Richting iedere Tweede Kamerverkiezing vrees ik weer voor de debatten op televisie en interviews met politici. Dat had ik al van kinds af aan, want: mijn moeder draagt nou eenmaal een hoofddoek en het ging tijdens die debatten erover of mijn matties en ik hier mochten blijven. Rond die tijd telde ik voorbijgangers of trampassagiers en dacht: van deze tien onbekenden heeft er minstens één een hekel aan me, aan mijn kameraden en aan alle mensen als wij.

Pas jaren later begreep ik wat ik, zo richting de verkiezingen, daadwerkelijk vreesde: de aantasting en de aftakeling van onze democratische rechtsstaat. De rechtsstaat, zo zou ik het definiëren, is een belofte en opdracht, namelijk dat de rechten van minderheden worden beschermd en eenieder voor de macht van de overheid wordt behoed.

Nu, met nieuwe verkiezingen in aantocht, houd ik me, eerlijk gezegd, weer vast.

Neem bijvoorbeeld het nieuws van vorige week. Ik schrok, alweer. De BoerBurgerBeweging (BBB) van Caroline van der Plas, die tijdens de provinciale verkiezingen de meeste zetels binnenhaalde, presenteerde haar verkiezingslijst. Onder andere Lilian Helder staat op die lijst. Helder was tot vorige week maandag Kamerlid voor de Partij voor de Vrijheid (PVV). Ze werd door de BBB ingehuldigd en groots gepresenteerd.

Helder was dus weliswaar al volksvertegenwoordiger. Maar dat een relatief nieuwe partij die zich neerzet als een met gezond verstand, zich marketeert als o-zo-gewoon en de taal van de gewone burger zou spreken, geluiden als die van Helder toelaat, maakt me, eerlijk gezegd, opnieuw bang.

Ik houd me vast voor de debatten en interviews van de aankomende weken

Nog erger: misschien heb ik het gemist, maar Van der Plas werd in vrijwel geen enkele interview over haar nieuwe lid bevraagd. Alsof het niets is. Alsof het niets is om iemand op je lijst te hebben die dertien jaar lang heeft gewerkt voor een anti-rechtsstatelijke partij, die bepaalde groepen, zoals vrouwen met hoofddoeken, hun grondrechten wil afnemen. Alsof de rechtsstaat niets is.

In een interview wilde ‘sterinterviewer’ Sven Kockelmann louter weten of met de keuze voor onder andere Helder de BBB rechtser was geworden.

Ook Helder heeft niet duidelijk afstand genomen van haar vorige partij. Wat haar vooral aansprak bij BBB? Het zouden mensen met de poten in de klei zijn, Van der Plas een hele gezellige vrouw die haar eigen kledingstijl kiest en zegt wat de mensen begrijpen. Zo vertelde ze in een interview met de Telegraaf.  En Helder beklaagde zich over hoe PVV-voorman Wilders zich ‘uitdrukt’; niet over wat hij vindt, niet over wat hij zegt. De Telegraaf-journalist liet het daarbij.

Alsof journalisten die de politieke machten bevragen geen rol in de democratische rechtsstaat hebben.

Sterker nog. Thomas van Groningen, politiek verslaggever van Op1, de primetime talkshow van de publieke omroep, interviewde onlangs op de radio Henk Vermeer. Vermeer is ambtelijk secretaris van BBB en verantwoordelijk voor de campagnes van de partij. In dat interview ging het kort over eventueel samenwerken met FvD en PVV. Chris Aalberts, docent politieke communicatie, auteur en Kanttekening-columnist, noemde dat op X ‘een illustratie waarom het concept rechtsstaat bij #BBB niet in goede handen is’. En Aalberts wees Van Groningen, die niet doorvroeg en tijdens het interview meelachte, erop het te hebben laten lopen. Van Groningen reageerde op X dat hij door moest. Door naar de inhoud. ‘Keuzes keuzes keuzes’, aldus Van Groningen.

Volgens die politiek verslaggever is de rechtsstaat geen inhoud.

Ik houd me vast voor de debatten en interviews van de aankomende weken. Hopelijk zullen in het bijzonder interviewers, debatleiders en parlementaire journalisten waken over de rechtsstaat.