De PvdA lanceerde vorige week een plan voor leerrechten voor 3-jarigen om de toenemende ongelijkheid in Nederland te bestrijden. Al jaren pleiten verschillende partijen voor een andere aanpak van de kinderopvang. Te veel kinderen komen met een grote taalachterstand binnen in het basisonderwijs. In de 8 jaar basisonderwijs wordt die achterstand met veel extra middelen wel verkleind, maar niet helemaal ingehaald. Daardoor krijgen veel jongeren een vmbo-t advies, waarna zij doorstromen naar het mbo. Van de mbo-niveau 4-jongeren stroomt weer de helft door naar het hbo. Het is de kostbare koninklijke route die 3 jaar langer duurt. Kortom, de achterstand aan het begin van het onderwijs wordt daarna slechts zeer moeizaam en met grote extra kosten ingehaald.

Een eerdere start van het onderwijs ligt voor de hand. De onderwijsexperts het daar ook over eens. Het probleem is hóé we dat moeten doen. In Nederland is de financiering van de kinderopvang gekoppeld aan je loon en is daarmee ondergebracht bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De Voorschool waar kinderen met een taalachterstand binnenkomen, valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. 2 verschillende geldstromen die ertoe leiden dat er ook 2 verschillende voorzieningen zijn voor kinderen van dezelfde leeftijd.

Kinderen met een taalachterstand uit kansarme gezinnen gaan samen 3 of 4 dag delen naar de Voorschool en de kinderen met werkende ouders uit middenklasse-gezinnen gaan samen naar de crèche of kinderdagopvang van acht tot vijf. We hebben daarmee de segregatie in Nederland al formeel ingevoerd op tweejarige leeftijd. Nergens anders in Europa wordt de Voorschool of de kinderopvang zo georganiseerd. We zijn vervolgens verbaasd dat bij deze kinderen in het basisonderwijs de verschillen eerder groter dan kleiner zijn geworden.  In de politiek zijn er allerlei voorstellen gelanceerd om de Voorschool samen te voegen met de kinderdagopvang. Deze initiatieven stranden, op enkel plaatselijk succes zoals in Almere, op bureaucratie en tegenwerking van de ouders. 

Hoe kan het dan wel? Het Franse voorbeeld laat zien dat het anders kan. In Frankrijk gaan alle kinderen als ze 2,5 zijn naar Maternel. Ze leren daar Frans in een onderwijskundige omgeving. De doorstroming van kinderen uit kansarme gezinnen naar een lyceum is mede hierdoor veel groter dan in Nederland. Het probleem van de segregatie is daarmee natuurlijk niet opgelost. Kinderen gaan naar de kinderopvang in hun eigen buurt. Maar de ongelijkheid dat een kind dat veel extra ondersteuning nodig heeft, 10 uur op de Voorschool zit en een kind uit een middenklasse gezin 30 of 40 uur op de crèche of kinderdagopvang zit, wordt daarmee wel ongedaan gemaakt. 

Het voorstel om alle kinderen vanaf 3 jaar naar school te laten gaan, is dan ook prima. En het is goedkoper dan de reparatie achteraf.

Maurice Crul is hoogleraar Onderwijs en Diversiteit aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam.