Een mini-braderie in Middelburg, georganiseerd door de Yildirim Beyazit Moskee, heeft ruim 19.000 euro opgebracht voor de slachtoffers van de aardbeving in Turkije en Syrië.
Begin februari vond in Turkije en Syrië de verschrikkelijke aardbeving plaatsvond, die aan meer dan 50.000 mensen het leven kostte en waardoor miljoenen mensen dakloos werden. De aardbeving is weer uit het nieuws verdwenen, maar de gevolgen van de ramp zijn er nog steeds. Zo vielen er vorige week doden in het aardbevingsgebied door overstromingen.
Om die reden organiseerde de Yildirim Beyazit Moskee in Middelburg in het laatste weekend voor de islamitische vastenmaand Ramadan een mini-braderie op het eigen terrein, om lekkernijen te verkopen.
Penningmeester Sonay Peksert legt de lokale media uit dat de moskee doelbewust heeft gekozen voor het inzamelen van geld. ‘In de eerste drie weken zijn er vanuit Rotterdam 21 vrachtwagens vol hulpgoederen naar het rampgebied gereden, maar nu is er behoefte aan andere dingen. De overstromingen maakten duidelijk dat de meer dan 400.000 tenten die nu zijn opgezet maar een tijdelijke oplossing zijn. Miljoenen mensen zijn dakloos. De tenten helpen natuurlijk wel, maar het kost minstens een jaar om nieuwe huizen te bouwen. Voor de winter zijn daarom containerwoningen nodig. Die kosten 6500 euro per stuk. Ook daarom sturen we nu liever geld.’
Het moskeebestuur is blij dat er zoveel geld is ingezameld tijdens de braderie. ‘We danken alle bezoekers, sponsoren en vrijwilligers hartelijk voor hun inzet en bijdragen!’
MBO College Zuidoost in Amsterdam krijgt nu toch een stilteruimte, waar moslims mogen bidden. De beslissing is een reactie op een column van rabbijn Lody van de Kamp voor de Kanttekening.
Dat laat de rabbijn weten aan de redactie van dit platform. Eind vorig jaar schreef Van de Kamp een column over deze mbo-school. Hij vond het niet inclusief dat de school wel een genderneutraal toilet wilde, maar geen gebedsruimte. Volgens hem was het geen goede zaak dat islamitische leerlingen met hun gebedskleedjes werden verbannen naar een hoekje in de parkeergarage. ‘Zoals zwarte mensen in de VS in de jaren vijftig achter in de bus moesten zitten.’
Het schoolbestuur is mede naar aanleiding van deze column overstag gegaan. In het pand op Fraijlemaborg is per direct een kamer beschikbaar die tijdelijk zal functioneren als stilteruimte. Voor de lange termijn gaan het bestuur van MBO College Zuidoost in gesprek over de keuze voor een definitieve gebedsruimte. Daarnaast gaat de school zich meer inzetten voor inclusie. Hierover gaat de directie met elkaar en met de studenten in gesprek.
Europa onderhandelt momenteel met Tunesië. Het doel is om vluchtelingen tegen te houden, die vanuit Afrika naar Europa willen reizen. De Tunesische president wil zelf ook af van de vele migranten in zijn land. Zijn uitspraken zorgen er juist voor dat steeds meer mensen op bootjes naar Italië vluchten.
Organisaties die zich inzetten voor mensenrechten, houden hun hart vast. Zij vrezen dat de situatie voor vluchtelingen minder veilig wordt. Laat mensenrechten zwaarder wegen dan politiek. Die oproep doet Human Rights Watch. Deze bekende mensenrechtenorganisatie wil niet dat de Europese Unie afspraken maakt met Tunesië over het tegenhouden van vluchtelingen.
Zulke afspraken zijn er al sinds 2016 met Turkije. Dat land vangt drie tot vier miljoen Syrische vluchtelingen op. De Europese Unie betaalt Turkije miljarden. In ruil daarvoor mogen de vluchtelingen niet naar Europa reizen.
Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) is juist voorstander van afspraken met Tunesië. De Nederlandse regering wil voorkomen dat migranten de gevaarlijke oversteek over de Middellandse Zee maken naar Europa. Daarom wil Van den Burg dat Tunesië vluchtelingen gaat tegenhouden voordat ze de zee op kunnen gaan.
Ook de Tunesische president Kais Saied wil af van de vele vluchtelingen die in zijn land stranden. Hij waarschuwde in februari voor deze migranten, die vooral uit Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara komen. Zij bedreigen volgens Saied de Arabische en islamitische identiteit van Tunesië.
Saied vreest voor ‘omvolking’ van zijn land. Omvolking is een complottheorie die ontstond in extreemrechtse kringen. Zij vrezen dat de ‘oorspronkelijke’ bevolking geleidelijk vervangen wordt door migranten. Saied zei over de vluchtelingen in zijn land: ‘Het geheime doel van de illegale immigratie is om Tunesië te beschouwen als een puur Afrikaans land, dat geen banden heeft met de Arabische en islamitische naties.’
Van der Burg wil zo voorkomen dat migranten verdrinken tijdens hun gevaarlijke overtocht over de Middellandse Zee. In ruil daarvoor wil hij Tunesiërs studiebeurzen in de Europa geven. Die studenten moeten dan wel beloven dat ze na hun studie teruggaan naar hun land. Het doel van de Nederlandse regering is om te zorgen dat er minder mensen asiel aanvragen in Nederland.
Burgerrechtenactivist Rosey Pool was de lerares van Anne Frank en een onvermoeibaar promotor van Afro-Amerikaanse poëzie. Van min of meer bekende Nederlander in de jaren zestig, geraakte ze in de vergetelheid. Lonneke Geerlings schreef een biografie.
Het grootste deel van de Joodse familie van Rosey Pool, die zelf geen kinderen kreeg, overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. Pool (1905-1971) was haar tijd ver vooruit. Ze had veel belangstelling voor zwarte literatuur en poëzie en toonde compassie met mensen van kleur.
Begin dit jaar verscheen de biografie De vele levens van Rosey Pool, van Westerbork tot Mississippi (Atlas Contact), een bewerking van het proefschrift van cultuurwetenschapper Lonneke Geerlings. Daaruit blijkt dat Pool zichzelf regelmatig opnieuw uitvond en een veelzijdig leven leidde. ‘Dat maakte het schrijven van het boek zowel lastig als boeiend’, vertelt biograaf Geerlings.
Rosa Eva Pool werd geboren in de Amsterdamse Nieuwe Hoogstraat, een straat die op de grens ligt van de Nieuwmarktbuurt en de Jodenbuurt. Ze kwam uit een gezin waar socialisme belangrijk was. Haar ouders hadden elkaar leren kennen bij de arbeidersbeweging. Toen ze ouder werd, raakte Rosey, zoals ze later werd genoemd, ook betrokken bij de strijd voor een beter leven via de Arbeiders Jeugd Centrale (AJC).
In 1925 veranderde er voorgoed iets in het leven van Pool: ze ontdekte Afro-Amerikaanse poëzie. Ze las gedichten van Afro-Amerikaanse dichters voor op avonden van de AJC en een jaar later ook op de radio voor de socialistische VARA.
Pool trouwde met de Duitse advocaat Gerhard Kramer. Ze was nog regelmatig in Amsterdam, maar ging met haar man in Berlijn wonen. Ze claimde gepromoveerd te zijn op onderzoek naar Afro-Amerikaanse poëzie en noemde zich sindsdien dr. Pool. Geerlings ontdekte dat dit een leugen was. Wel had Pool haar lesbevoegdheid Duits behaald en een aantal vakken aan de Amsterdamse Gemeente Universiteit gevolgd, de later UvA.
Rosey Pool in de jaren zestig. Bron: Wikimedia Commons.
Begin jaren dertig begonnen Rosey Pool en haar man in Nederland te waarschuwen voor het nationaalsocialisme. In 1933 kwam Adolf Hitler, die toen al een afkeer van Joden had, aan de macht in Duitsland. Hij trok al snel alle macht naar zich toe.
Pool speelde als getrouwde vrouw de tweede viool. Ze moest van haar man ‘de vrouw op de achtergrond’ zijn, die in de keuken stond en niet op het podium. ‘Als je in die tijd als vrouw ambities had, dan was het heel lastig om er binnen het huwelijk iets mee te doen’, zegt Geerlings. Maar het werd nog lastiger. ‘Rosey werd verliefd op de openlijk lesbische Lena Fischer en kreeg met haar een relatie. Dat was gevaarlijk in nazi-Duitsland, waar behalve Joden ook homo’s werden vervolgd. Lena werd gearresteerd en in een heropvoedingskamp geplaatst. Daar is ze gemarteld en hoogstwaarschijnlijk overleden,’ vertelt Geerlings.
In 1939 keerde Pool, die inmiddels was gescheiden, terug naar Amsterdam. Hier woonden veel Duitse Joden, die na 1933 naar Nederland waren gevlucht vanwege de toenemende Jodenvervolging in nazi-Duitsland. Sommigen wilden in Nederland blijven, anderen hoopten naar het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten te emigreren.
Anne Frank
Rosey gaf hen Engelse of Nederlandse les, meestal aan huis. Zo kwam ze terecht bij de uit Duitsland gevluchte familie Frank. Later zou Anne Frank bij haar in de klas komen op het Joods Lyceum. Dat wil zeggen: totdat de familie Frank onderdook in het Achterhuis.
Rosey heeft verzetswerk verricht door het zoeken van onderduikadressen, vooral voor kinderen. In 1943 belandde ze met haar familie in Westerbork, het doorgangskamp van waaruit de treinen naar de concentratiekampen vertrokken. Om het moreel hoog te houden, organiseerde ze poëzieavonden, met voordrachten van Afro-Amerikaanse dichters. Dat was in die tijd zeer uitzonderlijk.
Rosey wist op miraculeuze wijze uit de trein naar Auschwitz en kort daarna uit Westerbork te ontsnappen en dook tot mei 1945 onder in Baarn. ‘Ze heeft zich vreselijk schuldig gevoeld, omdat zij de Holocaust overleefd had en zoveel van haar dierbaren niet’, vertelt Geerlings. ‘Het duurde ook heel lang voordat ze zekerheid kreeg over het overlijden van haar ouders en haar broer. Maar er was nog iets. Rosey was altijd al dik geweest, maar tijdens haar onderduikperiode was ze om onbekende redenen erg aangekomen. Na de bevrijding werd ze daarom achterdochtig aangekeken. Zo zwaar, kort na de Hongerwinter, hoe kon dat?’
Reis naar Amerika
Na de Tweede Wereldoorlog besloot Rosey Pool zich keihard op haar werk te storten, ook om alle ellende weg te duwen. Ze schreef, stelde dichtbundels samen en vertaalde. Ze bracht ook haar eigen dichtbundel uit en bleef schrijvers van kleur promoten. Door toeval kwam ze Otto Frank tegen, die haar vertelde dat hij het dagboek van zijn dochter Anne wilde publiceren. Geerlings: ‘Dat vond Rosey een schending van de privacy van Anne. Ook vroeg ze zich af wie dat dagboek interessant zou vinden. Dat pakte anders uit dan ze verwachtte.’
‘Rosey sympathiseerde met de burgerrechtenbeweging, maar was een principiële pacifist’
Pool reisde eind jaren vijftig voor het eerst naar de Verenigde Staten. Er viel haar een aantal dingen op. Veel Afro-Amerikanen wisten vrijwel niets over de auteurs uit hun eigen gemeenschap. ‘Dat was een deceptie voor haar, maar ze zag hierin ook een taak voor zichzelf. Ze wilde daar verandering in brengen.’ Ook schrok Pool omdat de Amerikanen die ze sprak amper iets over de Holocaust wisten. ‘Ze begon daarom lezingen te geven en trok bezoekers met de aankondiging The teacher of Anne Frank, want het dagboek was inmiddels een bestseller in de VS. Rosey merkte dat witte Amerikanen meer onder de indruk waren van het verhaal dan Afro-Amerikanen.’
Uiteindelijk zou Pool lesgeven op universiteiten in Mississippi en Huntsville in de staat Atlanta. ‘Huntsville was van oorsprong een dorp waar katoen werd geplukt, totdat de NASA er neerstreek’, vertelt Geerlings. Na de Tweede Wereldoorlog ‘importeerde’ de VS raketgeleerden uit Duitsland, zoals de nazi Wernher von Braun. Tijdens haar verblijf in het buitenland schreef Pool artikelen over haar belevenissen, onder meer voor het tijdschrift Vrij Nederland. ‘Het viel me op dat ze nooit één letter over Von Braun heeft geschreven. Mogelijk was dit te pijnlijk voor haar.’
Geerlings heeft voor haar proefschrift veel reizen gemaakt, ook naar Huntsville. ‘Destijds waren de studenten van de universiteit waar Rosey lesgaf honderd procent van kleur. Mijn vriend en ik liepen een aula binnen en alle ogen waren op ons gericht, vanwege onze witte huid. Er bleek niets veranderd sinds Rosey hier een halve eeuw geleden was.’
Rosey Pool sympathiseerde met de burgerrechtenbeweging, maar was een principiële pacifist. Toen radicale elementen eind jaren zestig besloten om naar geweld te grijpen, schrok ze enorm. Pool was ook teleurgesteld dat ze zelden nog werd gevraagd om les te geven in de VS. Dat was een gevolg van het feit dat er steeds meer mensen van kleur een hogere opleiding hadden genoten, die deze lessen zelf konden geven. ‘Rosey stierf teleurgesteld, denk ik.’
Rosey Pool is in veel opzichten een voorbeeld, vindt Geerlings. ‘Haar levenslust is een enorme inspiratie. De manier waarop zij haar trauma wist om te zetten in een positieve drang om van de wereld een betere plek te maken, is iets wat ik blijf bewonderen. Ze zette zich niet enkel in voor de Joodse zaak, maar ook voor een bevolkingsgroep waartoe ze zelf niet behoorde.’
Nederland staat traditioneel altijd vooraan om het buitenland te berispen als daar iets fout gaat of lijkt te gaan met het democratisch proces. Zijn er ergens in een of ander Verweggistan verkiezingen, dan worden er ginds gegarandeerd waarnemers binnengevlogen die namens ons gaan waarnemen of alles wel naar behoren loopt.
Ook voor andere aspecten van democratie en rechtstaat deelt Den Haag gretig rapportcijfers uit. Daaronder ligt dan het idee dat er bij onszelf niets mis is, en elders veel. En dat we daar, op grond van onze voor universeel verklaarde normen en waarden, verbetering in moeten brengen – zie indertijd de ‘wederopbouwmissie’ in Afghanistan.
Datzelfde geldt overigens voor veel andere westerse landen; de mission civilisatrice van de Fransen komt op hetzelfde neer. En sommige Amerikanen waren uit dien hoofde op basis van verkeersregels van Chicago met de nieuwe verkeerswetgeving voor Bagdad in de weer. De VS zien zichzelf dan ook, uit Christus’ Bergrede citerend, graag als The shining city upon a hill. En ook Nederland laat graag vanaf haar eigen heuveltje haar kaarslicht over de rest van de wereld schijnen.
Hoe rommeliger elders het politieke besluitvormingsproces verloopt, hoe minder er van rechtstaat en democratie sprake is, hoe meer er op zo’n land neergekeken wordt. Het diepst op de internationale waarderingsladder staat de ‘bananenrepubliek’, bij voorkeur ergens in de tropen gesitueerd, vandaar de naam.
Ook Nederland laat graag vanaf haar eigen heuveltje haar kaarslicht over de rest van de wereld schijnen
Zo’n land dat soms in schijn wel democratische instituties heeft, maar waar de verliezer van verkiezingen meteen roept dat er is gefraudeerd. Zo’n land waar dus om de zoveel tijd een staatsgreep plaatsvindt, bij voorkeur door een met veel medailles behangen generaal in zelfverzonnen operettekostuum, inclusief dure zonnebril. Zo’n land waar op gezette tijden door een losgeslagen menigte het parlement wordt bestormd.
Zoiets als in Washington op 6 januari 2021 dus. Naar aanleiding van Donald Trumps beschuldigingen over gestolen verkiezingen, werd al elders sarcastisch geroepen dat het tijd werd dat de veiligheidsorganisatie OVSE eens waarnemers ging sturen. Het heeft de schijnwerpers wereldwijd op het Westen gericht: zo vlekkeloos verloopt het daar dus kennelijk evenmin.
En hoe zit het met Nederland zelf? Hoe zouden anderen over ons oordelen, vanwege de criteria die door ons voor hén worden aangelegd? Zouden wij dan niet óók een bananenrepubliek heten, of beter: een bananenmonarchie (ook niet erg democratisch trouwens, zo’n koning).
Laten we eens enige kenmerken van een bananenrepubliek bekijken.
Een frequente eigenschap is dat de regering boven de wet meent te staan. Ai! Urgenda! Steeds weer moet de rechter de regering dwingen tot naleving van de eigen wetten. Hoe zou de klimaataanpak van de kabinetten-Rutte beoordeeld worden? Inzake de boeren, Schiphol, Lelystad?
Een goede tweede: geheime zakendealtjes met oliebedrijven, zoals tussen Shell en Nigeria, ten koste van de bevolking en in strijd met elk behoorlijk bestuur. Ai! Hebben we in Groningen niet zoiets als een gasschandaal, met Henk Kamp als schandknaap van de NAM?
Een goede derde: bij de overheid een rancuneuze, op willekeur uitlopende bejegening van bevolkingsgroepen waartoe men zelf niet behoort. Anders dan bij multinationals worden dan plotseling de regels wel zo rigide mogelijk gehanteerd. Ai! Het toeslagenschandaal!
Een goede vierde: een heel erg gunstig belastingklimaat voor multimiljonairs en multinationals. Wie denkt dan niet aan: de Maagdeneilanden! De Bahama’s! Het Monaco van Max Verstappen! En… eh… aan Nederland.
En dan de politiek zelf. Bananenrepublieken kenmerken zich veelal door een wispelturig electoraat en grillige verkiezingsuitslagen. Partijen duiken uit het niets op, en verdwijnen de volgende keer weer in datzelfde niets. Egotrippers gaan de politiek in, splitsen zich af of lopen over naar een andere club. Oligarchen stichten een partij om hun belangen beter te dienen. Hoorde ik iemand fluisteren: LPF? PVV? FvD? En in het laatste geval: de agro-industriële lobby en haar BBB?
En dan kent zo’n land natuurlijk machthebbers die, ongeacht alle puinhopen en schandalen waarvoor ze verantwoordelijk zijn, op het pluche blijven plakken. Zo iemand als Erdogan, zullen we maar zeggen. Nee, dat kennen we natuurlijk helemáál niet in ons o zo gave landje, waar de premier een verkiezingsnederlaag opgewekt betitelt als ‘niet helemaal de winst waarop we hadden gehoopt’. En uiteraard gewoon blijft zitten.
In de Engelse stad Birmingham is maandag een moslim in de brand gestoken. Vermoedelijk heeft de mannelijke dader een rechts-extremistisch motief. Het slachtoffer heeft de rechtsextremistische aanval overleefd, maar raakte zwaargewond.
Het slachtoffer, een man van in de zeventig, liep naar huis vanaf de Dudley Road-moskee, toen hij naar verluidt werd benaderd door een andere man. Die besproeide hem een onbekende stof en stak vervolgens zijn jas in brand, waardoor het slachtoffer brandwonden in zijn gezicht opliep en naar het ziekenhuis moest. Hoewel de man zwaargewond is geraakt, verkeert hij niet in levensgevaar.
De politie is meteen op onderzoek uitgegaan, en heeft gisteren een verdachte aangehouden. Hij wordt verdacht van poging tot moord en blijft in hechtenis. De politiecommissaris West Midlands zei tegen The Guardian dat ze op de hoogte waren van een soortgelijk incident in de Londense wijk Ealing en samenwerkten met de Metropolitan Police om te onderzoeken of er een verband tussen beide aanvallen.
Hoewel veel wijst op een islamofoob motief wil de politie op dit moment nog geen conclusies treken. ‘We staan open voor het motief van de aanvaller en speculeren in dit stadium niet verder. We onderzoeken camerabeelden en spreken met getuigen. Ik heb vanmorgen met mensen gesproken, dus ik weet hoe bezorgd ze zijn en dat mensen op zoek zijn naar antwoorden. We zijn vastbesloten om die antwoorden zo snel mogelijk te krijgen, en ik dring er bij de gemeenschap op aan om met ons samen te werken en speculatie in dit stadium te vermijden.’
Het onderzoek wordt ondersteund door de Counter Terrorism Policing West Midlands CTU, die als expertise-eenheid toegang heeft tot gespecialiseerde middelen om de volledige omstandigheden rond de aanslag vast te stellen.
Downing Street beschreef het incident als een ‘zorgwekkende zaak’, aldus de BBC.
De Palestijnse journalist Zahi Alawi is sinds 20 maart weer aan het werk bij de omroep Deutsche Welle. Eerder werd hij ontslagen vanwege beschuldigingen van antisemitisme. Een Duitse rechtbank maakte dat ontslag echter ongedaan.
Alawi is dolblij: ‘Ik ben terug!’, twittert hij. ‘Meer dan een jaar later verwierp de arbeidsrechtbank het ontslagbesluit onder het voorwendsel van antisemitisme. Een vreemd gevoel, maar toch een overwinning voor wat goed is. Bedankt iedereen die me de afgelopen maanden heeft bijgestaan.’
De Palestijnse journalist werd vorig jaar ontslagen, nadat een Facebookbericht van hem uit 2014 boven water kwam. Daarin schreef hij: ‘Wat de terroristische staat Israël de Palestijnen aandoet, is een herhaling van de Holocaust.’ Volgens de door sommigen betwiste IHRA-definitie van antisemitisme, die in Europa breed ingang vindt, is dit een antisemitische opmerking. De rechter oordeelde echter anders en dwong Deutsche Welle om het ontslag terug te draaien.
In februari 2022 ontsloeg Deutsche Welle nog zes andere Arabische journalisten, waaronder vier Palestijnen, na een onderzoek van twee maanden. Ze zouden antisemitische uitlatingen hebben gedaan. Bij een van deze journalisten, Maram Salem, oordeelde de rechter al in juli 2022 dat het ontslag onrechtmatig was. Volgens de rechtbank heeft zij zich niet aan antisemitisme schuldig gemaakt.
Deutsche Welle vaart een pro-Israëlische koers. De omroep verbood in 2021 journalisten om Israël te omschrijven als een apartheidsstaat, en adviseerde hen om de term kolonialisme niet te gebruiken. Volgens mensenrechtenorganisaties Human Rights Watch en Amnesty International maakt de staat Israël zich schuldig aan apartheid tegen de Palestijnen.
Het Surinaamse parlement, de Nationale Assemblee, kon dinsdag noodgedwongen niet vergaderen. Slechts 24 van de 51 parlementariërs waren aanwezig. Daarmee was het quorum niet aanwezig – het minimale aantal mensen dat nodig is om geldige besluiten te nemen.
Rond half twee opende assembleevoorzitter Marinus Bee de vergadering, om de namen van alle aanwezigen te laten oplezen door de griffier. Daarna besloot hij de vergadering te verplaatsen naar een ander moment. ‘We kunnen niet verder uw tijd laten verdoen hier’, zei hij.
De parlementariërs van de Nationale Democratische Partij (NDP) en de partij voor Broederschap en Eenheid in de Politiek (BEP) waren er wel. Beide fracties willen een spoeddebat over de wijziging van het Surinaamse kiesstelsel.
Op 5 augustus 2022 concludeerde het Constitutioneel Hof van Suriname dat de bestaande kiesregeling enkele artikelen telt, die in strijd zijn met de wetgeving op nationaal, regionaal en internationaal niveau. Dat betekent dat er een nieuwe regeling moet komen.
Muslim Rights Watch Nederland (MRWN) sleept de Staat voor de rechter. De organisatie, die zich inzet voor burgerrechten van moslims, maakte dat zondag bekend. Het gaat zaken waarin vooralsnog vijf mensen waarschijnlijk ten onrechte met terrorisme zijn geassocieerd.
‘We zijn strijdbaar’, laat Adil el Kanfoudi van MRWN weten. Hij verwacht dat er nog veel meer rechtszaken gaan komen dan de huidige vijf. Zaterdag organiseerde zijn beweging een informatiebijeenkomst voor gedupeerden – die zelf verder op de achtergrond wensen te blijven.
Vorig jaar maakte het onderzoeksjournalistieke programma Argos uitzendingen op televisie en radio over Nederlandse moslims die in het buitenland in de problemen kwamen. Niet omdat ze iets op hun kerfstok hadden. Het betrof bijvoorbeeld Bilal, die met zijn vrouw op wereldreis was. In Sri Lanka bleek echter dat hij op een lijst van Interpol stond, de internationale politieorganisatie die zich bezighoudt met terroristen en zware criminelen. Maar hij was geen van beiden, vertelt hij in Argos.
Of neem leraar en ondernemer Khalid: toen hij met zijn gezin op vakantie ging naar Turkije, hield de douane hem aan bij de grensovergang tussen Oostenrijk en Kroatië. ‘Waarom ben je in Syrië geweest’, vroeg een douanier. ‘Ik ben nooit in Syrië geweest!’, antwoordde Khalid verbouwereerd. Na een lang verhoor mocht hij verder. Maar toen het gezin Turkije binnen wilde rijden, weigerde dat land hen de toegang.
Gediplomeerd beveiliger Walid liep om onverklaarbare redenen zijn droombaan mis bij de Koninklijke Marechaussee. Hij presenteert zich als serieus praktiserend moslim, die het opneemt voor Rohingya en Oeigoeren en kritisch is over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Bij zijn sollicitatie bij de marechaussee moest er nog een screening plaatsvinden door de geheime dienst AIVD. Formaliteit, hoorde hij. Maar daarna kreeg hij te horen dat hij was afgewezen.
Landelijke politie
Niets wijst erop dat Bilal, Khalid en Walid (niet hun echte namen) iets met terrorisme te maken hebben. Ze hebben geen strafblad en zijn nooit ergens van verdacht geweest. Toch hebben veiligheidsdiensten als de AIVD en de NCTV hen als risico geregistreerd. Daar kwamen ze pas achter, toen ze op reis gingen en tot hun verbazing tegen allerlei onzichtbare muren aanliepen.
Vijf van deze gedupeerden starten nu een rechtszaak tegen de Nederlandse staat. Muslim Rights Watch begeleidt drie van hen. ‘Het gaat om mensen die in djellaba op bedevaart gingen en daarom als verdacht zijn aangemerkt’, licht El Kanfoudi toe. ‘Of mensen die met een verdacht persoon zijn meegereisd, of vanwege hun geloof geen handen willen schudden. Dan denkt de overheid al: die moeten we in de gaten houden.’
Naar aanleiding van de afleveringen van Argos stelde Kamerlid Farid Azarkan (Denk) vragen aan minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz. Aanvankelijk zei Yesilgöz dat mogelijke gedupeerden zelf actie moesten ondernemen om van eventuele terreurlijsten verwijderd te worden. Het ging slechts om enkele uitzonderlijke gevallen, stelde ze. Omdat deze mensen vaak niet weten op welke lijsten en in welke landen ze precies geregistreerd zijn, besloot de regering in oktober 2022 om toch te hulp te schieten. ‘Met politie en Buitenlandse Zaken’ wilde Yesilgöz de gedupeerden helpen.
Daarvan is echter niets terecht gekomen, stelt mensenrechtenorganisatie MRWN, die ook toen al betrokken was bij de ondersteuning van slachtoffers. ‘De Politie Landelijke Eenheid beantwoord informatieverzoeken met aantoonbare onjuistheden en lakt belastende informatie weg’, schrijft de beweging in een persbericht.
Daarom stappen vijf gedupeerden nu naar de rechter. Ze willen de politie en marechaussee dwingen de dossiers en lijsten openbaar te maken, op basis waarvan ze als verdacht zijn aangemerkt. En dan zonder cruciale gedeelten zwart te lakken.
NCTV
Er zijn inmiddels tachtig casussen bekend, vertelt El Kanfoudi. MRWN heeft voor mogelijke gedupeerden een meldpunt opgezet. Sommige verhalen zijn zeer schrijnend. Zo zat een groep mensen bijna een maand in een Spaanse cel.
Bij de overheid is het ‘een rotzooi’, stelt El Kanfoudi, en ook dat draagt eraan bij dat er zo goed als geen actie is ondernomen na Yesilgöz’ toezegging. De politie verwijst mensen die informatie willen inwinnen door naar regionale korpsen, die vervolgens weer terugwijzen naar de landelijke eenheid.
De NCTV speelt volgens El Kanfoudi een belangrijke rol bij de verdachtmakingen. ‘Jarenlang hebben zij weekberichten verspreid in binnen- en buitenland, met daarin mogelijke dreigingen.’ Uit de documentaires van Argos bleek al dat op die manier de namen van mogelijke verdachten zich op allerlei manieren hebben verspreid, ook naar andere landen. Het is nog de vraag of Nederland de macht heeft dat weer ongedaan te maken.
Een van de vijf mensen die nu een rechtszaak aanspannen, is een islamitische prediker uit Utrecht, laat El Kanfoudi weten. De gedupeerden worden bijgestaan door advocate Samira Sabir. ‘Het is een zaak van de lange adem’, schat El Kanfoudi in.
De Politie Landelijke Eenheid geeft aan bij inzageverzoeken de Wet politiegegevens te volgen. ‘De politie is één organisatie’, licht een woordvoerder toe. ‘Wil je als inwoner inzage in de gegevens die de politie over je geregistreerd heeft, dan kun je terecht bij de eenheid waar je woont. Woon je in het buitenland dan kun je terecht bij de Landelijke Eenheid.’
Islamofobie is een hardnekkig probleem. De bestrijding ervan blijft belangrijk. Vanaf dit jaar herdenken we 15 maart als de Internationale Dag tegen Islamofobie. Voor deze specifieke datum is gekozen, omdat op 15 maart 2019 de verschrikkelijke aanval op twee moskeeën in Christchurch in Nieuw-Zeeland plaatsvond, die leidde tot de dood van eenenvijftig moslims. Het is van groot belang om te onderkennen dat haat tegen en discriminatie van moslims een probleem is, waar moslims uit verschillende samenlevingen over de wereld slachtoffer van zijn.
Ook Nederland heeft hiermee te maken. Nederlanders hebben een sterke traditie van multiculturalisme en tolerantie, maar de laatste jaren zijn de vooroordelen tegen moslims toegenomen, deels gevoed door populistische retoriek en door het immigratiedebat. In veel Europese landen is een soortgelijke trend waar te nemen.
Er zijn in Nederland verschillende pogingen ondernomen om islamofobie tegen te gaan, het interculturele gesprek te stimuleren en stereotypes te bestrijden. Een van de belangrijkste resultaten hiervan is de aanstelling van Rabin Baldewsingh als Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme. Sommige media en politieke partijen hebben bovendien het streven om moslims een sterkere stem te geven.
Toch moet Nederland meer doen. Islamofobe daden zijn weerzinwekkend en schenden de mensenrechten en waarden van sociale rechtvaardigheid. Ze zijn niet alleen verkeerd, maar schaden ook moslimgemeenschappen. Anti-moslimgevoelens nemen toe, wat leidt tot meer haatmisdrijven en discriminatie van moslims op vele gebieden van de samenleving: op werk en bij sollicitaties, op scholen en bij huisvesting. Dit soort discriminatie kan mensen en gemeenschappen langdurig pijn doen, waardoor zij zich eenzaam, buitengesloten en kwetsbaar voelen.
Wij moeten op discriminatie van moslims reageren met solidariteit, medeleven en actie
Om islamofobie tegen gaan moeten individuen, organisaties en overheden op alle niveaus samenwerken. Ten eerste moeten we bewustwording scheppen over de negatieve gevolgen van islamofobie en het interculturele gesprek en begrip stimuleren. We moeten vooronderstellingen en misvattingen over moslims en hun religie bestrijden en ons inzetten voor hun gelijke rechten en hun waardigheid.
Ten tweede moeten we mensen die zich schuldig maken aan islamofoob gedrag, waaronder hate speech en geweld, verantwoordelijk houden voor hun daden. Om haatmisdrijven tegen te gaan en slachtoffers recht te doen moeten wettelijke kaders en wetshandhavingsinstrumenten worden versterkt. Dit betekent dat we ook de media moeten confronteren, opdat ze een waarheidsgetrouw en eerlijk beeld laten zien van moslims in al hun verscheidenheid.
Ten derde moeten we moslimgemeenschappen helpen emanciperen door middel van onderwijs, werkgelegenheid en politieke participatie. Dit betekent ook dat we structurele en systematische kwesties aankaarten die het moslims bemoeilijken om gelijke kansen te krijgen en een steentje bij te dragen aan de maatschappij.
Islamofobie is een wereldwijd probleem dat een collectieve reactie vereist. We moeten werken aan een samenleving die diversiteit koestert, sociale rechtvaardigheid bevordert en de mensenrechten handhaaft. Wij moeten op haat tegen en discriminatie van moslims reageren met solidariteit, medeleven en actie. Wij moeten samenwerken met onze moslimbroeders en -zusters om een wereld zonder vooroordelen en discriminatie te creëren.
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
