Opeens was ze weer in het nieuws. Het Amsterdamse gemeenteraadslid Sylvana Simons gaf twee weken geleden tijdens een debat onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) een compliment. Moorman besteedt terecht veel aandacht aan diversiteit en inclusie, meldde Simons. De balans moet op dit terrein worden hersteld en dus moet er meer aandacht komen voor zaken die in het onderwijs tot dusver onderbelicht zijn gebleven, zoals het slavernijverleden. Simons meldde instemmend dat de wethouder al de grenzen opzoekt bij het beïnvloeden van de onderwijsinhoud.

Simons wilde van de wethouder weten of ze contact heeft met de organisatie Curriculum.nu, die bestaat uit mensen uit het onderwijs die het curriculum willen dekoloniseren. Tot zover niets nieuws in het betoog van Simons, maar toen voegde ze toe: ‘We denken bij dekolonisatie vaak aan geschiedenisonderwijs of burgerschapsonderwijs, maar ook in de wiskunde [en] in de exacte vakken valt nog genoeg te dekoloniseren.’ Er stak een kleine storm op sociale media op rond de vraag of Simons wel goed bij haar hoofd is. Wat valt er te dekoloniseren aan wiskunde?

Wat is de waarde van een partij die dit soort uitspraken doet en hoe serieus moeten we de politiek van Simons eigenlijk nemen? Haar partij Artikel 1 mislukte hopeloos bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 en haalde – inmiddels omgedoopt tot BIJ1 – in 2018 één zetel in de Amsterdamse gemeenteraad, terwijl de partij op meer had gehoopt. Sindsdien zit BIJ1 in de oppositie en leidt de partij een relatief rustig bestaan. Er zijn wat duo-raadsleden aangetrokken en incidenteel haalt de BIJ1 de media met haar standpunten, maar vaak is dat zeker niet.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 kreeg Simons relatief veel aandacht, maar daarna zakte de belangstelling al snel in. In veel opzichten werd BIJ1 nooit een volwaardige partij. Er is momenteel een afdeling in Amsterdam en voor Rotterdam worden bestuursleden gezocht. Er is ook een afdeling in Utrecht. BIJ1 lijkt nauwelijks uitzicht te hebben op beleidsmatige invloed, niet op gemeentelijk niveau, laat staan buiten Amsterdam, om over landelijke invloed nog maar te zwijgen. Ondertussen wordt Simons belachelijk gemaakt omdat ze wiskunde wil dekoloniseren. Maar om de waarde van dit soort nieuwe partijen te kunnen vaststellen moeten we een vergelijking maken met andere nieuwkomers.

Thieme en Wilders laten zien dat binnen tien jaar de publieke opinie wel degelijk kan omslaan

Een week geleden kondigde Marianne Thieme haar vertrek aan. In de terugblikken op de lange politieke carrière van Thieme konden we zien dat haar partij de eerste jaren totaal niet serieus werd genomen. Na ruim tien jaar Kamerlidmaatschap blijft het de vraag of Thieme ooit iets heeft bereikt. In termen van wetgeving eigenlijk niet. Maar maakt dat de PvdD zinloos? Het is ontegenzeggelijk waar dat de PvdD dierenwelzijn meer dan ooit onder de aandacht heeft gebracht. Wat jaren geleden nog belachelijk werd gemaakt, is tegenwoordig een legitiem politiek onderwerp.

Deze maand is het ook vijftien jaar geleden dat Geert Wilders uit de VVD vertrok. Toen leverde dat cynische commentaren op: afsplitsende Kamerleden verdwijnen immers altijd in de vergetelheid, zijn niet in staat een eigen onderscheidend programma op poten te zetten en rechts van de VVD zou sowieso geen ruimte zijn voor nóg een partij. Toen Wilders over de islam begon te spreken vroegen velen zich af waar hij het over had. Jaren later is er behalve het boerkaverbod weinig aan wetgeving veranderd, maar is de islam een thema waar elke politicus een mening over moet hebben.

Sylvana Simons wordt waarschijnlijk liever vergeleken met Marianne Thieme dan met Geert Wilders, maar al deze politici hebben meer overeenkomsten dan verschillen. Ze beginnen allemaal in een politieke niche, het grote publiek haalt zijn schouders over ze op, de media negeren ze en maken ze soms zelfs belachelijk, inhoudelijk bereiken ze vrijwel niets en critici melden steeds dat wat ze willen totaal overbodig is, overdreven of simpelweg niet kan.

Maar Thieme en Wilders laten ook zien wat dit soort niche-politiek op den duur vermag: de politiek is een invloedrijk podium en binnen tien jaar kan de publieke opinie wel degelijk omslaan. Als dierenwelzijn en anti-islamretoriek het grote publiek kunnen bereiken, kunnen dekolonialisering, intersectioneel denken en antiracisme dat ook.