Vaccinatie is hét onderwerp dat zorgt voor polarisatie, zoals de discussies over vluchtelingen en Zwarte Piet dat eerder waren. De vaccinatiediscussie lééft. Met name wanneer het gaat over de eventuele invoering van 2G en de vraag in hoeverre er een vaccinatieplicht zou moeten komen. Er wordt zelfs gesproken over een nieuwe tweedeling tussen gevaccineerden en ongevaccineerden.

Een interessant model om  polarisatie te analyseren komt van filosoof Bart Brandsma, dat in de wetenschap en bij de overheid veel gebruikt wordt. Volgens Brandsma gaat polarisatie vrijwel altijd over identiteit. Dat geldt ook voor de vaccinatiediscussie. Het gaat niet alleen om de vraag of inenten verstandig is of niet, maar ook bij welke groep je wilt horen.

Volgens Brandsma zitten in beide kampen zogenoemde pushers, die de discussie aanwakkeren. De pushers in het antivax-kamp zijn bijvoorbeeld Thierry Baudet en Willem Engel, maar ook onder gevaccineerden zien we een groeiend aantal pushers opkomen. Bijvoorbeeld het leger aan columnisten dat de laatste tijd steeds nadrukkelijker aangeeft ‘klaar’ te zijn met ongevaccineerden. Zij voeden de polarisatie net zo goed.

Verder zijn er de joiners, die vanuit het stille midden zich aansluiten bij de pushers; de bruggenbouwers, die beide kampen met elkaar proberen te verzoenen door hen juist met elkaar in gesprek te willen brengen. Je zou kunnen denken aan de media die debatten tussen voor- en tegenstanders faciliteren. En ten slotte is er de zondebok, de persoon of groep die (onterecht) de schuld krijgt van de gehele problematiek.

De vraag wie hier nu de zondebok is, is het meest interessant. Antivaxxers zullen zeggen dat zij de zondebok zijn, aangezien zij het gevoel hebben dat hun positie in de samenleving steeds meer onder druk komt te staan. Hen wordt verweten dat zij de hoge aantallen besmettingen, de ziekenhuisbezetting en daarmee ook de huidige avondlockdown aanjagen. Is het dan terecht om te constateren dat zij de zondebok zijn in deze discussie?

Niet per se. Volgens Brandsma wordt een zondebok altijd onterecht als schuldige aangewezen, simpelweg omdat men een schuldige wil hebben. En dat is hier niet het geval.

Ongevaccineerden, amper 12 procent van de bevolking, worden terecht erop aangesproken 50 procent van de ziekenhuisbedden en 70 procent van de IC-bedden bezet te houden. Hooguit kunnen we stellen dat het falende en zwabberende kabinetsbeleid, en dan specifiek van coronaminister Hugo de Jonge, zeker niet meehelpt. Maar ongevaccineerden zijn wel degelijk verantwoordelijk voor de huidige crisis.

Ongevaccineerden, amper 12 procent van de bevolking, worden terecht erop aangesproken 50 procent van de ziekenhuisbedden en 70 procent van de IC-bedden bezet te houden

Ongevaccineerden die zichzelf als de zondebok beschouwen, die klaar zijn met de polarisatie en willen dat de discussie ophoudt, kunnen heel eenvoudig de polarisatie doorbreken. Ze moeten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en zich laten vaccineren.

Alleen vaccins helpen ons uit deze crisis. Alleen vaccins kunnen ons helpen een lockdownloos tijdperk te bereiken. En wanneer iedereen zich laat vaccineren, zal een van de twee kampen simpelweg ophouden te bestaan – en daarmee ook de polarisatie.

Zo desastreus zal die polarisatie trouwens ook weer niet uitpakken. Er zal geen groter conflict komen, want het ongevaccineerden-kamp is wel een heel kleine minderheid. Ook vervolging, waar Willem Engels en Thierry Baudet zo hard over schreeuwen, is onwaarschijnlijk. Hoofuit zullen zij een strenger beleid voor de kiezen krijgen, maar met reden dus.

De échte tweedeling in de samenleving die er nu aankomt, is niet die tussen gevaccineerden en ongevaccineerden. Deze tweedeling is tussen kanker-, hart- en andere patiënten die straks geen ziekenhuis- of IC-bed kunnen krijgen en de grote aantallen (ongevaccineerde) coronapatiënten die deze bedden bezet houden.

Triage op de IC: de meest loepzuivere vorm van tweedeling die er bestaat.