homogene entiteit te behandelen, laat zijn bericht een karakteristiek kenmerk van alle vormen van racisme zien.’

Toch krijgt Miller ook steun. De linkse antizionist Tony Greenstein, zelf joods, stelt in een opinieartikel voor Middle East Monitor dat de wetenschapper zijn bericht misschien zorgvuldiger had kunnen formuleren, maar dat er niets antisemitisch aan was.

De Deense regering kondigt een wet aan die het verbranden van heilige boeken, zoals de koran, verbiedt. ‘Denemarken wordt gezien als een land dat beledigingen en minachting van culturen, religies en tradities van andere landen faciliteert’, aldus de regering.

Dat meldt Euronews. De ophef rond koranverbrandingen heeft de Denen niet onberoerd gelaten, meldt de site. Sinds vorig jaar lopen de spanningen tussen islamofobe koranverbranders en moslims over de hele wereld op. Zo reageerden Turkije en Pakistan verontwaardigd op het verscheuren van een koran in Denemarken en Nederland en is de Nederlandse ambassadeur in Turkije op het matje geroepen.

Denemarken lijkt nu op te schuiven in de discussie of koranverbrandingen onder de vrijheid van meningsuiting vallen of niet. Die vrijheid is ook met een verbod nog steeds gewaarborgd, volgens de Deense regering. Het wetsvoorstel is een uitbreiding van het bestaande verbod op het verbranden van buitenlandse vlaggen met de volgende toevoeging: ‘het verbieden van de ongepaste behandeling van objecten die belangrijk zijn voor religieuze gemeenschappen’, aldus de Deense justitieminister Peter Hummelgaard.

‘Deze wet maakt de publieke verbranding van de koran of de bijbel strafbaar. Het gaat om handelingen die in het openbaar plaatsvinden of acties met de intentie om de ontheiliging van boeken aan te wakkeren onder een breder groep.’ De wet legt boetes en een gevangenisstraf van maximaal twee jaar op voor de delicten.

Volgens Hummelgaard dienen de koranverbranding geen ander doel doel dan ‘het verspreiden van verdeeldheid in een wereld dat eenheid nodig heeft’.

Bij graafwerkzaamheden op Sint Eustatius zijn waarschijnlijk de resten van een dorp van tot slaaf gemaakte Afrikanen vernietigd. Een constructiebedrijf kreeg hiervoor ten onrechte toestemming van het Sint Eustatius Center for Archaeological Research (SECAR).

SECAR heeft als taak om op te komen voor archeologisch erfgoed. Een derde van het voormalige dorp is door de werkzaamheden vernietigd.

Activist Kenneth Cuvalay, directeur van de St. Eustatius Afrikan Burial Ground Alliance die zich inzet voor Afrikaans-Caribisch erfgoed, eist in reactie op de blunder ontbinding van SECAR. Cuvalay stelt dat SECAR niet de belangen van Sint Eustatius dient, maar die van Nederland en de Verenigde Staten. Van de zeven bestuursleden komt er volgens hem maar een van het eiland. Twee bestuursleden zijn Nederlanders, vier zijn Amerikanen. Ook beschuldigt Cuvalay oud-directeuren ervan opgegraven artefacten stiekem te hebben gestolen en van het eiland gesmokkeld.

‘De reputatie van de organisatie is te zwaar aangetast en het bestuur staat elke noodzakelijke verandering in de weg’, vindt Cuvalay. ‘Het is een monster van het koloniale verleden, een symbool van uitbuiting en marginalisering van ons Afrikaanse culturele erfgoed. Er moet een nieuwe archeologische organisatie komen op Sint Eustatius, een nieuw bestuur met leden uit de Afrikaanse diasporagemeenschap zelf die in staat zijn de inwoners van Sint Eustatius intensief en voor de lange termijn te betrekken bij hun erfgoed.’

Sint Eustatius is een van de Bovenwindse Eilanden in het Caribische deel van Nederland en vormt sinds 2010 een bijzondere gemeente.

‘Je kan elke dag schelden op de zon, de volgende dag komt hij gewoon weer op. Zo komen er ook duizenden korans terug, hoeveel ze er ook mogen verscheuren of verbranden’, leest de psycholoog Serdar Isik uit een briefje voor de Zweedse ambassade in Den Haag. Hij deed vrijdag mee aan het protest van Nederlandse moslims tegen koranverbrandingen.

Dat meldt de Turkse nieuwssite Sonhaber. Volgens Isik zijn koranverscheuringen onder begeleiding van en gefaciliteerd door de politie een ‘racistische daad’. Hij heeft ook kritiek op de burgemeester Jan van Zanen. ‘Het doet pijn dat racisten en fascisten de waarden van meer dan een miljoen moslims in Nederland mogen verscheuren’, aldus Isik. ‘Wij zullen nooit zwijgen over aanvallen op de koran en we zullen de vreedzame boodschap van het heilige boek altijd verkondigen’, zegt hij.

De bonte stoet aan moslims liep met korans in de hand vanaf het Malieveld langs de ambassades van Denemarken en Zweden. Onder koranrecitaties en slogans zoals ‘shame on you, shame on you’ eisen ze dat ‘de religieuze vrede’ in Nederland bewaakt wordt middels een wetsvoorstel dat koranontheilingen verbiedt. In Denemarken ligt er al zo’n wetsvoorstel van de regering.