Wat hebben de gemeenten Haarlem, Bergen op Zoom, Venlo en Apeldoorn met elkaar gemeen? Juist: dit zijn gemeenten waar Denk in maart 2022 voor de eerste keer mee wil doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. De partij wil in totaal in 28 gemeenten deelnemen, een ruime verdubbeling ten opzichte van 2018. Er is eigenlijk maar één vraag: waarom eigenlijk?

Een jaar geleden schreef ik voor de Kanttekening over de lokale prestaties van Denk. Ik bekeek vier gemeenten waar Denk al actief is, zocht uit wat de partij daar heeft gedaan en wat er in de media over is verschenen. Ik sprak lokale verslaggevers die de Denk-raadsleden aan het werk hadden gezien. Ik probeerde ook contact te leggen met de raadsleden zelf. Dat was niet gemakkelijk: van al deze raadsleden kreeg ik alleen Enes Sariakce uit Enschede te spreken. De rest reageerde nergens op. Een veeg teken.

De ervaring leert dat politici media graag te woord staan als ze mooie resultaten hebben geboekt. Als discriminatie en racisme in Lelystad tegenwoordig voortvarend worden aangepakt door voorstellen van de lokale Denk-fractie, weet je zeker dat het betreffende raadslid dat graag breed uitgemeten wil hebben in alle media die zich maar aandienen. Als woningmarktdiscriminatie in Amersfoort effectief door Denk is uitgebannen, wil de lokale fractie daar ongetwijfeld aandacht voor. Als het personeelsbestand van de gemeente Arnhem door Denk diverser is geworden, wil de partij dat journalisten daarover schrijven.

Maar in Amersfoort, Arnhem en Lelystad had Denk niets van enige relevantie bereikt. En dus nam Denk de telefoon niet op: de partij heeft er simpelweg niets bij te winnen. In Enschede heeft Denk wel een gewaardeerd raadslid, maar het meest opvallend aan Enes Sariakce is dat hij helemaal niet bij Denk lijkt te passen: hij stelt zich constructief op, is een soort doublure van de PvdA en is in staat moties aangenomen te krijgen. Tegelijk moet je het ook niet overdrijven: over de kernthema’s van Denk was ook in Enschede niets te melden. Volgens Sariakce is zijn belangrijkste resultaat dat mensen voor het eerst zijn gaan stemmen en dus worden gehoord: ‘Onze aanwezigheid geeft vooral een signaal’.

Het belangrijkste effect van de lokale Denk-aanwezigheid is dat gemeenteraadsvergaderingen langer gaan duren

Klinkende resultaten zijn anders. Natuurlijk kunnen niet alle raadsleden enorm bekend worden of grote tastbare resultaten neerzetten. Ze vergaderen meestal relatief anoniem mee met de gemeenteraad, voeren soms het woord en controleren burgemeester en wethouders. Saai en onzichtbaar werk dat zeer nuttig is, maar is dat dan de reden dat Denk straks in 28 gemeenteraden wil zitten? Kunnen de bestaande partijen dat werk niet af? Wat is precies de lokale meerwaarde van Denk? Welke lokale onderwerpen worden zonder Denk vergeten?

Er is geen begin van een antwoord op deze vraag, terwijl er straks in al die gemeenteraden wel een extra fractie zou kunnen zitten. Uit de vacaturetekst blijkt dat het Denk waarschijnlijk gaat om het bestrijden van discriminatie. Prima doel natuurlijk, maar waaruit blijkt dan dat Denk dat de afgelopen jaren op lokaal niveau al heeft geprobeerd? Is het misschien zo dat Denk veel pogingen deed iets te veranderen maar er door onervarenheid of tegenwerking niet in slaagde? Dat zou nog een sprankje hoop geven dat het in de toekomst anders gaat, maar Denk heeft er niets over te melden. Waaruit blijkt dat Denk dit beter kan dan PvdA en GroenLinks, die immers ook tegen discriminatie zijn?

Zo cynisch werkt politiek: in de slipstream van de beeldbepalende Kamerleden in Den Haag worden her en der Denk-politici verkozen. Het belangrijkste effect is dat gemeenteraadsvergaderingen langer gaan duren. Dat de inbreng van Denk hoogstwaarschijnlijk niet onderscheidend is, maakt daarbij niets uit. Inhoudelijk hebben andere partijen ook al standpunten om discriminatie uit te bannen en levert dat in de praktijk ook weinig op. Biculturele kandidaten zitten ook al elders, dus wat voegt Denk lokaal dan toe? En als Denk dat zelf niet kan formuleren, zou men daar dan geen conclusies aan moeten verbinden?