De wereld staat in brand, maar het werk gaat door. Toch sijpelt de wereld door in het werk, vooral daar waar mensen met een diverse achtergrond werken. Op de Haagse Hogeschool voelde een docent met een Marokkaanse afkomst de blikken op zich gericht naar aanleiding van de uitspraken van de minister-president over de integratiecrisis. Wanneer het onbehagen dat door de samenleving giert ook tussen collega’s gaat staan dan is er echt iets aan de hand. Er is ook enorme behoefte om daar iets aan te doen. Mensen willen verandering afdwingen en niet bij de pakken neerzitten.
Omdat ik toch ook heel wat ervaring heb met omgaan met verschillen, zal ik hier een aantal tips delen die ingezet kunnen worden om de werkplek veiliger te maken. Een sociaal veilige werkplek is ook een diverse werkplek, want waar je veilig bent daar kan je jezelf zijn. Om die veilige werkplek mogelijk te maken moet de nieuwsgierigheidsspier getraind worden, want zonder training laat de nieuwsgierigheid het afweten. Vanuit nieuwsgierigheid staan we open voor verhalen. En het zijn al die verhalen die de gemeenschap dragen.
Mijn eerste tip begint ermee om gewoon eens te vragen aan elkaar waar zijn of haar naam vandaan komt. Je zal ontdekken dat namen vele oorsprongen hebben en dat namen ontzettend veel emoties met zich meedragen. En je komt er ook achter hoe een ‘exotische’ naam goed uit te spreken, want kennis van de naam leidt ook tot beheersing van de naam.
Mijn tweede tip is om met elkaar een museum te bezoeken. Waarom groepsuitjes beperken tot uit eten of samen sporten? Juist het museum is een rustige, veilig plek waar door het contact met kunst verhalen verteld gaan worden. Kunst gaat over menselijke emoties als liefde, verlangen en dood. Het leven zelf, dus. In het museumcafé eet je samen met elkaar een appeltaartje. Er gaat een helende werking uit van zo’n bezoek.
‘Mijn laatste tip is geen tip maar een filosofie: respecteer de stilte’
Mijn derde tip vereist meer creativiteit: ga met elkaar wandelen door het gebouw. Meestal zie je elkaar pas binnen. Spreek voor de verandering af voor de deur en ga dwalen door de parkeergarage, fietsenhok, doe een tussenstop in de lunchroom, en bezoek het dak van het gebouw. Praat onderweg met alle collega’s die je tegenkomt. Spread the love!
Mijn vierde tip is om het groepsgesprek in drie stappen te doen. Stel je wilt praten over het thema ‘inclusie’, ga dan eerst dat gesprek aan met een collega, zoek dan samen twee andere collega’s op en praat erover door, ga dan met acht andere collega’s in gesprek en eindig dan plenair met de hele groep. Je bent dan beter voorbereid voor het Grote Gesprek. En de uitkomst van dat gesprek stemt hoopvol. We vergeten soms dat je complexe vraagstukken moet terugbrengen tot de persoonlijke dimensie.
Mijn laatste tip is geen tip maar een filosofie: respecteer de stilte. De stilte is er niet zomaar. Zwijgen is niet goed want dan verberg je iets wat misschien gezegd moet worden. Maar stilte is als meditatieve achtergrondmuziek, het bepaalt de stemming van de ontmoeting. Wanneer er ruimte is voor stilte zullen ook de collega’s die wat minder makkelijk uit hun woorden komen of geen haantje de voorste zijn, het woord durven nemen.
Ons bestaan is alsmaar sneller en jachtiger geworden dat heeft een negatieve uitstraling op ons vermogen tot communiceren. Als we onderkennen dat stilte een bepalende rol speelt in een veilige omgeving dan hebben we al best een grote stap gezet. Er is stilte voor het gesprek, en er is stilte na het gesprek. Zonder stilte stort het hele zaakje in.
Naast Rotterdam is deze maand ook in Den Haag de eerste concrete stap gezet richting een islamitische begraafplaats. Dankzij de inzet van wethouder Nur Icar is er een geschikte locatie gevonden, meldtAD.
Eigenlijk wilde de islamitische gemeenschap een stuk grond van 1,5 hectare voor de begrafenis van hun dierbaren, maar dit bleek niet mogelijk. Er was geen ruimte van deze omvang beschikbaar, dus ging de wethouder op zoek naar een alternatief. Waar dit stuk grond zich bevindt, wil hij nog niet bekendmaken, maar het gaat om een onbenut terrein van 0,7 hectare.
Hoewel er met dit nieuws nog geen beloftes gedaan kunnen worden, is het wel een stap in de goede richting. Moslims verkiezen eeuwige grafrust, terwijl Nederlandse begraafplaatsen de graven na verloop van tijd ontruimen.
Er zal nu eerst onderzoek worden gedaan naar de geschiktheid van de locatie, waarvan de resultaten pas in 2025 bekend worden. Daarnaast zal de islamitische gemeenschap zelf voor de grond moeten betalen. Het kan dus nog even duren voordat de begraafplaats er is.
Volgens de Haagsche Courant wonen er 80.000 moslims in Den Haag. Ze vormen de enige religieuze gemeenschap die geen eigen begraafplaats heeft in de Hofstad. Volgens moslimorganisaties zijn er voor de komende twintig jaar minimaal vijfduizend plekken nodig, aldus de krant.
In Rotterdam werd deze maand ook het startschot gegeven voor de realisatie van een islamitische begraafplaats, dankzij de inzet van wethouder Faouzi Achbar. Ook in Tiel wordt gewerkt aan een islamitische begraafplaats.
Ook Nederlanders migreren naar andere oorden. Op het Caribische eiland Bonaire is het aantal Nederlandse migranten de afgelopen jaren zelfs fors toegenomen, en niet iedereen is er blij mee.
De afgelopen dertig jaar is het aantal migranten uit welvarende landen op het eiland sterk gegroeid, meldt het economievakblad ESB. De bevolking is tussen 1992 en 2023 meer dan verdubbeld, van 10.000 naar 24.000 inwoners. Een kwart van deze groei is te wijten aan migratie uit welvarende landen, schrijft het vakblad op basis van cijfers van het CBS.
Van de mensen die in 2023 op het eiland wonen, is 19 procent afkomstig uit Nederland en de Verenigde Staten. In 1992 was dit aandeel nog 5 procent. Deze groep migranten steeg van 466 inwoners naar 4.578 in 2023. Uit de cijfers blijkt niet het totale aantal migranten, dus het is onduidelijk hoe groot het aandeel Nederlanders is.
De toename is niet te zien op de buureilanden Aruba en Curaçao. De populariteit van Bonaire onder Nederlandse migranten zou kunnen komen doordat het nog steeds een bijzondere gemeente van Nederland is, of doordat de werkgelegenheid er fors is gestegen, zo suggereert de nieuwssite.
Maar ook op dit Caribische eiland is er weerstand tegen de toenemende migratie. Het zorgt voor prijsstijgingen op de woningmarkt en een groeiende kloof tussen rijk en arm. Ook zou de lokale cultuur onder druk komen te staan.
Als iemand die de (Turkse ontkenning van) de Armeense genocide heeft onderzocht vanuit Turkse bronnen en daarmee in 2008 een mastertitel behaalde aan de Universiteit Leiden, weet ik inmiddels het een en ander over interetnische verhoudingen en hoe die helemaal naar de klote kunnen gaan.
In bijna alle studies over massaal geweld wijzen wetenschappers op een giftige mix van intenties en omstandigheden die kunnen leiden tot genocidaal geweld. Laten we met dat laatste beginnen.
Zo hadden de Armeense Genocide en de Holocaust nooit kunnen plaatsvinden zonder oorlog, respectievelijk de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. De radicaliserende en rampzalige omstandigheden van die vernietigende, mensonterende oorlogen hebben er mede voor gezorgd dat er zondebokken werden aangewezen voor alle denkbeeldige, maar ook reële rampspoed die de Turkse en Duitse naties trof.
Voor die door mensen gecreëerde rampen waren de oorlogszuchtige Turkse en Duitse machthebbers natuurlijk in de eerste plaats zelf verantwoordelijk, maar om zelf niet achter het vuurpeloton te verdwijnen, wezen ze ‘interne vijanden’ aan die uitgeroeid moesten worden, namelijk de christelijke Armeniërs en de Joden in Europa. En uiteraard werden allerlei andere minderheden meegenomen in de vernietigingswaanzin, zoals Assyriërs, Roma en Sinti.
Aan de andere kant leidt niet elke oorlog tot genocide. Voor de ergste misdaad van de mensheid is bijna altijd een radicale groepering nodig die de massa’s bespeelt met haat- en geweldsfantasieën: de Jong-Turkse nationalisten in het Turkse geval en de nazi’s in Duitsland. Zij waren al jaren bezig met racistische propaganda voordat ze in 1913 (middels een coup) en in 1933 (via verkiezingen) de macht grepen, en pas weer loslieten nadat het land in een orgie van geweld ten onder was gegaan.
Over minderheden werd alleen maar in termen van bedreiging en minachting gesproken
Ik leg hier met name de nadruk op het feit dat het in hun extremistische hoofd al oorlog was, voordat het oorlog werd. Over minderheden werd alleen maar in termen van bedreiging en minachting gesproken.
Ik las dit allemaal eind jaren ’00. Dus hoe het multiculturele en multireligieuze Ottomaanse rijk ten gronde werd gericht door Turkse nationalisten, die een nieuw land beloofden voor en door Turken. Iedereen die niet Turks kon worden gemaakt, moest weg of worden gedood.
Ik studeerde eind 2008 af en tot mijn grote verbazing zag ik in mijn eigen land een Nederlands-nationalistische partij opkomen die het multiculturele Nederland ten gronde wil richten. Vanaf het begin hebben ze ons duidelijk een vijandsbeeld ingepeperd van moslims, Marokkanen en Turken die onze normen en waarden zouden bedreigen, onlangs weer herhaald door VVD-staatssecretaris Jurgen Nobel voor Participatie en Integratie.
Het is maar de PVV werd toen bagatelliserend gezegd, ze staan niet voor alle Nederlanders. Bijna vijftien jaar later staan ze nu in het centrum van de macht en luister ik dagelijks naar bezorgde generatiegenoten die, in de kracht van hun leven, zich zorgen moeten maken om ons bestaansrecht hier.
Of het nu de ex-rapper Appa is die klaagt over ‘riooljournalisten’, de Marokkaans-Nederlandse podcastmakers van Haagse Harira, of de mannen van Koffie & Koran, we voelen het allemaal en zijn er helemaal klaar mee. Je behandelt ons met respect en prioriteert ook onze zorgen in beleid, of we gaan allemaal ten onder in de vernielingszucht van de PVV. Geen tolerantie meer voor de haat van de PVV, die voor ons moslims een Israëlische behandeling in petto heeft. Daarom loop ik op zaterdag een mars voor Palestina vanuit Amsterdam Nieuw-West. Doe je mee, of laat je je medemens in de steek?
De afgelopen weken zijn veel mensen overgestapt naar BlueSky, dat zichzelf profileert als een vriendelijk alternatief voor X. De reden? Veel gebruikers voelen zich niet langer thuis op X, waar trollen andersdenkenden lastigvallen en extreme meningen domineren.
Een belangrijk moment was 6 november, de dag waarop bekend werd dat Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen had gewonnen. Trump was in 2021 van Twitter afgegooid, de voorloper van X, maar toen Elon Musk in 2022 het bedrijf opkocht mocht de omstreden politicus weer terugkeren op het platform. Musk hief de ban ook op voor veel andere controversiële twittergebruikers, waaronder coronawappies en QAnon-complotdenkers. De sfeer werd daarna een stuk grimmiger op Twitter, dat Musk herdoopte in X. Mensen met een onwelgevallige mening kregen tientallen, honderden, soms wel duizenden X-gebruikers over zich heen, die gingen schelden en intimideren. Vorig jaar was BlueSky opgericht als een alternatief voor X, maar dankzij de overwinning van Trump heeft dit nieuwe platform pas echt de wind in de zeilen.
‘Omdat BlueSky niet aan algoritmes doet, is er ook meer ruimte voor genuanceerde draadjes’
Oost-Europadeskundige Hidde Bouwmeester is ruim een jaar actief op BlueSky. ‘Ik was vorig jaar al actief op het platform, na hiervoor te zijn uitgenodigd door een X-vriend. Aanvankelijk kopieerde ik mijn berichten van X en plaatste ze vervolgens op BlueSky, om zo meer lezers te krijgen voor mijn stukken. Veel leverde dat niet op, begin november had ik nog geen 500 volgers.’ Maar vanaf 6 november ging het heel snel. ‘Er was vroeger nauwelijks engagement op BlueSky, nu opeens zag ik allemaal gesprekken ontstaan. Er was wat aan de hand. En in korte tijd kreeg ik er veel meer volgers bij: nu heb ik er meer dan 8700. Vroeger postte ik eerst op X en daarna op BlueSky, maar nu is het net andersom. En het mooie is: omdat BlueSky niet aan algoritmes doet, is er ook meer ruimte voor genuanceerde draadjes. Op X zag je zulke draadjes nooit in je tijdlijn, want zulke verhalen roepen te weinig emotie op, zouden te saai zijn. Maar BlueSky doet deze inhoudelijke draadjes wel recht.’
Opiniemakers en journalisten
Volgens social media-expert Joey Scheufler schuilt er in BlueSky ook een gevaar, zo vertelde hij aan EenVandaag: ‘Je wordt eigenlijk alleen maar bevestigd in je eigen mening. Dus ja, wat heb je daar dan nog eigenlijk aan? Behalve dat je daar lekker veel hartjes, likes en reacties op krijgt.’ Dreigt BlueSky hierdoor te veranderen in een linkse echoput? Bouwmeester denkt van niet. ‘De Nederlandse journalisten en opiniemakers die het nu heel goed doen op BlueSky zijn Chris Klomp, Chris Aalberts en Wouters Louwerens. Zij zijn vooral heel inhoudelijk. Daarnaast zijn er ook centrumrechtse gebruikers actief, zoals het Rotterdamse VVD-raadslid Erik Verweij, CDA-Kamerlid Derk Boswijk, VVD-Europarlementariër Bart Groothuis en EW Magazine-columnist Mark Thiessen. BlueSky beloont extreme meningen niet, ook niet rage bait (een bericht dat veel woedende reacties oproept, red.) van de linkerkant. Je ziet dat X-gebruikers met zulke meningen veel minder volgers hebben op BlueSky.’
Gebruikers blokkeren
Het nieuwe platform geeft gebruikers veel tools om andere gebruikers te blocken. ‘Zo is de Russische staatszender Russia Today zonder een bericht te hebben geplaatst al geblockt op BlueSky, omdat het een propandazender van Poetin is’, vertelt Bouwmeester. ‘Ook werden de omstreden influencer Andrew Tate en de ultrarechtse Britse politicus Nigel Farage al vrij snel geblockt door het platform, vanwege de trolberichten die ze schreven. Dit is denk ik wel terecht. Toch ligt het gevaar van misbruik op de loer, dat mensen preventief geblockt worden vanwege hun rechtse reputatie of wanneer ze op een nette manier een onwelgevallige mening ventileren. Ik zou het bijvoorbeeld een slechte zaak vinden als GeenStijl, puur en alleen omdat het een uitgesproken rechts online medium is, meteen zal worden gecanceld op BlueSky. Niettemin geloof ik dat dit zich uiteindelijk wel recht zal trekken. BlueSky is een korte tijd enorm gegroeid. Ze hebben meer moderators nodig, om een eerlijk moderatiebeleid te voeren. Op dit moment hebben ze een capaciteitsprobleem en wordt het moderatiebeleid door de community gevoerd.’
‘We moeten oppassen voor verzuiling’
Bouwmeester blijft op beide platformen, BlueSky en X, actief, zegt hij. ‘We moeten oppassen voor verzuiling. Dat alle rechtse mensen op X zitten, en alle linkse mensen op BlueSky. Maar ik zie dit niet zo snel gebeuren. Wel zie je dat politici van PVV, Forum voor Democratie en JA21 BlueSky links laten liggen. Maar dat is logisch. Zij zien BlueSky als een extreemlinks platform, en zien ook mij als extreemlinks.’
De naam BlueSky verwijst mogelijk naar BlueSkies, het bekende jazz-nummer Blue Skies van Irving Berlin uit 1926. Het is een van de liedjes die de ‘bluebird of happiness’ gebruikt als een symbool van vrolijkheid. ‘Bluebirds singing a song/Nothing but bluebirds all day long.’ Het symbool van BlueSky is echter geen blauw vogeltje, zoals Twitter vroeger, maar een vrolijke vlinder. Sciencefiction-liefhebbers kennen het lied Blue Skies wellicht van de film Star Trek Nemesis, waar Data (Brent Spiner) Berlins lied zingt op de bruiloft van William T. Riker en Deanna Troi.
Een bezoek van klimaatactivist Greta Thunberg aan Koerden in Turkije heeft nationalistische Turken woedend gemaakt. Op regeringsgezinde websites, zoals Yeni Safak, wordt ze uitgemaakt voor ‘terrorist’.
De jonge klimaatactivist deelde een lang bericht over ‘Noord-Koerdistan’ en beschuldigt daarin Turkije van ‘historische massamoorden’ op Koerden. Ze pleit bovendien voor autonomie voor de eeuwenlang onderdrukte bevolkingsgroep, die verspreid leeft in Irak, Turkije, Syrië en Iran.
In haar bericht benadrukt Thunberg hoe staten, vooral Turkije, het landschap inzetten tegen de Koerden, bijvoorbeeld door ontbossing en mijnbouw. ‘Dit leidt tot de vernietiging van lokale gemeenschappen, zoals bij gedwongen uitzettingen’, legt ze uit.
‘Voor echte solidariteit in Turkije zijn autonomie en zelfbestuur van Koerdische regio’s essentieel. Niemand is vrij totdat iedereen vrij is. Lang leve Koerdistan!’
Dit is genoeg om nationalistische Turken boos te maken. De krant Yeni Şafak, die dicht bij de Turkse regering staat, klaagt dat Thunberg niets zegt over de ‘terroristische activiteiten van de PKK’.
In Noord-Syrië laait het conflict tussen de rebellen en het Syrische regeringsleger (en bondgenoten, waaronder pro-Iraanse milities) weer op. Jihadistische groeperingen van Hayat Tahrir al-Sham zouden enkele dorpen in de omgeving van Aleppo hebben ingenomen, zo meldt de Turks-islamistische krant Yeni Safak.
Op sociale media verschijnen steeds meer beelden van gewapende mannen die met pantservoertuigen (overgenomen uit wapendepots van het Syrische leger) dorpen in de omgeving van Aleppo binnentrekken. Ook worden gruwelijke beelden van vermoedelijk doodgeschoten Syrische soldaten euforisch gedeeld.
Volgens nieuwszender Al Jazeera zouden er meer dan 100 doden (aan de kant van het regime en de rebellen) zijn gevallen. Ook zijn er burgerdoden, waaronder kinderen, meldt Al Jazeera.
Aleppo kwam in de Syrische burgeroorlog in 2016 weer volledig in handen van het Assad-regime en bondgenoten na een vernietigend beleg. Toch bleven in de directe regio Syrische rebellen en jihadisten onder Turkse bescherming aanwezig, zoals in Idlib.
De jihadisten zouden nu enkele strategische locaties hebben ingenomen. De kans is groot dat er weer een groot tegenoffensief vanuit het regime en bondgenoten (Iran, Hezbollah en Rusland) komt.
Amsterdam-Zuidoost is een multiculturele samenleving waar 78 procent van de inwoners een migratieachtergrond heeft. Het onderwijs van de basisscholen is hier niet genoeg op aangepast, vindt Dave Ensberg-Kleijkers. Hij wil dat onderwijs ‘dekoloniseren’.
Dat ziet Ensberg als zijn missie als voorzitter van het College van Bestuur van Scholenkoepel Zonova. En hij wil daarover best geïnterviewd worden, al heeft hij een overvolle agenda.
Bij aankomst lijkt het personeel van Zonova geen last te hebben van opstartproblemen na het weekend. Bureaus zitten vol en de deurbel luidt continu door gasten die hier voor afspraken komen. De receptie lijkt daarom een beetje op een wachtkamer van de dokter, inclusief tijdschriften en boeken die men kan lezen, maar wel gastvrijer. Medewerkers bieden gasten koffie aan en nog voordat het kopje leeg is, wordt het alweer bijgevuld.
Op de bank liggen kleurrijke, met de hand geborduurde, Ghanese kussentjes en in de hoek staat het boek 151 Boeken van Pim Lammers en Hedy Tjin, rechtop te pronken. De hoofdpersoon, een meisje dat Rosa heet, herkent zich in niet de personages uit de boeken in haar boekenkast. Dat boek, over een gekleurd kind dat zichzelf wil herkennen en gezien wil worden, sluit goed aan bij wat voor organisatie stichting Zonova wil zijn. Ensberg-Kleijkers trad in maart aan als bestuursvoorzitter. Hij heeft de ambitie om het onderwijs inclusiever te maken.
Sinds Ensberg-Kleijkers op 21-jarige leeftijd als jonge bestuurskundige de arbeidsmarkt betrad, staat zijn carrière in dienst van diversiteit en inclusie. Hij werkte onder andere als strategisch adviseur van de gemeente Amsterdam en had later functies binnen besturen van verschillende scholengemeenschappen in het zuiden des lands. Begin dit jaar was hij nog directeur-bestuurder van Jantje Beton, een stichting die zich inzet om kinderen in het Koninkrijk der Nederlanden dagelijks te laten buitenspelen.
‘Ik zat daar enorm op mijn plek en wilde eigenlijk alleen van baan ruilen voor een bestuursfunctie bij een scholengemeenschap in Amsterdam-Zuidoost. Voordat de vacature voor mijn huidige functie online kwam, contacteerde ik daarom al de toenmalig waarnemend bestuurder. Ik wil namelijk het liefst kinderen helpen die dat het meest nodig hebben. In Nederland kom je dan snel in Amsterdam-Zuidoost terecht, waar relatief veel kinderen leven in gezinnen die te maken hebben met armoede en andere problemen.’
‘Het gaat op school nauwelijks over Afrikaanse geschiedenis, terwijl de kinderen in deze buurt vaak roots hebben in Afrika’
Hij schreef uiteindelijk een sollicitatiebrief naar Zonova waarin hij onder andere benoemde dat hij verbinding wilde leggen met de Afro-Caribische gemeenschap en ouders, zodat zij zichzelf herkennen en zich thuis voelen bij Zonova. Blijkbaar kon de organisatie zich vinden in zijn visie en plannen en zo ging hij dit voorjaar van start als voorzitter van het College van Bestuur.
Is het onderwijs gekoloniseerd?
‘Het onderwijs van onze scholen is niet aangepast aan de zeer multiculturele samenleving van Amsterdam-Zuidoost waar 78 procent van de mensen een migratieachtergrond heeft. Integendeel: het is vrij westers georiënteerd en vergelijkbaar georganiseerd als scholen in Baarn of in Noordoost-Groningen. Dat kun je een vorm van kolonisatie noemen.
Dit zien we aan onze omgangsvormen met de ouders en in representatie, maar ook aan de lesstof die zich vooral concentreert op het Europese continent. Het gaat nauwelijks over bijvoorbeeld de Afrikaanse geschiedenis, terwijl de kinderen in deze buurt vaak roots hebben in Afrika. Desondanks leren we hen nog steeds het meest over de boeren en horigen hier in Europa. Wat interessant is, begrijp mij niet verkeerd, maar dit mag ook wel naast iets anders worden geplaatst. Het is daarbij ook belangrijk dat er aandacht is voor hoe kort het nog maar geleden is, dat slavernij en Nederlands kolonialisme de realiteit waren, zodat kinderen begrijpen hoe dit nu nog steeds doorspeelt in structuren in de maatschappij waarin ze zelf leven. We dienen kinderen in Zuidoost op te voeden tot wereldburgers.
Beeld: Zonova
Ons geschiedenisonderwijs wordt momenteel door uitgeverijen ingevuld en verrijkt zich langzaam, mede doordat de canon diverser is. Maar is dit al genoeg inclusief? Kan iedereen zich herkennen in het lesmateriaal dat wij gebruiken? Of zitten er stiekem racistische en seksistische stereotyperingen in de boeken die wij op onze scholen gebruiken? Dat laten we nu onderzoeken door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Het is wachten op de resultaten.’
Je zegt dat kolonisatie te zien is in ‘de omgangsvormen en in representatie’. Wat bedoel je daarmee?
‘We passen onbewust nog vaak de filosofie toe van ‘zo doen we dat nu eenmaal in Nederland’. We nodigen bijvoorbeeld ouders heel traditioneel om zeven uur ’s avonds uit voor een ouderavond. Terwijl gemiddeld een kwart van de gezinnen in Zuidoost in armoede leeft. Ouders hebben vaak twee of drie banen om rond te komen en krijgen het dan niet voor elkaar om ‘s avonds op die tijden aanwezig te zijn. Bovendien groeit 45 procent van de kinderen op in een eenoudergezin. Hoe krijg je de opvang dan geregeld voor je kind?
Je kunt het ook verder doortrekken. Wij vragen vrijwel altijd ouders om naar school te komen. Dus: u moet naar mij komen. Dat kan voor mensen die uit gekoloniseerde gebieden komen, hoe onbedoeld ook, overkomen als een superioriteitsgedachte. Het gaat daarom niet alleen over de inhoud, maar ook hoe je met elkaar communiceert en wat je van elkaar verwacht. Ik merk dat onze scholen relatief vaak als witte bastions in een zwarte omgeving worden gezien.
‘Wordt mijn kind wel genoeg op waarde geschat door de leerkrachten?’
Ouders kunnen zich door witte schooldirecteuren, die autoriteit uitstralen alleen al omdat ze baas van een school zijn, vaak extra snel aangevallen of gekleineerd voelen. Die signalen ontvang ik regelmatig. Dat is de beleving van ouders. Daar moeten we onze collega’s van bewust maken. We vertegenwoordigen met z’n allen een instituut in een gebied waar veel wantrouwen heerst tegen instituten. Bijvoorbeeld: 12 procent van de ouders met kinderen in Amsterdam-Zuidoost is slachtoffer van het toeslagenschandaal. Zulke gebeurtenissen hebben impact en maken mensen hier extra sceptisch.
Daarnaast worden kinderen in Zuidoost veel minder vaak naar havo/vwo verwezen dan kinderen uit andere wijken in Amsterdam, terwijl deze kinderen over dezelfde intellectuele capaciteiten beschikken. Dat zorgt voor extra wantrouwen bij ouders. Wordt mijn kind wel genoeg op waarde geschat door de leerkrachten? Het is belangrijk dat iedereen binnen de organisatie daarvan op de hoogte is en dat we met elkaar de verbinding blijven zoeken met de ouders.’
Hoe probeer je deze verbinding met de ouders te versterken?
‘Representatie helpt hierbij. Hoewel de meeste schooldirecteuren in onze organisatie wit zijn, is de werkvloer veel diverser, ook al verschilt dit wel per school. Op vrijdagmiddag heb ik een inloopspreekuur voor ouders bij mij op kantoor. Zij zijn welkom om hun verhaal te doen. Daar wordt goed gebruik van gemaakt en zo leer ik meer over hun ervaringen en gevoelens. Als ouders bijvoorbeeld met mij hun bedenkingen delen over een collega die hen op onprettige, autoritaire manier heeft benaderd, neem ik contact op met deze collega en bespreken we hoe we de verbinding weer kunnen opzoeken. Zodat dit niet blijft doorsudderen. We proberen daarnaast ook ouders tegemoet te komen door ontmoetingen te organiseren op neutraal terrein, zoals in een buurthuis. Hier hebben we nog wel wat te verbeteren.
Beeld: Zonova
Amsterdam-Zuidoost is bijvoorbeeld een van de meest religieuze gebieden van Nederland en heeft per vierkante meter de meeste kerken van het hele land. We hebben hier meer kerken dan kroegen en 70 procent van de Amsterdamse christenen woont in Zuidoost. Veel kinderen groeien in de weekenden op met de kerk, de hindoeïstische tempel of de moskee. Moeilijke gesprekken met ouders willen we dan ook vaker op dit soort plekken voeren, om hen op hun gemak te stellen en genuanceerde gesprekken te kunnen voeren over lastige onderwerpen.’
‘Ik zie kindjes uit Rusland en Oekraïne samen buitenspelen en Palestijnse en Israëlische kinderen met elkaar bevriend raken’
Onlangs schreef Dave Ensberg een bestuurlijke reactie op een onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam over achterstelling en discriminatie in het Amsterdamse onderwijs. Daarin schrijft hij dat Zonova het bestaan van achterstelling, discriminatie en racisme op jullie basisscholen erkent en herkent. Hij benoemt in die reactie net als in dit interview veel problemen en uitdagingen in zowel de wijk als het onderwijs waarvoor hij verantwoordelijk is.
Lukt het je om positief te blijven?
‘Ik ben een optimistisch mens en ik zie dat er veel verbetert. Als je kijkt naar hoe we nu met Piet en Sint omgaan, in vergelijking met tien jaar geleden. Vanavond kan ik met mijn vijfjarige dochter eindelijk naar het Sinterklaasjournaal kijken zonder het racistische stereotype te zien dat we van vroeger kennen. Anderzijds leven we in tijden van desinformatie en zie ik grote maatschappelijke en politieke problemen. Er is veel uitsluiting in de gehele maatschappij en we hebben te maken racisme, islamofobie en antisemitisme, waar helaas niet altijd evenredig aandacht voor is. Als je daar iets aan wil veranderen, denk ik dat je bij de jeugd moet beginnen en daarom is onderwijs zo belangrijk. We willen bij Zonova alle kinderen begeleiden om een wereldburger te worden en ik hoop dat kinderen die wij onderwijzen uiteindelijk hun omgeving op uitsluitende taal zullen aanspreken.
We hebben ook een nieuwkomersschool binnen onze stichting. Deze school is speciaal voor kinderen die net uit het buitenland naar Nederland zijn verhuisd. Ik zie daar kindjes uit Rusland en Oekraïne samen buitenspelen en Palestijnse en Israëlische kinderen met elkaar bevriend raken. Dat geeft mij moed en dan denk ik meteen: het is allemaal ook niet zo negatief als we op sociale media langs zien komen.’
‘Kan ik ooit volledig integreren, of is dat onmogelijk?’ vraagt Hasim Yilmaz zich af. Deze Turkse vluchteling schreef er een opiniestuk over.
Ik ben een 26-jarige islamitische vluchteling uit Turkije. Wat Wilders heeft gezegd over islamitische jongeren en het mislukken van de integratie zette me aan het denken. Kan ik ooit volledig integreren, of is dat onmogelijk? Ten eerste ben ik etnisch Turks. Ik ben niet trots op mijn etniciteit of zo, maar ik ben als Turk in een Turkse familie in Turkije geboren. Zelfs al ben ik niet trots dat ik Turks ben, is Turk zijn toch een belangrijk deel van mijn identiteit. Kan ik ooit een Nederlander worden dan? Misschien kan ik doen alsof ik een Nederlander ben. Maar helaas heb ik gewoon niet de juiste kleur. Dat zal niet lukken!
Maar is etniciteit de enige manier om te integreren? Als ik een paspoort van het Koninkrijk der Nederlanden krijg, is dat dan voldoende? Ik denk dat de meeste jongeren die Wilders bekritiseerde ook paspoorten hadden, of misschien zelfs nooit buiten Europa zijn geweest. Dus een paspoort alleen is, denk ik, niet genoeg om te bewijzen dat ik geïntegreerd ben.
Ik denk niet dat Wilders vindt dat die mensen zijn geïntegreerd
Misschien kan ik heel goed Nederlands leren, meer dan vereist door de IND. Nu ben ik bijna klaar met een cursus Nederlands op minimaal c1-niveau. Veel Nederlanders zeggen na een paar zinnen dat mijn Nederlands echt goed is. Dat klinkt als een compliment, maar zou een Nederlander dat ook tegen een andere Nederlander zeggen? Ik hoor dat mijn ’tweede en derde generatie’ vrienden ook zulke complimenten krijgen. Het zou kunnen dat heel goed Nederlands spreken een manier is om integratie te bereiken. Maar ik twijfel nog.
Misschien gaat integratie over geloof. Ik zou mijn religie niet veranderen, maar ik kan proberen alcohol te drinken. Ik kan naar feestjes gaan. Ik kan dronken worden, liedjes zingen en praten met mooie meisjes. Maar ik zie soms dronken allochtonen, en ik denk niet dat Wilders vindt dat die mensen zijn geïntegreerd.
Misschien maak ik het te moeilijk. En is gewoon een baan vinden en werken voldoende. Hoewel een vriend van mij, die werkt bij een overheidsinstelling met een hoge opleiding, vertelde dat je soms moet doen alsof je een beetje dom bent. Hij zei: ‘Je collega’s vinden het niet superleuk als een allochtoon heel hard werkt en solliciteert naar betere functies.’ Ik geloof dat een hardwerkende en succesvolle islamitische allochtoon Wilders niet gelukkig zou maken.
Ik probeer nog steeds beter te integreren. Ik doe vrijwilligerswerk bij VluchtelingenWerk, ik studeer, ik volg een cursus Nederlands, ik probeer zoveel mogelijk met mijn buren om te gaan. Ik heb kerstkaarten besteld om mijn Nederlandse kennissen te feliciteren. Maar of mijn integratie nu bijna klaar is? Daar ben ik niet zeker van. Misschien heeft Wilders gelijk. Misschien is het onmogelijk om volledig te integreren.
De verplaatsing van een ‘manifestatie tegen antisemitisme’ in Amsterdam wordt door PVV-leider Geert Wilders en VVD’er Dilan Yesilgöz gebruikt voor provocerende berichten op sociale media, gericht aan de burgemeester van Amsterdam.
Het valt op dat de coalitiegenoten zich steeds mengen in het gemeentelijke beleid van Amsterdam en lijken te botsen met burgemeester Femke Halsema. Wilders heeft al langere tijd een conflict met haar en streeft openlijk naar haar afzetting.
‘Hoe kan het dat een demonstratie tegen antisemitisme niet veilig is?’, vraagt Dilan Yesilgöz retorisch in een tweet. ‘Is het niet omdat verwacht wordt dat andere groepen deze demonstratie gaan verstoren omdat zij deze niet willen?’. Ze concludeert dat antisemitisme daarmee ‘alweer’ wint. ‘We mogen nooit buigen’, sluit ze af, zonder te verduidelijken wie ze precies bedoelt met ‘we’.
Ook haar coalitiegenoot Wilders staat lijnrecht tegenover de burgemeester van Amsterdam. ‘Wat een ongelooflijke schande: de burgemeester van Amsterdam, die vele demonstraties vol jodenhaat toestond en faalde tijdens de schandelijke recente jodenjacht in haar stad, verbiedt nu een demonstratie tégen antisemitisme op de Dam in Amsterdam’, schrijft hij. In werkelijkheid wordt de demonstratie die gepland stond op donderdagavond niet verboden, maar verplaatst naar een ander moment.
Volgens de driehoek (burgemeester, politie en OM) is het niet verantwoord om de manifestatie donderdag, op koopavond, te houden, aangezien het in het gebied rond de Dam door de aankomende feestdagen dan extra druk is. Ook het feit dat de demonstratie in het donker plaatsvindt, is daarin meegewogen.
Het Amsterdamse Denk-raadslid Sheher Khan neemt het op voor de burgemeester. ‘De organisatie had géén veiligheidsplan!’, schrijft hij op X over CIDI en Christen voor Israël. Hij benadrukt ook dat er meerdere alternatieve locaties waren voorgesteld en deelt screenshots van de officiële reactie van de gemeente. Hij concludeert: ‘Wat doe je dan? Natuurlijk: Halsema de schuld geven.´
Onze site gebruikt cookies en vergelijkbare technologieën onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Ook kunnen we hierdoor het gedrag van bezoekers vastleggen en analyseren en daardoor onze website verbeteren.
Deze website gebruikt cookies om uw gebruikservaring op deze website te verbeteren. Van deze cookies worden cookies aangemerkt als "Noodzakelijk" in uw browser bewaard, deze cookies zijn essentieel voor het functioneren van de website. Bijvoorbeeld het opslaan van uw keuze of u wel of geen cookies wilt hebben. Wij maken ook gebruik van cookies van derde partijen die ons helpen met het analyseren en begrijpen van de gebruik van deze website door u. Deze cookies worden alleen gebruikt als u daar toestemming toe geeft. U heeft ook de mogelijkheid om uzelf uit te sluiten voor deze cookies. Dit zal echter effect hebben op uw gebruikerservaring.
Noodzakelijke cookies zijn absoluut nodig voor het functioneren van de website. De cookies in deze categorie zorgen alleen voor de veiligheid en het functioneren van deze website . Deze cookies bewaren geen persoonlijke gegevens
Deze cookies zijn niet strict noodzakelijk, maar ze helpen de Kanttekening een beter beeld te krijgen van de gebruikers die langskomen en ons aan te passen aan de behoeftes van onze lezers. Hiervoor gebruiken wij tracking cookies. Bij het embedden van elementen vanuit andere websites zullen er door deze sites ook cookies worden gebruikt.
