De telefoon ging. Het was een medewerkster van een programma dat door de Moslim Omroep zou worden uitgezonden. Het ging om de vrijheid van meningsuiting. ”Een groot goed, wat mij betreft”, zo repliceerde ik direct. ”Mooi”, was het antwoord, ”want het gaat ons in het tv-programma om de actie korans gratis in het land te verspreiden”. Die actie was vorig jaar al begonnen en volgens de website www.gratiskoran.nu zijn er inmiddels meer dan 30.000 korans verstuurd. Gratis en voor niets.

In het verlengde van de Koran-discussie met de alleszins vriendelijke dame aan de andere kant van de lijn, ging het over de verspreiding van salafistische lectuur. Of dat ook niet onder de vrijheid van meningsuiting viel? ”Zeker wel”, repliceerde ik, de mantra van het heilige recht van genoemde vrijheid herhalend. De dame had beet, er volgden nog wat telefoongesprekken en een afspraak werd gemaakt voor een interview over het onderwerp.

Nu zit ik zo in elkaar dat ik in eerste instantie altijd een snelle beslissing neem of ik wel of niet meedoe aan een programma op de radio of de televisie, maar dat ik er vaak nog een nachtje of twee over laat gaan of ik het écht wel wil. En zo kwam ik me te herinneren dat ik de laatste keer dat ik een interview gaf voor de Moslim Omroep, ik achteraf, na schouwing van het programma, vond dat er wel erg selectief geknipt was geweest in de uitzending. Mijn al te kritische opmerkingen over soennieten, het ging over Syrië en het conflict tussen soennieten en sjiieten, hadden de montagetafel niet overleefd, en mijn kritische opmerkingen over sjiieten kwamen prominent naar voren. De uitzending reflecteerde niet mijn visie op een en ander.

Toen kwam er een tweet voorbij waarin melding gemaakt werd van de moord op een homoseksueel in IS-gebied. Nu begaat IS veel moorden op alles en iedereen die het niet eens is met de IS-interpretatie van de islam. Maar wat mij bijzonder schokte is dat de tweet meldde dat de man vermoord was door hem van een flatgebouw te gooien. Precies wat al jaren geleden eens gezegd werd door een Amsterdamse – salafistische – imam.

Ik begon te twijfelen aan mijn medewerking aan het programma. Nu weet ik wel dat salafisten te pas en te onpas roepen dat ze niets moeten hebben van de gewelddadige jihadisten van de ‘Islamitische Staat’, maar vast staat dat salafistische jongeren een dankbare kweekvijver van IS-ronselaars zijn. Dat toont onderzoek in Tilburg ook aan. 

Ik dacht: ik ben er gek om voor het oog van de natie te verklaren dat de vrijheid van meningsuiting ook geldt voor het verspreiden van Korans en salafistische literatuur. Dat mogen ze, zonder meer, maar die vrijheid hoef ik op tv niet te verdedigen. Ik belde af. Tot groot ongenoegen van de dame van de Moslim Omroep. Maar ik bleef bij mijn standpunt.

Niet lang daarna bereikte mij een mail van het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID) waarin zij een open brief aankondigde aan Tweede Kamervoorzitter Anouschka van Miltenburg over de schandalige bewoordingen die PVV-Tweede Kamerlid Machiel de Graaf koos in het integratiedebat dat onlangs werd gehouden. De Graaf maakte melding van “de baarmoeder” van moslima’s die nog meer moslims op de wereld brengen die uiteindelijk de ondergang van onze cultuur zullen bewerkstelligen. Het gebruik van de term baarmoeder is typisch voor totalitaire ideologieën, de baarmoeder die jonge communisten voortbrengt of jonge fascisten. De PVV mag graag de link leggen tussen islam en fascisme. Het was beneden alle peil.

Ik besloot de brief mede te ondertekenen. En weer liet ik er een dagje overheen gaan. Ik kwam er deze keer echter niet op terug. Ik heb me altijd tegen het gif van de PVV verzet, en dat doe ik nu ook. En zo verzet ik me ook tegen het gif van het jihadi-salafisme. Ons Nederland is gebaat bij de stem van het midden. Die pretendeer ik te vertegenwoordigen, en ik wijs extremisme, uit welke hoek die ook komt pertinent af, soms direct, en soms na een nachtje slapen.

Jan Jaap de Ruiter is arabist aan de Tilburg University. Hij houdt zich bezig met de status en rol van het Arabisch en de islam in West-Europa en Marokko. Hij publiceert over beide thema’s in diverse talen, waaronder in het Frans, en gaat het debat erover aan in nationale en internationale context. In heden en verleden heeft hij in menig Nederlands en Europees onderzoeks- en ontwikkelproject geparticipeerd. Volg hem op Twitter: @janjaapderuiter